Republik Demokratik Congo ريڤوبليك ديموکراتيك كونݢو
République démocratique du Congo(Perancis) Repubilika ya Kôngo ya Dimokalasi(Kongo) Republíki ya Kongó Demokratíki(Lingala) Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo(Swahili) Ditunga dia Kongu wa Mungalaata(Luba-Katanga)
Republik Demokratik Congo (dikenali sebagaiZaire dari 1971 ke 1997) merupakan sebuah negara yang terletak di pertengahan benuaAfrika. Negara ini kadangkala disebut dengan namaCongo-Kinshasa untuk membezakannya dari negara jiran,Republik Congo. Populasi Republik Demokratik Congo ialah kira-kira 78 juta orang, menjadikan negara ini sebagai negara dengan penduduk ke-16 terbanyak di dunia dan keempat di Afrika.[6][7]Bahasa Perancis merupakan bahasa rasmi di republik ini.
Antara kerajaan-kerajaan awal di kawasan republik ini termasuklahKerajaan Kongo yang bermula pada abad ke-12 danKerajaan Kuba pada abad ke-16 di kawasan selatan republik.
Pada 1885, raja Belgium,Leopold II telah menubuhkanNegara Bebas Congo sebagai tanah persendirian khusus kepada baginda tanpa sebarang kaitan dengan kerajaan Belgium. Baginda pada awalnya menggalakkan pembangunan dengan membina pelbagai prasarana seperti sebuah laluan kereta api dari pesisir Congo ke Leopoldville (kini Kinshasa) dengan matlamat utamanya ialah memudahkan eksploitasi aset tanah jajahan kepada pihak Leopold.[8]
Namun begitu, kerajaan Leopold mula bertukar menjadi sebuah rejim penindasan apabila penduduk peribumi dipaksa untuk mengutipgetah dan sekiranya tidak mencapai kuota, anggota lengan dan kaki akan dipotong sebagai hukuman yang dijalankan oleh tenteraForce Publique.[9] Akibatknya, jutaan penduduk maut akibat penindasan serta masalah penyakit, dengan anggaran bahawa kira-kira separuh jumlah penduduk Negara Bebas Congo maut di bawah rejimnya.[8]
Pada 1908, kerajaan Belgium membuat keputusan untuk mengambil alih pentadbiran Negara Bebas Congo daripada Raja Leopold II akibat tekanan masyarakat antarabangsa berikutan penindasan yang berlaku di situ lalu mengasaskan tanah jajahan rasmiCongo Belgium.[10]
Gerakan nasionalisme dan kemerdekaan Congo bermula pada 1950-an dan mencapai kemuncak pada 1960 dengan kemunculan gerakan-gerakan sepertiMouvement National Congolais (MNC) danAlliance des Bakongo (ABAKO). Congo Belgium memperoleh kemerdekaan pada 30 Jun 1960 dengan nama "Republik Congo".
Potret rasmiPatrice Lumumba, Perdana Menteri pertama Republik Demokratik Congo.
Sebulan sebelum kemerdekaan, sebuah pilihan raya parlimen telah diadakan denganPatrice Lumumba, wakil MNC memenangi pilihan raya tersebut dan seterusnya, menjadi Perdana Menteri pertama Republik Demokratik Congo. Parlimen kemudiannya melantikJoseph Kasavubu sebagai Presiden negara tersebut.
Sejurus selepas kemerdekaan, pihakForce Publique yang dinamakan semula sebagaiArmée Nationale Congolaise, ANC pada 8 Julai mula memberontak dan pada 11 Julai, konflik pemisahan menentang kepimpinan baharu mula berlaku di kawasan Katanga dan Kasai Selatan.[11][12] Kebanyakan dalam kalangan 100 ribu orang penduduk Eropah yang menetap di situ mula meninggalkan negara.[13] Pada 5 September, Kasavubu bertindak memecat Lumumba daripada jawatannya. Lumumba menggelar tindakan Kasavubu sebagai tidak berperlembagaan dan konflik antara dua orang ketua tersebut mula timbul. Pada 17 Januari 1961, Lumumba dihukum bunuh oleh puak pemisah Katanga.[14]
Sebelumnya, Lumumba telah melantikJoseph Mobutu sebagai ketua tentera ANC. Dengan bantuan kewangan daripada Amerika Syarikat dan Belgium, Mobutu melancarkan kudeta terhadap kerajaan dan mengambil alih kuasa pada November 1965. Amerika Syarikat (AS) menganggap bahawa pemerintahan Mobutu akan mengekang gerakankomunisme yang berkembang di Afrika.[15] Pada 1971, Mobutu menukarkan nama negara menjadi Zaire.
Mobutu mentadbir negara melalui sistem diktator parti tunggal;Gerakan Revolusi Popular merupakan satu-satunya parti yang dibenarkan beroperasi. Sepanjang pemerintahannya, Mobutu menerima sokongan daripada AS disebabkan oleh fahaman antikomunisnya dalam suasana Perang Dingin. Mobutu dipelawa oleh para Presiden AS untuk mengunjungi AS.
Setelah Kesatuan Soviet runtuh, Zaire tidak lagi menjadi rakan baik AS kerana fahaman antikomunis Mobutu tidak lagi dikira penting. Pada akhir pemerintahannya, tentangan kepada Mobutu menjadi semakin ketara. Pada 1990, Mobutu mengisytiharkan "Republik Ketiga" yang dikatakan bakal menjanjikan reformasi demokrasi, tetapi hanya menjadi angan-angan. Pada 1997, pihak bersenjata berjaya menghalau Mobutu.
Kejadiangenosid di negara jiran, Rwanda terhadap kaumTutsi dibawa ke Zaire apabila penubuhan kerajaan Tutsi yang berjaya menyebabkan pihak militanHutu,Interahamwe melarikan diri ke timur Zaire. Mereka menubuhkan kem-kem pelarian dan diasaskan sebagai pangkalan untuk merancang balas dendam kepada orang Tutsi, dan dijadikan sasaran oleh puak Tutsi di Rwanda.
Pasukan militan Hutu berpakat dengan angkatan tentera Zaire dan menyerang puak Tutsi yang menetap di timur Zaire.[16] Insiden ini menyebabkan puak Tutsi menubuhkan sebuah kumpulan militan dan merancang untuk menggulingkan Mobutu, membawa kepadaPerang Congo Pertama.
Beberapa orang tentera pemberontak Congo, 2001.
Kumpulan ini yang diketuai olehLaurent-Desire Kabila berjaya menawan ibu kota,Kinshasa pada 17 Mei 1997 sementara Mobutu lari ke luar negara, dan Joseph melantik dirinya sebagai Perdana Menteri dan menamakan semula negara sebagai Republik Demokratik Congo. Kabila mengarahkan semua tentera negara asing untuk berundur dari Congo. Namun begitu, Kabila dilihat tidak dapat mentadbir negara dengan cekap.
Kabila dibunuh oleh penjaga keselamatan peribadinya pada 2001 dan digantikan oleh anaknya,Joseph Kabila lalu memanggil perbincangan demi kedamaian. Pada Julai 2003, sebuah kerajaan baharu telah terbentuk dan perang ini tamat secara rasmi, meskipun konflik-konflik berkaitan masih berlanjutan hingga kini.
Republik Demokratik Congo terletak diAfrika Sub-Sahara, dengan keluasan 2,345,408 kilometer persegi, menjadikan negara ini sebagai negara kedua terbesar di Afrika selepasAlgeria serta negara ke-11 terbesar dunia.[2] Iklim negara ini ialahiklim tropika dengan cuaca yang panas dan lembap. Iklim negara berperanan dalam pembentukan sistemSungai Kongo.
Negara ini mempunyai beberapa taman negara seperti Taman Negara Virunga, Garamba, Kahuzi-Biega, Salonga serta sebahagianRizab Hidupan Liar Okapi, kesemuanya diiktiraf sebagaiTapak Warisan Dunia, tetapi kesemuanya juga dalam status bahaya. Negara ini mempunyaibiokepelbagaian yang ketara, dan disifatkan sebagai negara dengan biokepelbagaian paling ketara di Afrika.[18]
Isupemburuan haram merupakan isu alam sekitar di negara, pemburuan haram dilakukan untuk menampung kemiskinan serta menampung perbelanjaan perang kumpulan militan.[19]
Mengikut perlembagaan 2006, sistem kerajaan Republik Demokratik Congo ialahrepublik demokrasiberpresiden. Parlimen negara ini adalah bikameral, terdiri daripada Senat dan Perhimpunan Nasional.
Republik Demokratik Congo dibahagikan kepada 25 buah provinsi pentadbiran dan sebuah provinsi bandar, yakni ibu negaranya,Kinshasa berdasarkanperlembagaan negara. Provinsi-provinsi ini seterusnya dibahagikan kepada daerah dan kemudiannya, wilayah dan komun.[2] Sebelum 2015, negara ini memiliki 11 buah provinsi.[20] Senarai provinsi adalah seperti di bawah:
Angkatan tentera negara ialahForces Armées de la République Démocratique du Congo, FARDC. Angkatan tentera ini memperoleh peruntukan sebanyak $295 juta pada 2017, kira-kira 0.7% bajet pada tahun itu.[21][22] Angkatan tentera terkini terbentuk selepas Perang Congo Kedua apabila kumpulan-kumpulan pemberontak dan militan digabungkan.
Mata wang Republik Demokratik Congo ialahFranc Congo dan dikendalikan olehBank Pusat Congo. Republik ini dianggap sebagai negara dengan sumber galian terkaya di dunia dengan anggaran nilai sumber galian setinggi AS$24 trilion.[23] Negara ini memiliki 70% bekalankoltan, sepertiga bekalankobalt, kira-kira 30% bekalanberlian dan sepersepuluh bekalantembaga dunia.[24][25] Meskipun memiliki khazanah galian yang besar, ekonomi negara tetap merudum sejak pertengahan 1980-an.[26] NilaiKDNK per kapita secara nominal danpariti kuasa beli negara ialah $501 dan $849 masing-masing, salah satu angka terendah dalam kalangan negara dunia.[27]
Hasil-hasil pertanian utama termasukkopi,minyak sawit,getah danteh. Bidang perikanan dan perkayuan juga banyak dilakukan di negara.
Pengangkutan rel negara ini diuruskan olehSociété nationale des Chemins de fer du Congo, Office National des Transports (ONATRA) danOffice des Chemins de fer des Ueles. Panjang jalan raya di negara ini ialah kira-kira 171,250 km, tetapi hanya 2,250 km daripada itu adalah berturap. Republik Demokratik Congo memiliki ribuan kilometer jalan air dengan panjang kira-kira 15,000 km.
Pengangkutan udara negara pula terdiri daripada sebuah syarikat penerbangan kebangsaan,Congo Airways yang berkhidmat di kawasan domestik dan berpusat diLapangan Terbang Antarabangsa N'djili. Meskipun begitu, pesawat yang disahkan oleh negara ini diharamkan di lapangan-lapangan terbang Kesatuan Eropah kerana memiliki piawai keselamatan bertaraf rendah.[28]
Bekalan elektrik negara lazimnya berasal daripada sumberhidroelektrik sepertiEmpangan Inga di Sungai Kongo.[29] Akan tetapi, hanya kira-kira 15% penduduk negara memiliki bekalan elektrik dan diuruskan olehSociété nationale d'électricité.[30] Negara ini juga memiliki potensi dalam penjanaantenaga suria dengan 836 pusat tenaga suria sudah dibina di negara ini dengan jumlah penghasilan kuasa sebanyak 83 kW.[31]
Bahasa rasmi Republik Demokratik Congo ialahbahasa Perancis, manakala empat bahasa peribumi Afrika,Kituba,Lingala,Tshiluba, andSwahili dijadikan sebagai bahasa-bahasa kebangsaan yang diperakui. Berdasarkan dataEthnologue, 215 bahasa hidup dituturkan di negara ini.[32] Menurut sebuah kajian pada 2014, kira-kira 33 juta orang penduduk Congo (47% penduduk) boleh membaca dan menulis dalam bahasa Perancis.
Agama Kristian merupakan agama majoriti bagi penduduk Republik Demokratik Congo. Peratusan penduduk negara mengikut agama anutan adalah pelbagai dan bergantung kepada kajian, seperti yang ditunjukkan dalam jadual di bawah:
Pada 2014, kadarcelik huruf masyarakat DR Congo antara umur 15 ke 49 tahun ialah 75.9%; 88.1% lelaki dan 63.8% perempuan. Sistem pendidikan negara dikawal oleh tiga buah kementerian.Perlembagaan negara menjamin pendidikan rendah yang percuma dan wajib.[33]
Akibat perang saudara di Congo, lebih 5.2 juta orang kanak-kanak negara tidak memperoleh sebarang bentuk pendidikan.[34] Namun begitu, situasi ini bertambah baik selepas peperangan; menurut UNESCO, jumlah murid sekolah rendah meningkat daripada 5.5 juta orang pada 2002 kepada 13.8 juta orang pada 2015, dan jumlah murid sekolah menengah meningkat dari 2.8 juta orang pada 2007 kepada 4.6 juta orang pada 2015.[35] Di samping itu, jumlah kehadiran ke sekolah juga meningkat.[36]
Sasterawan negara yang masyhur termasukValentin-Yves Mudimbe yang menulis pergolakan masyarakat pascakemerdekaan pada 1960-an, danClémentine Nzuji yang terkenal sebagai penyair.
^abcCentral Intelligence Agency (2014)."Democratic Republic of Congo".The World Factbook. Langley, Virginia: Central Intelligence Agency.Diarkibkan daripada yang asal pada 10 Ogos 2016.
^"World Population Prospects 2022". Jabatan Hal Ehwal Ekonomi dan Sosial Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu, Divisyen Populasi. Dicapai pada17 Julai 2022.
^Tim Stanley (Oktober 2012)."Belgium's Heart of Darkness".History Today. Jil. 62 no. 10.Diarkibkan daripada yang asal pada 21 November 2016. Dicapai pada30 November 2016.
^"Congo, Democratic Republic of the."www.dol.gov 2005Findings on the Worst Forms of Child Labor, Bureau of International Labor Affairs,Jabatan Buruh Amerika Syarikat (2006).
.svg)
.svg)
