Bahasa Carai
Jrai
Asli kepada	Vietnam,Kemboja
Kawasan	Tanahtinggi Tengah, Vietnam Wilayah Ratanakiri, Kemboja
Penutur bahasa	260,000 (2007–2008)
Keluarga bahasa	Austronesia Keluarga Polinesia-Melayu Keluarga Sumbawa-Melayu (?) Keluarga Cam Cam Tanahtinggi Bahasa Carai
Sistem penulisan	Vietnam:Abjad Vietnam Kemboja:Aksara Khmer
Status rasmi
Bahasa minoriti dikenali di	Vietnam  Kemboja
Kod bahasa
ISO 639-3	jra
Glottolog	jara1266
Rencana ini mengandungi simbol fonetikIPA. Tanpa sokonganperisian tertentu, anda mungkin melihattanda tanya, kotak, atau simbol lain dan bukannya askaraUnicode. Untuk panduan pengenalan mengenai simbol IPA, lihatBantuan:IPA.

Bahasa Carai (/dʒəˈraɪ/;Vietnam:Cho-Rai,Chor,Chrai,Djarai,Gia-Rai,Gio-Rai,Jorai, atauMthur;Khmer:ចារ៉ាយ,Charay [caːraːj]) ialah salah satu bahasa di bawahbahasa-bahasa Polinesia-Melayu yang dituturkan olehorang Carai diVietnam danKemboja. Penutur bahasa Carai berjumlah kira-kira 262,800,^[1] tidak termasuk komuniti Carai lain yang mungkin di negara selain Vietnam dan Kemboja seperti Amerika Syarikat. Mereka ialah puak pribumi tanahtinggi Vietnam terbesar diTanahtinggi Tengah yang dikenali sebagaiorang Degar atau Montagnard, dan 25 peratus daripada populasi di wilayahRatanakiri, Kemboja.

Bahasa ini berada dalam subkumpulanbahasa-bahasa Cam di bawah keluarga bahasa Polinesia-Melayu, dan dengan itu berkaitan denganbahasa Cam di tengah Vietnam.

Sebilangan orang Carai juga tinggal di Amerika Syarikat, setelah menetap di sana selepasPerang Vietnam.

Bahasa Carai tergolong dalam cabangbahasa-bahasa Cam di bawahkeluarga bahasa Polinesia-Melayu. Walaupun sering dikelaskan sebagai ahli dalamkeluarga bahasa Austroasia sehingga abad ke-20, pertalian bahasa Carai dengan bahasa-bahasa Cam lain sepertibahasa Cam danbahasa Ede dan pertalian yang lebih luas kepadabahasa Melayu telah pun diiktiraf seawal tahun 1864.^[2]

Bahasa Carai dituturkan oleh kira-kira 262,800 orang di Kemboja dan Vietnam (Simons, 2017) di mana ia diiktiraf sebagai bahasa minoriti rasmi, namun di Kemboja ia tidak mempunyai penulisan dalamaksara Khmer. Selain itu, terdapat ratusan penutur bahasa Carai di Amerika Syarikat daripada pelarian orang Carai yang menetap di negara itu selepasPerang Vietnam. Loghat Carai boleh saling nirfaham. Đào Huy Quyền (1998)^[3] menyenaraikan subkumpulanloghat Carai berikut dan lokasi masing-masing.

• Bahasa Pleiku: di kawasanPleiku .
• Bahasa Ceoreo: dalam Ajunpa (Phú Bổn).
• Bahasa Arap: di barat lautPleiku, barat dayaKon Tum.
• Bahasa Hedrung: di timur lautPleiku, tenggaraKon Tum.
• Bahasa Tebuan: diPleiku barat.

Kumpulan lain yang berkaitan termasuklah:

• Bahasa Haroi: di baratPhu Yen, selatanBinh Dinh. Campuran orang Ede dan orang Carai.
• Bahasa Medhur: di selatanPhu Yen. Campuran orang Ede dan orang Carai.
• Bahasa Halang: di barat dayaKon Tum, dan beberapa di Laos dan Kemboja. Campuran orang Sedang dan orang Carai.

Disebabkan pengaruhbahasa-bahasa Austroasia sekelilingnya, pelbagai kosa kata dalambahasa-bahasa Cam di Asia Tenggara, termasuk bahasa Carai, telah menjadi dwisukukata dengantekanan pada sukukata kedua. Tambahan pula, bahasa Carai telah berkembang lebih jauh mengikut corak bahasa-bahasa Austroasia, dengan kehilangan hampir semua pembezaan vokal dalamsukukata seni pangkal. Walaupun perkataan trisukukata wujud, kesemuanya ialahkata pinjaman. Perkataan biasa dalam bahasa Carai boleh diwakili sebagai:

(C)(V)-C(C)V(V)(C)

di mana nilai dalam kurungan ialah mengikut pilihan dan "(C)" dalam kelompok "C(C)" mewakilikonsonan likuida/l/,/r/ atauseparavokal/w/,/j/. Dalam loghat-loghat bahasa Carai yang dituturkan di Kemboja, "(C)" dalam gugusan "C(C)" juga boleh menjadigeseran velar bersuara/ɣ/, suatu fonem yang digunakan oleh orang Carai di Kemboja, tetapi tidak dibuktikan di Vietnam. Vokal sukukata pertama dalam perkataan dwisukukata selalunya ialahvokal nirbundar pusat-tengah,/ə/, melainkan konsonan pangkalnya ialahhentian glotis/ʔ/. Vokal kedua bagi sukukata yang ditekankan menghasilkandiftong.

SemasaIndocina Perancis, mereka memperkenalkan abjad Carai menggunakanabjad Vietnam (aksara Rumi yang diubahsuai untuk bahasa Vietnam) pada awal abad ke-20. Dengan pengenalanAlkitab dalam bahasa Carai menggunakan aksara tersebut oleh mubaligh Kristian di Vietnam selepas Perang Vietnam, orang Carai dapat meningkatkan bilangan orang yang celik huruf dan kini terdapat banyak penerbitan untuk orang Carai Vietnam. Terdapat 40huruf - 21konsonan + 19vokal / 34fonem - 9 fonem vokal + 25 fonem konsonan.

Terdapat 9 vokal:^[5]

Terdapat 24 konsonan:^[5]

Konsonan sedutan juga telah digambarkan sebagai hentian praglotis, tetapi Jensen (2013) menerangkan bahawa penyempitan glotis dan rongga mulut berlaku serentak.^[5]

• Jensen, Joshua M. (2013).Struktur Klausa Carai dan Frasa Nama . Disertasi PhD, Universiti Texas di Arlington. 
• Lafont, Pierre-Bernard & Nguyễn Văn Trọng (1968).Lexique Carai, français, viêtnamien, parler de la province de Plei Ku . Publications de l'Ecole française d'Extrême-Orient, v 63. Paris: École française d'Extrême-Orient.
• Pittman, RS (1957).Carai sebagai ahli keluarga bahasa Melayu-Polinesia . Fargo, ND:Institut Linguistik Musim Panas, Universiti North Dakota.
• Reed, R. (1976).Buku asas Jorai, panduan dan buku penulisan . siri mikrofiche pendidikan Vietnam, no. VE55-01/08/04. Pantai Huntington, Calif:Institut Linguistik Musim Panas .
• Rơmah Dêl (1977).Từ Diển Việt - Gia Rai [Kamus Bahasa Vietnam - Carai] . Hà Nội: Nhà xuất bản khoa học xã hội.
• Tong Nang, N. (1975).Garis besar tatabahasa Carai . siri mikrofiche data Vietnam, no. VD55-01. Pantai Huntington, Calif:Institut Linguistik Musim Panas .
• Siu, Lap M. (2009).Membangunkan Kamus Awal Pertama Carai Amerika Utara . Tesis Sarjana Sastera dalam Antropologi, Texas Tech University .

• A Preliminary Carai - English Online Dictionary
• Penyelidikan awal tentang fonologi Carai di Kemboja
• Bibliografi penyelidikan bahasa Carai yang agak komprehensif

Templat:Languages of Vietnam

Templat:Austronesian languages

• Rencana yang mengandungi teks bahasa Jarai
• Rencana dengan kod Glottolog tanpa nama
• Rencana bahasa tanpa medan rujukan
• Bahasa di Kemboja
• Bahasa di Vietnam
• Bahasa-bahasa Cam

• Infobox mapframe without OSM relation ID on Wikidata
• Rencana yang mengandungi teks bahasa Vietnam
• Laman menggunakan templat Lang-xx
• Rencana yang mengandungi teks bahasa Khmer
• Laman yang mengandungi pautan ke kandungan langganan sahaja
• Pages using the Kartographer extension