Republik IslamPakistan (Urdu:اسلامی جمہوریۂ پاکستان), adalah sebuah negara yang terletakAsia Selatan. Ia mempunyai garis pantai 1,046 kilometer (650 batu) sepanjang Laut Arab di selatan, dan disemapadani olehAfghanistan danIran di barat,India di timur danChina di timur laut jauh.
Majoriti penduduk Pakistan adalahMuslimSunni. Pakistan adalah negara keenam dengan penduduk teramai di dunia dan negara kedua yang mempunyai pendudukberagama Islam teramai di dunia selepasIndonesia.
Pakistan sebenarnya sebahagian daripadaIndia dan berpecah kepada Pakistan Barat dan Pakistan Timur, kini dikenali sebagaiBangladesh.
Pakistan adalah berasal daripada pokokPaku pakis yang merupakan makanan kegemaran masyarakat Pakistan. Istilah ini mula diperkenalkan pada 1934 oleh Choudhary Rahmat Ali dalam risalah 'Now or Never'.[1] Mulanya dikenali sebagai Dominion of Pakistan pada 1947. Kemudian ditukar kepada Republik Islam Pakistan pada 1956. Hurufi ditambah pada akronim tersebut untuk memudahkan sebutan.[2]
Tamadun Lembah Indus runtuh pada pertengahan alaf kedua SM dan diikuti oleh Tamadun Vedik yang menjangkau sebahagian besar dataran Indo-Ganges.
Pada sekitar abad kelima hingga ketujuh Masihi,Dinasti Rai dari Sindh mentadbir kawasan ini. Dinasti Buddha terakhir yang mentadbir kawasan ini ialahEmpayar Pala yang memerintah kawasan ini serta utara India dan Bangladesh moden ketika pemerintahan Dharmapala dan Devapala. Sindh ditakluki olehMuhammad ibn Qasim pada 711 M dan menjadi titik permulaan zaman Islam di Pakistan.[3]
Menurut catatan rasmi Pakistan, penaklukan Muhammad ibn Qasim menandakan permulaan asas Pakistan,[4] meskipun konsep Pakistan hanya muncul pada abad ke-19. Zaman Pertengahan Awal, yakni dari abad ketujuh hingga ke-13 menampakkan perkembangan pengaruh Islam di sini. Ketika zaman ini, golongan sufi banyak berperanan dalam menjalankan dakwah di kawasan Pakistan, menyebabkan ramai daripada golongan Hindu dan Buddha memeluk Islam.
Negara Pakistan merdeka pada 14 Ogos 1947 daripada pihak British hasil gerakan kemerdekaan yang dipimpin olehMuhammad Ali Jinnah. Beliau menjadi Gabenor Jeneral pertama dan memerintah negara selama lebih setahun sebelum meninggal dunia pada 11 September 1948. Sementara itu,Liaquat Ali Khan dilantik sebagai Perdana Menteri pertama negara.
Negara ini secara rasminya menjadi negara republik Islam pada 1956 menerusi perlembagaan negara. Presiden negara pertama,Iskander Mirza dilantik pada 1956, tetapi Iskander bertindak melaksanakanundang-undang tentera di negara sebelum digantikan olehAyub Khan pada 1958. Ayub digantikan olehYahya Khan pada 1969.
Sebuah perang tercetus pada 1971 diPakistan Timur, yakniPerang Kemerdekaan Bangladesh, meskipun disifatkan sebagai sebuahperang saudara oleh pihak Pakistan Barat.[5] Pihak pejuang kemerdekaan Bangladesh,Mutki Bahini yang dibantu oleh pihak tentera India menang dalam perang tersebut, menyebabkan Pakistan Timur merdeka daripada negara dan kini menjadiBangladesh, manakala Pakistan Barat menyerah diri dalam perang tersebut.
Setelah penyerahan diri Pakistan, Yahya Khan digantikan olehZulfikar Ali Bhutto yang menampakkan kemunculan semula demokrasi di Pakistan.[6] Pemerintahannya terbantut pada 1977 akibat sebuah rampasan kuasa, menyebabkanJeneral Zia-ul-Haq menjadi Presiden pada tahun berikutnya. Zia-ul-Haq memerintah negara higga 1988 apabila Zia maut dalam sebuah nahas pesawat. Pada 1993, anak Zulfikar,Benazir Bhutto lalu menjadi perdana menteri wanita pertama negara. Pada 1999,Perang Kargil tercetus antara pihak Pakistan dan India, danPervez Musharraf melaksanakan sebuah rampasan kuasa sebagai ketua eksekutif, dan seterusnya sebagai presiden pada 2001.[7]
Benazir Bhutto dibunuh pada 27 Disember 2007 oleh pihakAl Qaeda. Pilihan raya umum diadakan pada Februari tahun berikutnya dan dimenangi olehParti Rakyat Pakistan lalu membawa kepada pelantikanYousaf Raza Gillani sebagai Perdana Menteri.[8] Pada 18 Ogos 2008, Musharraf meletak jawatan atas desakan agar Musharraf dipecat lalu digantikan olehAsif Ali Zardari.[9] Pilihan raya pada 2013 pula menyaksikan pelantikan semulaNawaz Sharif buat kali ketiga.[10] Pilihan raya pada 25 Julai 2018 menyaksikan kemenanganPakistan Tehreek-e-Insaf dan pelantikanImran Khan sebagai Perdana Menteri.[11]
K2, puncak tertinggi Pakistan serta gunung kedua tertinggi dunia.
Geografi dan iklim Pakistan adalah pelbagai dan negara ini ialah rumah kepada pelbagai jenis kehidupan liar.[12] Keluasan Pakistan ialah 881,913 km2, menjadikannya sebagai negara ke-33 terbesar dunia daripada segi keluasan, meskipun angka ini boleh berubah apabila kawasanKashmir yang dipertikai juga diambil kira.
Pakistan terbahagi kepada tiga kawasan utama secara geografi, iaitu kawasan tanah tinggi di utara, lembahSungai Indus danPenara Balochistan.[15] Kawasan tanah tinggi terdiri daripadaKarakoram,Hindu Kush danPergunungan Pamir. Gunung tertinggi Pakistan ialahK2 dengan ketinggian 8,611 meter. Sungai Indus mengalir di sepanjang negara dari kawasan Kashmir ke Laut Arab. Penara Balochistan terletak di barat Pakistan manakalaGurun Thar pula terletak di kawasan timur.
Iklim Pakistan adalah pelbagai; terdapatiklim tropika dan iklim sederhana dengan iklim kering di kawasan selatan. Pakistan memiliki musimmonsun dengan hujan lebat yang menyebabkan banjir yang kerap dan musim kering dengan kekerapan hujan yang sedikit atau sifar. Kadar penurunan hujan pelbagai sepanjang tahun dengan corak banjir dan kemarau yang berselang-seli adalah biasa.[16]
Pakistan ialah negararepublik persekutuan demokratik berparlimen dengan agamaIslam sebagai agama negara.Presiden Pakistan ialah ketua negara yang dipilih melalui pilihan raya yang berdasarkan sistemkumpulan pengundi. Badan perundangan negara terdiri daripada sistem dwidewan, iaituSenat dengan 104 kerusi danPerhimpunan Kebangsaan dengan 342 kerusi.Perdana Menteri bertindak sebagai ketua kerajaan dan ketua kumpulan majoriti Perhimpunan Kebangsaan.
Pakistan pernah memiliki beberapa sejarahrampasan kuasa ketenteraan yang menyebabkan pelaksanaan undang-undang ketenteraan dankomando tentera menjadi Presiden secarade facto, yakni pada 1958–1971, 1977–1988, dan1999–2008. Pertukaran kuasa demokratik pertama Pakistan berlaku pada Mei 2013.
Berdasarkan nilaikeluaran dalam negara kasar (KDNK) negara, ekonomi Pakistan ialah ke-24 terbesar di dunia daripada segipariti kuasa beli (AS$1.202 trilion, anggaran 2019) dan ke-42 terbesar dunia daripada segi nominal (AS$284.214 bilion, anggaran 2019).[18] Pada 2017,pariti kuasa beli Pakistan telah mencapai AS$1 trilion.[19] Pakistan secara keseluruhannya ialahnegara membangun.[20] Menurut catatanBank Pembangunan Asia pada 2011, dianggarkan 97.1 juta orang di Pakistan hidup dengan pendapatan kurang daripada AS$2 sehari.[21] Bidang perkhidmatan menyumbang kepada 58.8% KDNK negara, diikuti oleh bidang pertanian (20.9% KDNK) dan bidang industri (20.3% KDNK).[22] Mata wang rasmi Pakistan ialahRupee Pakistan.
Hasil-hasil pertanian utama Pakistan ialahgandum,tebu,kapas danberas. Pada 2017, Pakistan mengeluarkan 26,674,000 tan gandum, hampir menyamai penghasilan gandum di seluruh Afrika (27.1 juta tan).[23] 4.5 juta tan beras dieksport oleh Pakistan pada tahun pasaran 2018/19.[24] Bidang penghasilan besar-besaran seperti tekstil, baja dan simen ialah bidang industri paling pesat di negara.[25] Pakistan ialah pengeluar serta pengeksport peralatan pembedahan utama dunia.[26][27] Bidang tekstil merangkumi 70% eksport Pakistan serta berperanan sebagai sektor penghasilan terbesar negara,[28] tetapi bidang ini memiliki pelbagai masalah seperti persekitaran kerja yang teruk serta penindasan yang ketara.[29] Sektor kewangan, komunikasi, pergudangan dan pengangkutan ialah sektor-sekotr perkhidmatan utama negara.
Peratusancelik huruf penduduk Pakistan ialah 62.3% setakat 2018; kadar celik huruf bagi golongan lelaki ialah 72.5% manakala bagi golongan perempuan pula ialah 51.8%.[30] Perlembagaan Pakistan menetapkan syarat agar pendidikan rendah dan menengah adalah percuma.[31][32] Meskipun begitu, hanya 68% dalam kalangan murid Pakistan berjaya melepasi pendidikan rendah.[33]
Pendidikan di Pakistan secara asasnya mempunyai enam tahap, iaitu prasekolah, rendah (gred satu ke lima), menengah (gred enam ke lapan), matrikulasi (gred sembilan dan 10), pertengahan (gred 11 dan 12) yang merupakan pengakhiran pendidikan menengah secara keseluruhan dan pengajian tinggi.[34]
Sektor pengangutan negara menyumbang kepada sekitar 10.5% KDNK negara. Pakistan memiliki kira-kira 263,775 km jalan raya, termasuk yang tak berturap. Panjang landasan kereta api di Pakistan pula ialah 8,163 km.[35] Selain itu, Pakistan memiliki 151 buah lapangan terbang.
Negara ini ialah negara dengan jumlah penduduk keenam terbesar dunia. Mengikut bancian 2017, jumlah penduduk Pakistan ialah 201.8 juta orang, merangkumi 2.6% penduduk dunia. Pada 2030, Pakistan dijangka mengambil alih kedudukan Indonesia sebagai negara majoriti penduduk Islam terbesar dunia daripada segi jumlah penduduk.
Pakistan dikelaskan sebagai negara muda dengan umur median penduduk Pakistan ialah 23.4 tahun pada 2016. Kira-kira 35% penduduk Pakistan berumur kurang daripada 15 tahun.
Kebanyakan penduduk Pakistan terdiri daripada empat buah kumpulan etnik utama, iaitu orangPunjabi,Pashtun,Sindhi danBalochi.[36]
Kiraan kasar pada 2009 menunjukkan Pakistan dihuni oleh 78.7 juta orang Punjabi, 29.3 juta orang Pashtun, 24.8 juta orang Sindhi, 14.1 juta orangSaraiki, 13.3 juta orang golonganMuhajir (penduduk Muslim dari India) dan 6.3 juta orang Balochi.[36][37]
Penduduk Pakistan menutur dalam lebih daripada 60 buah bahasa.Bahasa Urdu, bahasalingua franca dan simbol perlambangan Islam dan penyatuan kebangsaan ialah bahasa kebangsaan yang difahami oleh kira-kira 75% penduduk Pakistan. Namun begitu, bahasa ini hanya menjadi bahasa pertama bagi 8% penduduk Pakistan.[38][39] Bahasa yang paling banyak digunakan di Pakistan ialahbahasa Punjabi yang digunakan oleh 44.2% penduduk Pakistan.[40]
Agama rasmi Pakistan ialahIslamAhli Sunah Waljamaah. Kebebasan beragama adalah dijamin dalam Perlembagaan Pakistan, menjamin hak untuk mengisytiharkan, mengamalkan dan menyampaikan agama mereka berdasarkan perundangan, ketenteraman awam dan akhlak.[42]
Agama Islam ialah agama utama di Pakistan;[43] kira-kira 96% penduduk Pakistan adalah beragama Islam dan Pakistan ialah negara dengan penduduk Islam kedua terbanyak di dunia selepas Indonesia.[44]
Kebudayaan masyarakat Pakistan banyak dipengaruhi oleh kawasan sekeliling. Pakistan ialah kawasan pertama yang menerima pengaruh Islam secara menyeluruh yang membawa kepada identiti Islam yang ketara dalam masyarakat Pakistan.[45]
^"History in Chronological Order". Ministry of Information and Broadcasting, Government of Pakistan. Diarkibkan daripadayang asal pada 23 July 2010. Dicapai pada15 January 2010.
^"Land and People". Ministry of Information, Broadcasting, and National Heritage. Diarkibkan daripadayang asal pada 22 Februari 2015. Dicapai pada18 Februari 2015.
^"PNS Gwadar". Global Security. 21 November 2011. Dicapai pada4 Januari 2012.
^abIan S. Livingston; Michael O'Hanlon (29 November 2011)."Pakistan Index"(PDF). Brookings population 2010. m/s. 13. Diarkibkan daripadayang asal(PDF) pada 27 March 2010. Dicapai pada25 December 2011.
.jpg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
_without_national_boundaries.svg)
