University of Manchester,Southern New Hampshire University,Mzumbe University,The Open University of Tanzania,Lumumba Secondary School
Member of political party
Party of the Revolution
Religion or worldview
Islam
Award received
Time 100
Samia Suluhu Hassan (/sɑːmiɑː suluhu hɑːssɑːn/ i SAH-mee-ah soo-LOO-hoo HA-san; b dog-a yʋʋm 1960 yʋʋm 1 soabã 27), yaa Tanzani politik soab sẽn yaa Tanzani tẽnga taoor soab a yoob soaba la a sẽn yaa a soabã yʋʋm 2021 yʋʋm 3 soabã. Yaa pʋg-paal pipi sẽn tʋm tʋʋm kãnga pʋgẽ la a yɩɩ Tanzani tẽnga taoor-soaba yʋʋm 2015 n tãag yʋʋm 2021 soabã.
A Suluhu sẽn yaa Zanzibar nedã, a yɩɩ minisr sẽn be Zanzibar soolmã pʋgẽ yʋʋmd 2000 n tãag yʋʋmd 2010. A yɩɩ tẽnga taoor soaba, la a yaa tẽnga taoor soaba. Yʋʋmd 2014 wã, b yãka a ye t'a yɩ tẽnga siglgã taoor soab pʋɩɩra. Suluhu lebga Tanzani wã pipi pag sẽn yaa tẽnga taoor-soaba, yʋʋm 2015 wã sẽn yɩt n tũ ne a Magufuli. Suluhu ne Magufuli leb n paama b rĩmã yʋʋm 2020 soabã.
A Suluhu sẽn yaa prezida, a maana demokrɩtɛɛr reforms, n lebs n ning a taoor soabã sẽn da maand politikã sẽn na yɩl n tõog n gɩdg politikã kɩɩsgã. A leb n maana politik sẽn na n gɩdg COVID-19 bãaga sẽn tar pãng Tanzaniya wã, tɩ Magufuli zãgs tɩ pa yell sẽn yaa kãseng ye.
A Suluhu rogame Zanzibar soolmẽ wã yʋʋmd 1960 yʋʋmdã yʋʋmdã yʋʋmd kiuug rasem 27 wã, a sẽn yaa karen-saamb ne a pagã. Yʋʋm a naas poore, Zanzibar ne Tanganyika ra naag n naan lebg Tanzaniya soolem.[1]A maana a lekollã yʋʋmd 1977 wã, la a sɩng n yaa tʋʋm-tʋmda.[1][2] Yʋʋmd a pʋgdã, a kẽe ne a Hafidh Ameir sẽn yaa kood-dãmb ra-kɩtgã. B paama kom-dibli a tãabo la bi-pugl a ye.[3] B bi-pugl a Wanu Hafidh Ameir (b sẽn dog yʋʋmd 1982 wã), yaa b yi-bi-poak a yiib soaba, n lebg Zanzibar tẽnga taoor dãmb roogã taoor soaba.[4]
A Suluhu ra zãmsda lekoll wʋsg wakat sẽn pa kaoos pʋgẽ. Yʋʋmd 1986 wã, a paama a diplôme ne tẽnga taoor lʋɩtb sull ning sẽn get b tʋʋm wɛɛngẽ (tõnd sẽn boond tɩ Mzumbe University) sẽn paam b diplôme.[2] Yʋʋmd 1992 wã n tãag yʋʋmd 1994 wã, a kẽnga Manseer Inivɛrsite wã, n paam a diplôme sẽn kẽed ne ekonomikã wɛɛngẽ.[5] A paama a MSc wã yʋʋmd 2015 sẽn yaa yʋʋmdã pʋgẽ, sẽn yaa ne Tansanɩ Zãmsgã sẽn yaa kʋɩlg la New Hampshire soolmã sẽn be zĩ-tẽnga.[2]
Yʋʋmd 2000 soabã pʋgẽ, a Suluhu lebga Zanzibar tẽnga taoor dãmb roogẽ wã taoor soab sẽn yaa Chama Cha Mapinduzi (CCM) wã taoor soaba, la b yãk-a t'a yɩ Zanzibar sullã tʋmtʋmd sẽn get kom-bɩɩsã tʋʋmde, pagb la kambã wɛɛngẽ.[1][6]A sẽn da be a tʋʋmdã pʋgẽ wã, a kɩtame tɩ b gɩdg tɩ b pa le tõe n kɩt tɩ b ma-rãmb lebg n kẽng lekoll ye. [7] A ra yaa pag sẽn yaa ministɛɛr ning sẽn tar naam sẽn yaa kãseng a ye la a ra pa get a tʋmd-n-taasã yell sõma ye, bala a yaa pag ye.[5]A leb n paama a naamã yʋʋmd 2005 wã, la a lebg n yaa ministɛɛr sẽn geta raopã la raopã wɛɛngẽ.[1][5]
Yʋʋmd 2010 wã, a Suluhu baoo n na n yãk n zĩnd tẽnga koabgẽ, n zĩnd Makunduchi tẽnga pʋga, n tõog n tõoge ne 80%.[5]A Jakaya Kikwete yaa tẽnga taoor soaba.[7] Yʋʋmd 2014 wã, b yãka-a t'a yɩ tẽnga taoor soab ning sẽn geta tẽnga sɛbã yell.[8]
A Suluhu yɩɩ CCM taoor dãmb taoor dãmb sull taoor soab n yãk yʋʋm 2015 wã.[7][9]A yɩɩ bõn-naandg sẽn pa gũud ye, bala politik dãmb wʋsg n da tar pãng n na n tʋm tʋʋm-kãnga pʋgẽ. [10] A yɩɩ pipi pag sẽn na n yɩ politikã taoor soaba.[11] B tõoga b naam yʋʋmd 2015 yʋʋm kiuug rasem 5 wã. Suluhu lebga Tanzani tẽnga pipi pagb sẽn yaa tẽnga taoor dãmb taoor dãmb taoor dãmba.[1]Yʋʋmd 2016 wã, a Magufuli ne a Suluhu sʋka, b wa n wẽe no-koɛɛg n wilg tɩ b sɩd yaa sɩd ne-a. La a Suluu yaool n maaname n wilg tɩ a yaa sɩd ne a Magufuli.[1][12]
Ges-y me: Suluhu Kabinẽ la Samia Suluhu sẽn maan tẽn-tẽngã taoor dãmb yel-gɛtã sõsg sõsg sõsgã la a pʋlemde. A rɩka pʋlem yʋʋmd 2021 tʋʋl-nif kiuug rasem 19 t'a na n tʋm a yiib-n-soabã wakat sẽn ketã.[13] Sẽn yaa to-to wã taoor dãmb ra wilgame tɩ b ra maanda yɩɩre, tɩ b ra pa na n maan pʋlem tɩ b na n wa rɩ naam ye.[14] Sẽn pa yɩ nebã nifẽ wã, b ra maanda b sẽn tõe fãa n gɩdg tɩ b ra lebg tẽnga taoor dãmba, la yaa a Maagfuli kũumã wɛɛngẽ la b gom a poorẽ.[15] A Suluhu sẽn wa n pʋɩta a naamã wakat bala, a gesa sodaasã sẽn da be sodaas kibsẽ a waoogr yĩnga.[13] A sẽn wa n yɩ a prezida wã, a wilgame tɩ a maan sũ-sãang rasem a tãab a Magufuli kũumã yĩnga.[10]
A Suluhu yãka Mali minisr a Philip Mpango t'a yɩ a taoor soab pʋɩɩra.[16] Sẽn na yɩl n paas a zu-sobendã, a basa a Magufuli tũud-n-taase, a Bashiru Ally la Palamagamba Kabudi. A leb n kɩtame tɩ neb nins a Magufuli sẽn yiisã lebg n zĩnd a zĩigẽ, wala a January Makamba, a Nape Nnauye, la a Abdulrahman Kinana. A Suluhu paasame a pãng sullã zugu, n tũud a Jakaya Kikwete sẽn da yaa a prezida.[16][6][17]
A Suluhu sẽn wa n pʋlem a naam n na n yɩ Tanzaniya taoor soab ning pipi sẽn yaa pʋg-soaba la Zanzibar tẽnga pipi sẽn yaa a yiib soaba, a Ali Hassan Mwinyi poore.[13] A lebga pagb a yiib sẽn yaa taoor dãmb Afrika soolmẽ wã a sẽn wa n wa n wa rɩt a pʋlengã pʋgẽ wã sʋka, a sẽn zĩnd ne Etiopi Sahle-Work Zewde wã.[18]
Map highlighting countries Suluhu visited while president
COVID-19 bãaga ra ket n ket n beeme, a Suluhu sẽn wa n lebg tẽnga taoor soaba. A kɩtame tɩ b kɩɩs a Magufuli sẽn da get a COVID-19 bãaga wɛɛngẽ Tanzania wã, la a kẽnga Tanzania COVAX programã pʋgẽ n na n sɩng COVID-19 kʋdgã pʋɩɩrã yʋʋmd 2021 zu-loees kiuugã pʋgẽ.[19] B kɩtame tɩ b kẽes b mens a 14 daar karantɛn sẽn na yɩl tɩ b sã n wa Tanzaniya, b sã n yi tẽns nins sẽn tar SARS-CoV-2 buud toor-toorã pʋsẽ, b pa tõe n tɩ looge ye.[20] Suluhu kõo tẽn-bɛɛgse la tẽns a taab siglgã sor tɩ b tall b vaksẽ wã n wa maan n kõ b sãambã b sẽn na n maan Tanzani wã tʋʋm daar fãa yĩnga. Tʋʋm-kãng yaa ne laafɩ wã minisrgã sõngre.[21]
Sẽn sɩng ne a sẽn lebg tẽnga taoor soaba, a Suluhu pʋlemame tɩ b na n kɩtame tɩ b tõog n tõog n pids b tʋʋm nins a Magufuli sẽn sɩngã wakat sẽn ta.[22] A leb n sakame tɩ b yãk tʋʋm-paal b sẽn na n maan n naan maneg b mensã.[23] A sẽn da yãk tʋʋm-kãsems nins a sẽn na n maan n na n maan tɩ b naan maan tɩ b na n maan tẽnsã, la b naan maan t'a maan t'uukã la koom sẽn yaa sõma wã paam n zĩnd Tanzaniya tẽn-tẽngã pʋgẽ.[19][24]
Suluhu ra filma filim a ye, The Royal Tour, ne zʋrnallã soab la filim-gʋlsd a Peter Greenberg yʋʋm 2021 sɩngrẽ, n dat n sõng tɩ ra-tẽnga ra paam n paam n paam tɩ b tʋll n bãng Tanzania. [26] Suluhu lebga Afrɩka pag a nu soaba sẽn na n gom b goama yʋʋmd 2021 sigr kiuugã pʋgẽ. [20][27] A reorganisa a prezidaal cabinet yʋʋm 2022 yʋʋmdã yʋʋmdã yʋʋm-vẽkr kiuugã, n na n kɩt tɩ b bãng tɩ yaa neb sẽn sakd a Magufuli wã n be be be.[19]
A Suluhu zãmsa tẽn-tẽngã taoor-lʋɩtbã sẽn da yaa b toorẽ wã sẽn da yaa a sẽn da yaa n zãad b mens ne taaba, la a bao n na n kẽed ne ligd la raop sẽn kẽed ne tẽn-tẽnsã.[19] Yʋʋmd 2022 wã, a kẽnga Expo 2020 wã n na n moon Tanzaniya nebã sẽn na n paam n kõ-b sor n na n maan tʋʋm-no-koɛɛga ne Dubaï.[30] A Suluhu sẽn da wa n zabd ne Rusã sẽn zabd ne Ukraaynã, a yeelame tɩ b segd n maana laafɩ la tɩ "tõnd pa mi b sẽn zabd n maand bũmb ningã ye".[6][19]
B sẽn gʋls Frans 24, New York Times la New Internationalist wã b yeelame tɩ Suluhu yaa "b sẽn gomd ne sũ-bʋgsem". [13][19][25] A Suluhu meng wilgame t'a yaa ned sẽn yaa sũ-bʋgsem soaba.[1]A Catherine Wambua-Soi sẽn da tʋmd ne Al-Jazeera wã wilgame tɩ a Suluhu sẽn get a goosneema wã yaa ned sẽn tʋmd ne taab n tʋmd ne taab a sẽn datã. A yeelame t'a ra na n baoo a sagendbã n na n yãk yam n pa na n maan rẽ ye.[1] BBC News wilgame tɩ b makame ne a Magufili taoor soabã, a Jakaya Kikwete, sẽn maan taab ne politikã sẽn pa maand b sẽn datã n maan to-to.[26] A Suluhu yaa wakat ninga b sẽn boond tɩ Mama Samia, yʋʋr sẽn dat n wilg waoogre.[7] A Suluhu wilgame tɩ a yaa pag sẽn yaa a prezida, n wilg tɩ yaa bũmb sẽn kɩtd t'a baood n na n naan sigl politikã buud-goamã.[27]
A sẽn lebg prezida, b ra geta a Suluhu ne nin-buiidã la neb nins sẽn get a yellã n get-a wã tɩ yaa a Magufuli sẽn yaa nin-tɩrma wã sẽn get a meng n get a meng t'a yaa nin-soaba. [13][26][28] A Suluhu sẽn wa n wa n dɩt a naamã poore, a rɩka manesem sẽn na yɩl n paas gom-paalã lohormã la sɛb-paalgã lohormã, n na n toeem a Magufuli politikã, la n paas a Tanzaniya sẽn tar waoogr dũniyã gill zugu. Yaa sẽn na yɩl n paam n yiis politikã sẽn da be bãens rãmbã, n paam n yãgs ne opozisyonã taoor dãmb, la b lebs n tʋlg zʋrnall nins b sẽn sẽn sul tɩ b sẽn ningd sorã wã.[20] A leb n basa zabr ning a sẽn da pa segd n maan politikã maandẽ wã yʋʋmd 2023 wã. A sẽn deng a soabã kɩtame tɩ b tõog n zab ne a bɛɛbã.[29] La a sẽn da yaa naaba pa zemsd ne demokrɩtɛɛr ye: b yõka a naamã sasa, la b yõka ned a ye n kʋ. B sẽn da maand maand maand n zab ne b sẽn yet tɩ b pa le tar sor n zabd b sẽn get b sẽn get goosneema wã yelle, b kɩtame tɩ b yõkd neb wʋsgo.[30][19][31]
Baa a sẽn sɩng demokrɩtɛɛrã reforms to-to wã, pa zemsd taab ye, la a paama kritiik tɩ b pa kɩɩsd sɛb wʋsg la tʋʋm-tɩrs wʋsg ye. [19] A Suluhu pa yãk yam n na n maan b sẽn dat n maan bũmb ning sẽn na yɩl n tõog n toeem a politikã ye. A sẽn wa n wa n wa rɩ naamã, a goma a sẽn pa tar ligd wʋsg n na n tõog n maan bũmb ningã yelle. A Freeman Mbowe sẽn wa n yiis-a wã la a sẽn wa n sõs ne a Suluhu wã poore, a ra sɩngame n na n zĩnd Iringa tẽn-tẽngã pʋg-sadb daarã sasa yʋʋmd 2022.[20][21] Rẽ kɩtame tɩ b sẽn get a Suluhu yell b sẽn yeel tɩ a yiisda a Mbowe wã, a sẽn deegd tẽns nins sẽn be tẽnsẽ wã feministã politikã yĩnga. [20]
↑Mwakyusa, Alvar (14 March 2014). "Tanzania: Union 'Stalwart' Samia Is CA Vice-Chairperson".AllAfrica. Archived from the original on 14 March 2014. Retrieved 16 November 2016.
↑Mules, Ineke (19 March 2021). "Samia Suluhu Hassan: Who Is Tanzania's New President?".Deutsche Welle. Retrieved 1 October 2023.