बुध हासूर्यमालेतीलसूर्यापासून सर्वांत जवळ असलेलाग्रह आहे. त्याचे सूर्यापासूनचे अंतर फक्त ५७, ९०९१७५ किलोमीटर. ( 0.38709893 A. U.) आहे. बुध त्याची सूर्याभोवतीची प्रदक्षिणा ८८दिवसात पूर्ण करतो. हा एक छोटा ग्रह असून आकारानुसार केवळप्लूटो ग्रह हा बुधापेक्षा लहान आहे (अर्थात प्लूटोच्या याच लहान आकारामुळे त्याची ग्रह ही संज्ञा रद्द करण्यात आलेली आहे.) सूर्याच्या फारच जवळ असल्यानेदुर्बिणीतून फार क्वचित दिसतो. त्याला कोणतेहीनैसर्गिक उपग्रह नाहीत.मरीनर १० हे यान बुधाजवळून गेले त्यावेळी त्या यानाने बुधाच्या पृष्ठभागाची छायाचित्रे काढूनपृथ्वीवरील संकलन केंद्राला पाठविली. या छायाचित्रांच्या साहाय्याने बुधाच्या ४० ते ४५ टक्के पृष्ठभागाचे नकाशे बनविण्यात शास्त्रज्ञांना यश मिळाले.
बुध हा पृथ्वीच्याचंद्राप्रमाणेच असून त्यावर फारसेवातावरणही नाही. या ग्रहालालोहाचा गाभा असून त्यामुळे पृथ्वीच्या १% इतकेचुंबकीय क्षेत्र तयार होते. त्याच्या पृष्ठभागावरचेतापमान ८० ते ७००केल्विन(-१८० ते ४३०सेल्सियस) इतके असते. बुधाच्या सूर्यासमोरील भागाचे तापमान सर्वांत जास्त, तरध्रुवावरील विवरांच्या तळाशी सर्वांत कमी तापमान असते.
बुध हा सूर्यमालेतील बुध,शुक्र,पृथ्वी वमंगळ या चार घन पृष्ठभाग असणाऱ्या ग्रहांपैकी एक आहे (इतर ग्रहांचे पृष्ठभाग द्रवरूप किंवा गोठलेल्या द्रवरूपांत आहेत), व त्यांच्यामध्ये आकारमानाने सर्वांत लहान आहे. म्हणजे त्याचा पृष्ठभाग हा पृथ्वीप्रमाणेच खडकाळ आहे. त्याचाविषुववृत्ताजवळव्यास हा ४८७९ कि.मी. आहे. बुध हा ७०%धातू तर ३०%सिलिका यांचा बनला आहे. घनतेच्या बाबतीत तो सूर्यमालेत दुसऱ्या क्रमांकावर आहे. त्याचीघनता ही ५४३० कि.ग्रॅ./घन मी. इतकी असून ती पृथ्वीच्या घनतेपेक्षा थोडीशी कमी आहे.
बुध हा ८८ दिवसात सूर्यप्रदक्षणा करतो. त्याचा वेग तासाला १,८०,००० किलोमीटर पडतो.
परिवलनाचा (स्वतःभोवती फिरण्याचा) काळ - ५९ दिवस.
बुधाचा रास बदलण्याचा काळ अनियमित असतो. उदा०
२५ डिसेंबर २०१९पासून धनु राशीत असलेला बुध १३ जानेवारीला २०२० रोजी मकर राशीत आला/येईल. (धनु राशीत मुक्काम १९ दिवस)
३० जानेवारी २०२०ला तो कुंभ राशीत गेला/जाईल. (मकर राशीतला मुक्काम - १८ दिवस)
७ एप्रिल २०२० रोजी मीन राशीत गेला/जाईल. (कुंभ राशीत तो ६९ दिवस होता). १७ फेब्रुवारी ते १० मार्च २०२० या २३ दिवसांच्या काळात तो वक्री होता.
२४ एप्रिलला मेष राशीत प्रवेश. (मीन राशीतला मुक्काम १८ दिवस)
९ मेला वृषभ राशीत प्रवेश. (मे़ष राशीतला मुक्काम १६ दिवस).
२४ मेला मिथुन. (वृषभ राशीतला मुक्काम १६ दिवस)
१ ऑगस्ट २०२० रोजी कर्क राशीत प्रवेश. (मिथुन राशीतला मुक्काम ७० दिवस). १८ जून ते १२ जुलै २०२० या ४२ दिवसांच्या काळात बुध वक्री होता.
१६ ऑगस्ट २०२० रोजी सिंह राशीत प्रवेश. (कर्क राशीतला मुक्काम १५ दिवस).
२ सप्टेंबर - कन्या. (सिंह राशीतला मुक्काम १७ दिवस).
२२ सप्टेंबर२०२०ला तुला राशीत प्रवेश. (कन्या राशीतला मुक्काम २० दिवस).
२७ नोव्हेंबरला वृश्चिकप्रवेश. (तुला राशीतला मुक्काम ६६ दिवस). (वृश्चिक राशीत बुध २० दिवस होता/असेल) १४ ऑक्टोबर ते १३ नोव्हेंबर या ४६ दिवसांच्या काळात बुध वक्री होता.
१७ डिसेबरला बुध धनूत जाईल आणि तेथॆ तो १९ दिवस असेल/होता.
.jpg)
