Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Прејди на содржината
ВикипедијаСлободна енциклопедија
Пребарај

Чу (држава)

Од Википедија — слободната енциклопедија
Чу

*s-r̥aʔ
ок. 1030 пр. н. е.  223  пр. н. е.
Статус
  • Виконство (пред 704 пр. н. е.)
  • Кралство (704–223 пр. н. е.)
Главен град
Вероисповед
УредувањеМонархија
Историски периодДинастија Џоу
 Основано одСјунг Ји
ок. 1030 пр. н. е. 
 Сјунг Тунг прогласен за крал
706 или 703  пр. н. е.
 Освоено одЌин
 223  пр. н. е.
ВалутаСтара кинеска пара
Наследници
Династија Ќин

Чу (кинески:, ханју пинјин: Chǔ, старокинески:* s-r̥aʔ[2]) —вазална држава надинастијата Џоу. Нивниот прв владетел билкралот Ву од Чу во почетокот на 8 век пр. н. е. Чу се наоѓал на југот на Џоу и опстојувал во текот нараздобјето на пролетта и есента. На крајот нараздобјето на завојуваните држави, бил уништен одЌин во 223 пр. н. е. за време навојните на Ќин за обединување.

Исто така познат какоЃинг () иЃингчу (荊楚), Чу го опфаќал поголемиот дел од денешните покраиниХубеј иХунан, заедно со делови одЧунгќинг,Гуејџоу,Хенан,Анхуеј,Ѓангси,Ѓангсу,Џеѓанг иШангај. Повеќе од 400 години, главниот град на ЧуДанјанг се наоѓал на раскрсницата на рекитеДан иСи[3][4] во близина на денешниотокруг Сичуан, Хенан, но подоцна бил преселен воЈинг. Династијата Чу првично го носела презимето на храмот на предците Нај (OC: /*rneːlʔ/) што подоцна било пишувано како Ми (OC: /*meʔ/). Го носеле и презимето Јан (OC: /*qlamʔ/, /*qʰɯːm/) што подоцна ќе биде бележено какоСјунг (OC: /*ɢʷlɯm/).[5][6]

Историја

[уреди |уреди извор]

Според преданијата раскажани воЗаписите за големиот историчарСема Ќен, владејачкото семејство на Чу потекнувало одЖолтиот цар и неговиот внук и наследникЏуансји. Правнукот на Џуансји, Вухуеј (吳回) бил задолжен за огнот одцарот Ку и му ја дал титулатаџуронг. Синот на Вухуеј, Луџонг (陸終) имал шест сина, сите родени соцарски рез. Најмладиот,Ѓиљен, го зел презимето на предцитеМи.[7] Потомокот на ЃиљенЈусјунг бил учител накралот Вен од Џоу (р. 1099–1050 г. пр. н. е.). Откако Џоу ја соборилдинастијата Шанг,кралот Ченг (р. 1042–1021 г. пр. н. е.) го наградил правнукот на Јусјунг,Сјунг Ји софеудот Чу воНанјаншката Долина и наследната титула(, „виконт“). Првиот главен град на Чу бил основан воДанјанг (денешенСичуан во Хенан).[7]

Западен Џоу

[уреди |уреди извор]

Во 977 г. пр. н. е., за време нанеговиот поход против Чу, чамецот накралот Џао од Џоу потонал и тој се удавил вореката Хан. По оваа смрт, Џоу престанал да се шири на југ, дозволувајќи им на јужните племиња и Чу да ја зацементираат сопствената автономија многу порано од државите на север. Виконтот на Чу,Сјунг Ќу, ја освоилЕ во 863 година пр.н.е., а подоцна нејзиниот главен градЕџоу го направил една од неговите престолнини.[8] Во 703[9] или 706 година,[10] владетелотСјунг Тунг станал владетел на Чу.

Раздобје на пролетта и есента

[уреди |уреди извор]

Луѓето од Чу се меки и слаби. Нивните земји се протегаат надалеку и нашироко, а владата не може ефективно да управува со тоа пространство. Нивните трупи се уморни и иако нивните формации се добро уредени, тие немаат ресурси долго да ги задржат своите позиции. За да ги победиме, ние мора да удриме брзо, неочекувано и брзо да се повлечеме пред тие да можат да возвратат. Ова ќе создаде нелагодност кај нивните уморни војници и ќе го намали нивниот борбен дух. Така, со упорност може да се победи нивната војска.

—Ву Ќи,Вуѕе

Слика со лак од гробницата Ѓингмен (кинески: 荊門楚墓; пинјин: Jīngmén chǔ mù) од државата Чу (704–223 пр. н. е.), која прикажува мажи кои носат претходници наханфу (т.е. традиционаленсвилен фустан) и се возат во двокоњскакочија

За време на владеењето накралот Џуанг, Чу го достигнал врвот на својата моќ и неговиот владетел се сметал за еден одпетте хегемони од ерата. По голем број битки со соседните држави, некаде помеѓу 695 и 689 г пр.н.е., главниот град на Чу се преселил југоисточно од Данјанг во Јинг. Чу најпрво ја консолидирал својата моќ со припојување на други држави на нејзината првична област (модеренХубеј), потоа се проширил на север конСевернокинеската Рамнина. Во летото 648 пр. н. е.,државата Хуанг била припоена кон државата Чу.[11]

Заради заканата од Чу се основале повеќе северни сојузи под водство наЃин. Овие сојузи го држеле Чу под контрола, а кралството Чу ја изгубило својата прва голема битка кајЧенгпу во 632 година пр. н. е. Во текот на 6 век пр. н. е., Ѓин и Чу воделе бројни битки за власт нацентралната рамнина. Во597 пр. н. е., Ѓин била поразен од Чу воБитката кај Би, што предизвикало привремена неспособност на Ѓин да се спротивстави на ширењето на Чу. Чу стратешки ја користелдржавата Џенг како нејзин претставник во средишното рамничарско подрачје, преку средства за заплашување и закани, Чу го принудил Џенг да се здружи со него. Од друга страна, Ѓин мораше да го урамнотежува влијанието на Чу со постојано поврзување соЛу,Веј иСунг. Напнатоста меѓу Чу и Ѓин не се олабавила до 579 година пр. н. е. кога било потпишано примирје меѓу двете држави.[12]

На почетокот на шестиот век пр. н. е., Ѓин ја зајакнала државатаВу во близина на делтатаЈангце за да дејствува како противтежа против Чу. Ву ја победила Чи, а потоа го нападнала Чу во 506 година пр. н. е. ПоБитката кај Боѓу, таа го зазела главниот град на Чу, Јинг, принудувајќи гокралот Џао да побегне кај своите сојузници во Јун и „Суеј“. Кралот Џао на крајот се вратил во Јинг, но по друг напад од Ву во 504 година пр. н. е., тој привремено го преселил главниот град на територијата на поранешната државаРуо. Чу почнал да го јакнеЈуе во модеренЏеѓанг за да му служи како сојузник против Ву. Јуе првично бил потчинет одкралот Фучај од Ву додека не го ослободил нивниот кралГоуѓен, кој се одмаздил за неговото поранешно заробеништво со дробење и целосно припојување на Ву.

Раздобје на завојувани држави

[уреди |уреди извор]

Ослободен од тешкотиите со Ву, Чу го припоилЧен во 479 година пр.н.е. и го прегазиЦај на север во 447 година пр. н. е. До крајот на 5 век пр. н. е., владата на Чу станала многу корумпирана и неефикасна, при што голем дел од државната каса се користел првенствено за плаќање на кралската придружба. Многу чиновници немале значајни обврски освен да земаат пари, а војската на Чу, иако била голема, била со низок квалитет.

Во доцните 390-ти пр. н. е.,кралот Дао од Чу го поставилВу Ќи за својканцелар. во 389 година пр. н. е., реформите на Ву почнале да го менуваат Чу во ефикасна и моќна држава, бидејќи ги намалил платите на чиновници и ги отстранил бескорисните. Тој, исто така, донел градежен закон, за главниот град Јинг да изгледа помалку варварски. И покрај непопуларноста на Ву Ќи меѓу владејачката класа на Чу, неговите реформи го зајакнале кралот и ја направиле државата многу моќна до крајот на 4 век пр. н. е., когаЏао иЌин биле во растечки развој. Моќната војска на Чу уште еднаш била успешна, победувајќи ги државитеВеј иЈуе. Јуе била поделена помеѓу Чу и Ќи во 334 или 333 пр. н. е.[13] Меѓутоа, чиновниците на Чу не губеле време за да се одмаздат, па Ву Ќи бил убиен на погребот на кралот Дао во 381 година пр. н. е. Пред службата на Ву во државата Чу, Ву живеел во државата Веј, каде што неговата воена анализа на шесте спротивставени состојби била забележана во неговиот магнум опус,Книгата на мајсторот Ву. За Чу, тој рекол:

Бронза од гробот на Чу во округот Ксичуан .

За време на доцното раздобје на завојуваните држави, Чу бил под сè поголем притисок од Ќин на запад, особено откако Ќин ги донел и ги спровелправните реформи наШанг Јанг. Во 241 г. пр. н. е., пет од седумте главни завојувани држави - Чу, Џао, Веј, Јан и Хан - основале сојуз за да се борат против растечката моќ на Ќин. Кралот Каоље од Чу бил именуван за водач на сојузот, а лордот Чуншен за воен командант. Според историчаротЈанг Куан, генералот на Џао,Панг Нуан (庞煖) бил вистинскиот командант во битката. Сојузниците го нападнале Ќин на стратешкиотпревој Хангу, но биле поразени. Кралот Каоље го обвиниллордот Чуеншен за загубата и почнал да не му верува. Потоа, Чу го преселил својот главен град на исток воШоучун, подалеку од заканата на Ќин.

Како што Ќин се проширила на територијата на Чу, Чу бил принудена да се прошири на југ и на исток, примајќи ги месните културни влијанија по патот.Лу бил освоен одкралот Каоље во 223 година пр. н. е. Меѓутоа, до крајот на 4 век пр.н.е., истакнатиот статус на Чу почнала да опаѓа. Како резултат на неколку походи предводени од Џао и Ќин, Чу на крајот бил целосно избришан од Ќин.

Државата Чу бил целосно искоренета од династијата Ќин.

Бронзени ѕвона одгробница на маркизот Ји од Ѕенг, датирани во 433 година пр. н. е., држава Чу.

СпоредЗаписите на завојуваните држави, расправата меѓу стратеготЏанг Ји и генералот на ЌинСема Цуо довела до два заклучоци во врска со обединувањето на Кина. Џанг Ји образложил дека освојувањето наХан и преземањето нанебесниот мандат од немоќниот крал Џоу, би било мудро. Сема Цуо, сепак, сметал дека примарна тешкотија не е легитимноста, туку силата на противниците на Ќин. Тој тврдеше дека „освојување наШу е освојување на Чу“ и „штом Чу ќе биде елиминиран, земјата ќе биде обединета“.

Важноста на Шу воСечуанската Котлина била нејзиното големо земјоделско производство и нејзината контрола над горниот тек нареката Јангце, што води непосредно во срцето на Чу.Кралот Хуејвен од Ќин се одлучил да го поддржи Сема Цуо. Во 316 г. пр. н. е., Ќин го нападнал и го освоилШу и блискиотБа, проширувајќи се по текот на реката во следните десетлетија. Во 278 г. пр. н. е., генералот на Ќин,Бај Ќи, конечно го освоил главниот град на Чу, Јинг. По падот на Јинг, владата на Чу се преселила на различни места на исток додека не се сместила воШоучуен во 241 година пр. н. е. По масовна двегодишна борба, Бај Ќи ја намамил главната сила наЏао од 400.000 луѓе на теренот, опкружувајќи ги и принудувајќи ги да се предадат воЧангпинг во 260 г. пр. н. е. Војската на Ќин ги испоубила затворениците, отстранувајќи ја последната голема пречка за превласт на Ќин над другите кинески држави.

До 225 г. пр. н. е., останале само четири кралства: Ќин, Чу,Јан иЌи. Чу се опоравила доволно за да направи сериозен отпор. Сепак, и покрај нејзината големина, ресурси и работна сила, корумпираната влада на Чу работела против тоа. Во 224 година пр. н. е.,Јинг Џенг ги повикал на состанок своите поданици за да разговараат за неговите планови за инвазијата на Чу.Ванг Ѓен рекол дека инвазивната сила треба да биде најмалку 600.000, додекаЛи Син сметал дека помалку од 200.000 луѓе ќе бидат доволни. Јинг Џенг им наредил на Ли Син иМенг Ву да ја водат војската против Чу.[се бара извор]

Војската на Чу, предводена одСјанг Јан три дена и три ноќи тајно ја следела војската на Ли Син пред да започне ненадеен напад и да ја уништи. Откако дознал за поразот на Ли, Јинг Џенг него го заменил со Ванг Ѓен, ставајќи го Ванг на чело на армијата од 600.000 војници што претходно ја побарал, а Менг Ву го назначил за негов заменик. Загрижен дека тиранинот Ќин би можел да се уплаши од моќта што сега ја поседувал и да нареди да биде погубен под некој изговор, Ванг Ѓен за да го намали сомнежот на кралот постојано испраќал гласници кај кралот со цел да остане во врска.

Војската на Ванг Ѓен поминала низ јужниот дел на Чен (; денешенХуајјанг во Хенан) и поставил логор во Пингју. Војските на Чу под водство на Сјанг Јан ја искористилке целата своја сила против логорот, но не успеале. Ванг Ѓен им наредил на своите трупи цврсто да ги бранат своите позиции, но да избегнат да напредуваат понатаму во територијата на Чу. Откако не успеала да ја намами војската на Ќин во напад, Сјанг Јан наредил повлекување. Ванг Ѓен ја искористил оваа можност да започне брз напад. Силите на Ќин ги следеле силите на Чу што се повлекувале во Ќинан (蕲南; северозападно од денешенЌичун воХубеј), а Сјанг Јан бил или убиен во борбите или извршил самоубиство по неговиот пораз.

Следната година, во 223 г. пр.н.е., Ќин започнал уште еден поход и го зазел главниот град на Чу, Шоучуен. КралотФучу бил заробен и неговата држава била припоена.[14] Следната година, Ванг Ѓен и Менг Ву ја воделе војската на Ќин противВујуе околу устието наЈангце, заробувајќи ги потомците на кралското семејствоЈуе.[14] Овие освоени територии станалекомандерија Куајѓи на царството Ќин.

На својот врв, Чу и Ќин заедно исфрлија над 1.000.000 војници, повеќе од масивната битка кај Чангпинг помеѓу Ќин и Џао пред 35 години. Ископаните лични писма на двајца редовни војници на Ќин, Хеј Фу (黑夫) и Ѓинг (), раскажуваат за долготраен поход во Хуајјанг под водство на Ванг Ѓен. Двајцата војници напишале писма во кои барале набавка на облека и пари од дома за да опстанат при походот со долго чекање.[15]

Династии Ќин и Хан

[уреди |уреди извор]
Врв на копје од државата Чу

Населението на Чу во областите освоени од Ќин отворено не ги почитувало строгите закони и владеење на Ќин, како што е забележано во ископаните бамбусови ливчиња на администраторот на Ќин во Хубеj. Чу се стремела да го собори болниот јарем на владеењето на Ќин и повторно да воспостави посебна држава. Ставот бил доловен во кинескиот израз за непопустливо непријателство: „Иако Чу има само трирода,[16] Ќин сигурно ќе биде уништен од никој друг освен Чу“ (楚雖三戶, 亡秦必楚).[17]

Откако Јинг Џенг се прогласил себеси за прв цар (Ше Хуангди) и кратко владееше, луѓето од Чу и неговата поранешна владејачка куќа ги организирале првите насилни бунтови против новата управа на Ќин. Тие биле особено огорчени накулукот. Народните песни ја бележат жалосната тага на семејствата Чу чии членови работеле во градбатаКинескиот ѕид на студениот север.

Востанието Дазесјанг избувнало во 209 година пр. н. е. Истото го задушила војската на Ќин, но поттикнало нов бран на други бунтови. Еден од водачите,Ѓинг Ѓу од Чу, се прогласил за нов крал на Чу. Ѓинг Ѓу бил поразен од друга бунтовничка сила предводена од Сјанг Љанг.Сјанг го постави Сјунг Син, потомок на традиционалното кралско семејство на Чу, на престолот на Чу под кралското име крал Хуај II. Во 206 година пр. н. е., по падот на царството Ќин,Сјанг Ју, внук на Сјанг Љанг, се прогласил себеси за „Хегемон-крал на Западен Чу“ и го унапредил кралот Хуај II во „цар Ји“. Потоа го убил Ји. Сјанг Ју потоа се борел противЉу Банг, уште еден истакнат бунтовник против Ќин, во долга борба за превласт над земјите на поранешната царство Ќин, која станала позната какоборба Чу-Хан. Судирот завршил со победа на Љу Банг. Тој ја прогласилдинастијата Хан и подоцна бил почестен со името на храмот Гаозу, додека Сјанг Ју извршил самоубиство по поразот.

Љу Банг веднаш вовел потрадиционална и помалку наметлива управа од Ќин пред него, склучил мир со Сјунгну преку мешани бракови „хеќин“, ги наградил своите сојузници со големи феуди и му дозволил на населението да се одмори од вековните војни. Основните територии на Чу, сосредоточени воПенгченг, му биле доделени прво на генералотХан Син, а потоа и на братот на Љу Банг, Љу Ѓао, какоКралство Чу. До времето нацарот Ву од Хан, јужната народна култура и естетика биле измешани со конфучијанската традиција спонзорирана од Хан и централното управување под влијание на Ќин за да се создаде посебна „кинеска“ култура.

Култура

[уреди |уреди извор]
Чувар на гробот.
Бронзена кука од државата Чу

Врз основа на археолошките наоди, културата на Чу на почетокот била доста слична со онаа на другите држави Џоу во сливот наЖолтата Река. Меѓутоа, како што ги освојувала земјитеБајјуе на југ и исток, следователно Чу ги примал домородните елементи и развил мешана култура во споредба со северните рамнини.

За време на раздобјето наЗападен Џоу, разликата помеѓу културата на Чу и културата на државите на Средните Рамнини на север, била занемарлива. Во доцното раздобје на пролетта и есента, Чу културата почнува да се оддалечува, зачувувајќи некои постари гледишта на културата и развивајќи нови појави. Исто така, прима некои елементи од припоените области. Културата на Чу имала значителна внатрешна разновидност од месност до месност.[18] Чу, какоЌин иЈан, честопати бил опишан како не толку културен од луѓето во средните рамнини. Сепак, оваа слика потекнува од подоцнежниот развој на Чу во однос на средните рамнини, а стереотипот бил негуван од конфучијанските учени во династијата Ќин, за посредно да го критикуваат владејачкиот режим и династијата Хан како средство за ограничување на нивните идеолошки противници кои биле поврзани со такви културни практики.[19] Бидејќи основачот на династијата Хан бил од државата, културата Чу подоцна ќе стане основа на културата на подоцнежната династија Хан, заедно со онаа на династијата Ќин и другите претходни држави од раздобјето на завојуваните држави.[20]

Раните погребни подароци на Чу се состоеле првенствено одбронзени садови во стилот на Џоу. Свои одлики имаат и бронзените производи на државата Чу. На пример, бронзената „ѓин“ (жртвеничка маса) откопана од гробницата Чу во Сичуан, покраина Хенан има сложен облик. Датиран од средината на шестиот век пр. н. е., тој бил еден од раните потврдени артефакти од восок, откриени во Кина.[21] Подоцнежните гробници на Чу, особено за време на завојуваните држави, прикажувале посебнипогребни предмети, како што се шаренилакирани садови, железо и свила, а со тоа дошло до намалување набронзените садови како подароци.

Вообичаен мотив на Чу бил живиот приказ на дивиот свет, мистични животни и природни слики, како што сезмии,змејови,феникси, тигри и облаци што слободно се движат и суштества слични на змии. Некои археолози шпекулираат дека Чу можеби имал културни врски со претходната династијаШанг, бидејќи многу мотиви што ги користеле Чу, како што се боговите со змиска опашка, биле претходно пронајдени на наоѓалиштата Шанг.

Друга вообичаена идеја на Чу бил обожавањето на гибони и други животни за кои се сметало дека имаат пожелни количини наки.[22]

Подоцна Чу културата била позната по својот афинитет коншаманите. Културата и владата на Чу го поддржалатаоизмот[22] и изворниотшаманизам дополнет со некоиконфучијански глоси на обредите на Џоу. Луѓето од Чу се поврзувале со богот на огнотЏуронг од кинеската митологија. Поради оваа причина, обожавањето на оган и црвената боја го практикувале луѓето од Чу.[23]

Натуралистичката и течна уметност,Песните на Чу, историските записи, ископаните документи на бамбус, како што се Лизгањата на Гуодијан и други артефакти, откриваат големо таоистичко и староседелско фолклорно влијание во културата на Чу. Склоноста кон духовен, често пријатен и декадентен начин на живот и довербата во големината на царството Чу довеле до неефикасност и можност тоа да биде уништено од безмилоснаталегалистичка држава Ќин. И покрај тоа што на царството Ќин му недостигале огромните природни ресурси и водните патишта на Чу, неговата влада под водство на ефикасниот министерШанг Јанг, го максимизирала производството воведувајќи меритократија сосредоточена исклучиво на земјоделската и воената моќ.

Археолошките наоди покажуваат дека музиката на Чу била бележена поинаку од музиката во Џоу. Чу-музиката, била склона кон користење на различни изведувачки ансамбли, како и единствени инструменти. Во Чу, се претпочиталсе предцитерот, додека двата инструменти биле подеднакво претпочитани во северните држави Џоу.

Чу често бил во врска со другите народи кои живееле на југ од нив, особено соБа,Јуе иБајуе. Низ територијата на Чу биле откриени бројни гробници и погребни предмети во стилот Ба и Јуе, кои коегзистираат со гробниците и погребните предмети во стилот на Чу.

Некои археолошки записи за Чу се појавуваат воМавангдуј. Подинастијата Хан, некои конфучијански учени сметале културата Чу нема вкус, критикувајќи ја „развратната“ музика и шаманистичките обреди поврзани со културата Чу.

Во Чу било развиено бојаџиството, особено на лакирани дрвени работи. Најмногу се користеле црвениот и црниот пигментиран лак. Ткаењењо свила исто така достигнало високо ниво на мајсторство, создавајќи лесни наметки со лелеави дизајни. Овие примери (како во Мавангдуи) биле зачувани во затрупани гробници каде што лакот не се лупел со текот на времето и во гробници запечатени со јаглен или бела глина.

Чу го користелкалиграфското писмо наречено „Птици и црви“, кое било преземено од државите Ву и Јуе. Писмото има таков изглед што ги разубавува ликовите со мотиви на животни, змии, птици и инсекти. Ова е уште еден приказ на светот на природата и неговата живост. Чу произведувале широки бронзени мечеви кои биле слични на мечевитеВујуе, но не толку сложени.

Чу создал речен систем систем за превоз со чамци, зголемени со вагони. Истите се опишани во поединости во бронзените списоци со златна облога во врска со трговијата долж речните текови што се поврзуваат со оние на главниот град на Чу во Јинг.

Јазични влијанија

[уреди |уреди извор]

Иако бронзените натписи од древната држава Чу покажуваат мали јазични разлики од „елегантниот говор“ (yǎyán 雅言) што се говорел за време нараздобјето на источен Џоу,[24] разновидноста настарокинескиот јазик што се зборувал во Чу долго време се претпоставува дека ги одразуваллексичките заемки и синтаксички пречки од несинитскисупстрати, кои Чу можеби ги стекнал како резултат на неговата преселба на југ во она што Тјан Ѓиџоу се верува дека е областКра-Дај или (пара-)Хмонг-Мјен во јужна Кина.[25][26] Неодамнешните ископани текстови, поткрепени со дијалектни зборови запишани воFangyan, дополнително покажале влијанија од супстратот, но постојат сопернички хипотези за нивната генеалошка припадност.[27][28]

  • Невообичаено ранокинеско наречје, по потекло од север[29]
  • Австроазиски (Норман и Меи 1976, Болц 1999)
  • Хмонг–Мјен (Erkes 1930, Long & Ma 1983, Brooks 2001, Sagart et al. 2005)[30]
  • Кра-Дај (Лиу Ксингге 1988, Женгжанг Шангфанг 2005)
  • Тибето-бурмански (Џанг Јонгјан 1992, Џоу Џиксу 2001)
  • Мешавина од австроазиски, хмонг-мјенски и тибето-бурмански (Pullyblank 1983, Schuessler 2004 & 2007)
  • Непознат

Забележувајќи дека и 荆Jīng и 楚Chǔ се однесуваат на трнливото чесно дрво (родот Vitex), Schuessler (2007) предлага две австроазиски споредби:[31]

  • Chǔ < стар кинески *tshraʔ е споредлив со протомоничен *jrlaaʔ „трн, трнлив бамбус (додаден на имињата на трнливите растенија)“, Khmu /cǝrlaʔ/, Semai /jǝrlaaʔ/, сите произлегуваат одпрото-мон-кмерски* „трн“;[32]
  • Jīng < стар кинески *kreŋ е споредлив со кмерскиот ជ្រាំងcrĕəng „наежива“ и ប្រែងpraeng „наежува“, при што кинеската почетна *k- можеби е претставка што образува именка.

Бирократија

[уреди |уреди извор]

Моао (莫敖) илингјин (令尹) биле највисоките владини претставници на Чу. Сема бил воен командант на војската на Чу. Лингјин, моао и сема биле „сан гунг“ (三公) на Чу. Во раздобјето на пролетта и есента, биле додадени ѕуојин (左尹) и јоуујин (右尹) како потсекретари на лингјин. Исто така биле воведени помошници на сема (司馬) ѕуосема (左司馬) и јоусема (右司馬). Статусот на моао постепено се намалувал додека Ллнгјин и сема станале помоќни места на дворот Чу.[33]

Министрите чии функции се разликувале според нивните титули биле наречени јин (). На пример: лингјин (премиер), гунгјин (министер за работа) и џенјин сите завршуваат сонаставката „јин“.[34] Шенјин (沈尹) бил министер за верски должности или првосвештеник на Чу, многубројните записи воЅуо Џуан укажуваат на нивната улога како пророци.[35] Други јини запишани во историјата биле: јујин, љанјин, ѓаојин, гунгѓијин, лингјин, хуанлие џи јин (командант на стражарите на палатата) и јуејин (министер за музика). Во окрузите и командериите, гунг (), познат и како сјанјин (министер на округот) бил главен администратор.[36]

Во многу случаи, позициите во бирократијата на Чу наследни ги имаа членовите на кадетската филијала на кралската куќа на Чу Ми. Моао, еден од тројцата канцелари на Чу, бил исклучиво избуран од родот Ку (). Во текот на раното раздобје на пролетта и есента и пред бунтот на Руо'ао, лингјин бил позиција што ја држеле Руоаосите, имено Доу () и Ченг ().[12]

Географија

[уреди |уреди извор]

Се вели дека прородителите на Чу, како што е виконтотСјунг Ји, потекнуваат одпланините Ѓинг; планинска верига која се наоѓа во денешнатапокраина Хубеј. Владетелите на Чу систематски ги иселувале државите припоени од Чу кон планините Ѓинг со цел поефикасно да ги контролираат. Источно од планините Ѓинг се планините Ту (). Во североисточниот дел на Чу сепланините Дабје; разделниот слив нареките Хуај иЈангце. Првиот главен град на Чу, Данјанг (丹陽) се наоѓал во денешенЏиѓанг, покраина Хубеј. Јинг (), една од подоцнежните престолнини на Чу, е познат по неговото современо имеЃингџоу. На северната граница на Чу се наоѓа планината Фангченг. Стратешки, Фангченг е идеална одбрана против државите во средната рамнина. Поради стратешката вредност, на планината Фангченг биле изградени бројни замоци.[12]

Јунменг Ѕе ворамнината Ѓангхан било огромно слатководно езеро кое историски постоело во царството на Чу, го поминувала реката Јанзи, северниот Јунменг бил наречен Менг (), јужниот Јунменг бил познат како Јун (). Телото на езерото покрива делови од денешните Џиѓанг,Ѓанли,Шишоу,Маченг,Хуанганг иАнлу.[12]

Превојот Шаоси бил важна точка на планинската западна граница на Чу. Се наоѓал во денешниот град Вугуан воокругот Данфенг,Шенси. Сите сили што марширале од запад, главно од Ќин, до царството Чу морале да го поминат Шаоси.[12]

Список на држави кои подоцна станале дел од Чу

[уреди |уреди извор]
  • 863 пр. н. е. Е
  • 704 пр. н. е. Ќуен
  • 690 пр. н. е. Луо
  • 688–680 пр. н. е. Шен
  • 684–680 пр. н. е. Си
  • 678 пр. н. е.Денг
  • 648 пр. н. е. Хуанг
  • по 643 пр. н. е.Дао
  • 623 пр. н. е. Ѓанг
  • 622 пр. н. е. Љао
  • 622 пр. н. е. Лу ().[37]
  • по 622 пр. н. е. Руо
  • 611 пр. н. е. Јунг
  • 601 пр. н. е. Шуљао[37]
  • Некаде во 6. век пр. н. е. Џунгли[38]
  • по 506 пр. н. е. Суј
  • 574 пр. н. е. Шујонг
  • 538 пр. н. е. Lai (賴國)
  • 512 пр. н. е. Су
  • 479 пр. н. е. Чен
  • 445 пр. н. е. Ќи
  • 447 пр. н. е. Цај
  • 431 пр. н. е. Ѓу
  • по 418 пр. н. е. Пи
  • Околу 348 пр. н. е. Ѕоу
  • 334 пр. н. е. Јуе
  • 249 пр. н. е.Лу

Владетели

[уреди |уреди извор]
  1. Ѓиљан (季連), се оженил заБи Џуи (妣隹), внука на кралот Пангенг оддинастијата Шанг ; го зел презимето Ми () како име на предците
  2. Јингбо (🦀伯) или Фуџу (附沮), син на Ѓиљан
  3. Јусјунг (鬻熊), владеел во 11 век пр. н. е.: исто така наречен Суесјунг (穴熊), учител накралот Вен од Џоу
  4. Сјунг Ли (熊麗), владеел во 11 век пр. н. е.: син на Јусјунг, прва употреба на името на родот Јан (), подоцна забележан како Сјунг ()
  5. Сјунг Куанг (熊狂), владеел во 11 век пр. н. е.: син на Сјунг Ли
Виконти
  1. Сјунг Ји (熊繹), владеел во 11 век пр. н. е.: син на Сјунг Куанг, навреден од кралот Ченг од Џоу
  2. Сјунг Аи (熊艾), владеелок.977 пр. н. е.: син на Сјунг Ји, го поразил и го убил кралот Џао од Џоу
  3. Сјунг Дан (熊䵣), владеелок.941 пр. н. е.: син на Сјунг Ај, го поразил кралот Му од Џоу
  4. Сјунг Шенг (熊勝), син на Сјунг Дан
  5. Сјунг Јанг (熊楊), помлад брат на Сјунг Шенг
  6. Сјунг Ку (熊渠), син на Сјунг Јанг, им ја дал титулата крал на неговите три сина
  7. Сјунг Канг (熊康), син на Сјунг Ку.Шиџи вели дека Сјунг Канг умрел рано без да се искачи на престолот, но „Тсингхуа бамбуслипс“ го запишале како наследник на Сјунг Ку.[39]
  8. Сјунг Жи (熊摯), син на Сјунг Канг, абдициран поради болест[39][40]
  9. Сјунг Јан (старешина) (熊延), пресуди ?–848 пр. н. е.: помлад брат на Сјунг Жи
  10. Сјунг Јонг (熊勇), владеел 847–838 година пр. н. е.: син на Сјунг Јан
  11. Сјунг Јан (помлад) (熊嚴), владеел 837–828 година пр.н.е.: брат на Сјунг Јонг
  12. Сјунг Шуанг (熊霜), владеел 827–822 година пр. н. е.: син на Сјунг Јан
  13. Сјунг Џун (熊徇), владеел 821–800 година пр.н.е.: најмладиот брат на Сјунг Шуанг
  14. Сјунг Е (熊咢), владеел 799–791 година пр. н. е.: син на Сјунг Џун
  15. Руоао (若敖) (Сјунг Ји 熊儀), владеел 790–764 година пр. н. е.: син на Сјунг Е
  16. Ксијао'ао (霄敖) (Сјунг Кан 熊坎), владеел 763–758 година пр. н. е.: син на Руоао
  17. Фенмао (蚡冒) (Xiong Xuan 熊眴) владеел 757–741 година пр. н. е.: син на Ксијао'ао
Кралеви
  1. Кралот Ву од Чу (楚武王) (Сјунг Да 熊達), владеел 740–690 година пр. н. е.: или помлад брат или помлад син на Фенмао, убиен син на Фенмао и узурпиран престолот. Се прогласил за прв крал на Чу.
  2. Кралот Вен од Чу (楚文王) (Сјунг Зи 熊貲), владеел 689–677 година пр. н. е.: син на кралот Ву, го преселил главниот град во Јинг
  3. Дуао (堵敖) или Жуанг'ао (莊敖) (Xiong Jian 熊艱), владеел 676–672 година пр. н. е.: син на кралот Вен, убиен од помладиот брат, идниот крал Ченг
  4. Кралот Ченг од Чу (楚成王) (Сјунг Јун 熊惲), владеел 671–626 година пр. н. е.: брат на Дуао, поразен од државата Ѓин во Битката кај Ченгпу . Маж на Женг Мао . Тој бил убиен од неговиот син, идниот крал Му
  5. Кралот Му од Чу (楚穆王) (Сјунг Шангчен 熊商臣) владеел 625–614 пр. н. е.: син на кралот Ченг
  6. Кралот Жуанг од Чу (楚莊王) (Xiong Lü 熊侶) владеел 613–591 година пр. н. е.: син на кралот Му. Ја поразил државата Ѓин во Битката кај Би и бил признат како хегемон .
  7. Кралот Гонг од Чу (楚共王) (Сјунг Шен 熊審) владеел 590–560 година пр. н. е.: син на кралот Жуанг. Поразен од Ѓин во Битката кај Јанлинг .
  8. Кралот Канг од Чу (楚康王) (Сјунг Жао 熊招) владеел 559–545 година пр.н.е.: син на кралот Гонг
  9. Џиао (郟敖) (Сјунг Јуан 熊員) владеел 544–541 година пр. н. е.: син на кралот Канг, убиен од неговиот вујко, идниот крал Линг.
  10. Кралот Линг од Чу (楚靈王) (Сјунг Веи 熊圍, сменет во Сјунг Киан 熊虔) владеел 540–529 пр. н. е.: вујко на Џиао и помлад брат на кралот Канг, соборен од неговите помлади браќа и извршил самоубиство.
  11. Зиао (訾敖) (Сјунг Би 熊比) владеел во 529 година пр. н. е. (помалку од 20 дена): помладиот брат на кралот Линг, изврши самоубиство.
  12. Кралот Пинг од Чу (楚平王) (Xiong Qiji 熊弃疾, сменет во Xiong Ju 熊居) владеел 528–516 пр. н. е.: помладиот брат на Зиао, го измамил Зиао да изврши самоубиство.
  13. кралот Џао од Чу (楚昭王) (Xiong Zhen 熊珍) владеел 515–489 година пр. н. е.: син на кралот Пинг. Државата Ву го зазеде главниот град Јинг и тој побегна во државата Суеј .
  14. Кралот Хуи од Чу (楚惠王) (Сјунг Џанг 熊章) владеел 488–432 година пр.н.е.: син на кралот Џао. Ги освоил државите Цај и Чен . Една година пред да умре, Маркизот Ји од Зенг умре, па направи комеморативно ѕвоно и присуствуваше на погребот на маркизот во Суејжоу .
  15. Кралот Џијан од Чу (楚簡王) (Xiong Zhong 熊中) владеел 431–408 пр. н. е.: син на кралот Хуи
  16. Кралот Шенг од Чу (楚聲王) (Сјунг Данг 熊當) владеел 407–402 година пр. н. е.: син на кралот Џијан
  17. Кралот Дао од Чу (楚悼王) (Сјунг Ји 熊疑) владеел 401–381 година пр. н. е.: син на кралот Шенг. Тој го направи Ву Ќи канцелар и ја реформира владата и армијата на Чу.
  18. Кралот Су од Чу (楚肅王) (Сјунг Занг 熊臧) владеел 380–370 година пр. н. е.: син на кралот Дао
  19. Кралот Чуан од Чу (楚宣王) (Xiong Liangfu 熊良夫) владеел 369–340 пр. н. е.: брат на кралот Су. Ја поразил и ја анектирал државата Зуо околу 348 г пр. н. е.
  20. Кралот Веи од Чу (楚威王) (Сјунг Шанг 熊商) владеел 339–329 година пр. н. е.: син на кралот Џуан. Ја порази и ја подели државата Јуе со државата Чи .
  21. Кралот Хуај од Чу (楚懷王) (Сјунг Хуаи 熊槐) владеел 328–299 година пр. н. е.: син на кралот Веј, бил измамен и држен во заложништво оддржавата Ќин до смрт во 296 година. пр .н. е.
  22. Кралот Ќингсјанг од Чу (楚頃襄王) (Сјунг Хенг 熊橫) владеел 298–263 година пр. н. е.: син на кралот Хуаи. Како принц, еден од неговите постари учители бил погребан на местото на Гуодјен Чу Слипс воХубеи . Главниот град на Чу, Јинг, бил заробен и отпуштен од Ќин.
  23. Кралот Каоље од Чу (楚考烈王) (Сјунг Јуан 熊元) владеел 262–238 година пр. н. е.: син на кралот Ќингсјанг. Преместен главен град во Шоучуен .
  24. Кралот Ти на Чу (楚幽王) (Сјунг Хан 熊悍) владеел 237–228 година пр. н. е.: син на кралот Каоље.
  25. Кралот Ај од Чу (楚哀王) (Сјунг Јоу 熊猶 или Сјунг Хао 熊郝) владеел 228 г. пр. н. е.: брат на кралот Ти, убиен од Фучу
  26. Фучу (楚王負芻) (熊負芻 Сјунг Фучу) владеел 227–223 пр.н.е.: брат на кралот Ај. Заробен од трупите на Ќин и сменет
  27. Лорд Чангпинг (昌平君) владеел 223 пр. н. е. (Чу освоен од Ќин): брат на Фучу, убиен во битка против Ќин
Други
  • Чен Шенг (陳勝) како крал Јин од Чу (楚隱王) владеел 210–209 година пр. н. е.
  • Ѓинг Џу (景駒) додека владеел кралот Ѓа од Чу 楚假王 (Ѓа за лажен) 209–208 пр. н. е.
  • Сјунг Син (熊心) како цар Ји од Чу (楚義帝) (првично кралот Хуаи II 楚後懷王) владеел 208–206 пр. н. е.: внук или правнук на кралот Хуај
  • Ксијанг Ју (項羽) како хегемон-крал на западниот Чу (西楚霸王) владеел 206–202 година пр. н. е.

Познати личности

[уреди |уреди извор]

Астрономија

[уреди |уреди извор]

Во традиционалнатакинеска астрономија, Чу е претставен со ѕвезда воастеризмот „Дванаесет држави“, дел од лунарната палата „Девојка“ во симболот „ Црна желка “. Сепак, мислењата се различни за тоа дали таа ѕвезда е Фи[41] или 24 Јарец .[42] Таа е претставена и со ѕвездата Ипсилон Офиучи во астеризмот „Десен ѕид“ во заградениот простор „Небесен пазар“ .[43][44]

Биологија

[уреди |уреди извор]

Таксоните навируситеChuviridae иJingchuvirales се именувани по Чу.[45]

Наводи

[уреди |уреди извор]
  1. „楚都丹阳“. Архивирано одизворникот на 2011-07-07.
  2. Baxter& Sagart (2014). sfnp error: no target: CITEREFBaxterSagart2014 (help)
  3. „河南库区发掘工作圆满结束,出土文物已通过验收“. 合肥晚报. 2011-01-25. Архивирано одизворникот на 2011-07-11.
  4. „科大考古队觅宝千余件“. 凤凰网. 2011-01-25. Архивирано одизворникот на 2018-09-30. Посетено на2011-02-17.
  5. Theobald, Ulrich. (2018)"The Regional State of Chu 楚" inChinaKnowledge.de - An Encyclopaedia on Chinese History, Literature and Art
  6. Zhang, Zhengming. (2019)A History Of Chu (Volume 1) Honolulu: Enrich Professional Publishing. p. 46-47
  7. 12Sima Qian.„楚世家 (House of Chu)“.Records of the Grand Historian (кинески). Архивирано одизворникот на 10 March 2012. Посетено на3 December 2011.
  8. „Yu Ding: Evidence of the Extermination of the State of E during the Western Zhou Dynasty (禹鼎:西周灭鄂国的见证)“ (кинески). Архивирано одизворникот на 4 August 2012. Посетено на23 October 2010.
  9. Lothar von Falkenahausen in Cambridge History of Ancient China, 1999, page 516
  10. Cho-Yun Hsu in Cambridge History of Ancient China, 1999, page 556
  11. „5.僖公 BOOK V. DUKE XI“.The Institute for Advanced Technology in the Humanities (кинески). Посетено на28 March 2018.fromZuo zhuan, twelfth year ofDuke Xi of Lu《左傳·僖公十二年》: "黃人恃諸侯之睦于齊也,不共楚職,曰,自郢及我,九百里,焉能害我。夏,楚滅黃。 'The people of Huang, relying on the friendship of the States with Qi, did not render the tribute which was due from them to Chu, saying "From Ying [the capital of Chu] to us is 900 li; what harm can Chu do to us?" This summer, Chu extinguished Huang."
  12. 12345Gu, Donggao (1993).春秋大事表. Zhonghua Book Company. стр. 940–945, 972, 1140, 2055–2066.ISBN 9787101012187.
  13. Brindley (2015). sfnp error: no target: CITEREFBrindley2015 (help)
  14. 12Li and Zheng, page 188
  15. „The Warring States“ (кинески). Посетено на4 October 2010.
  16. Traditionally taken to be the Qu (), Jing (), and Zhao ().
  17. Sima Qian.
  18. Constance A., Cook (1999).Defining Chu : Image and Reality in Ancient China. University of Hawaii Press. стр. 3, 21–22, 32, 168.ISBN 0824818857.
  19. Constance A., Cook (1999).Defining Chu: Image and Reality in Ancient China. University of Hawaii Press. стр. 1–4, 149, 151–165.ISBN 0824818857.
  20. Constance A., Cook (1999).Defining Chu : Image and Reality in Ancient China. University of Hawaii Press. стр. 140–150.ISBN 0824818857.
  21. Peng, Peng (2020).Metalworking in Bronze Age China: The Lost-Wax Process By Peng Peng. cambria Press.ISBN 9781604979626.
  22. 12Walker, Hera S. (September 1998).„Indigenous or Foreign? A Look at the Origins of the Monkey Hero Sun Wukong“(PDF).Sino-Platonic Papers.University of Pennsylvania. стр. 53–54.
  23. Lin, Qingzhang (2008).中國學術思想研究輯刊: 二編, Volume 6. стр. 176.ISBN 9789866528071.
  24. Yù, Suíshēng (1993).Liăng-Zhōu jīnwén yùnwén he xiān-Qín 'Chŭ-yīn (2. изд.). Journal of Chuxiong Teacher's College. стр. 105–109.[мртва врска]
  25. LaPolla, Randy J. (2010-01-01). „Language Contact and Language Change in the History of the Sinitic Languages“.Procedia - Social and Behavioral Sciences. The Harmony of Civilization and Prosperity for All: Selected Papers of Beijing Forum(2004-2008) (англиски).2 (5): 6858–6868.doi:10.1016/j.sbspro.2010.05.036.ISSN 1877-0428.
  26. Tian, Jizhou (1989). „Chuguo ji qi minzu (The country of Chu and its nationalities)“.Zhongguo Minzushi Yanjiu.2: 1–17.
  27. Behr 2009. sfn error: no target: CITEREFBehr2009 (help)
  28. Chamberlain 2016. sfn error: no target: CITEREFChamberlain2016 (help)
  29. You Rujie 1992, Dong Kun 2006 etc.
  30. Ye, Xiaofeng (2014).„上古楚语中的南亚语成分 (Austroasiatic elements in ancient Chu dialect)“(PDF).Minzu Yuwen.3: 28–36. Архивирано одизворникот(PDF) на 2021-01-14. Посетено на2023-09-25.
  31. Schuessler, Axel. 2007.
  32. Shorto, H.A Mon-Khmer Comparative Dictionary, Ed. Paul Sidwell, 2006. #205. p. 115
  33. 中國早期國家性質. Zhishufang Press. 2003. стр. 372.ISBN 9789867938176.
  34. Song, Zhiying (2012).《左传》研究文献辑刊(全二十二册). Beijing: National Library of China publishing house.ISBN 9787501346158.
  35. Tian, Chengfang (Autumn 2008).„從新出文字材料論楚沈尹氏之族屬源流“.Jianbo(简帛). Архивирано одизворникот на 2015-02-06. Посетено на2023-09-25 преку 简帛网.
  36. Hong, Gang (2012).财政史研究. 中国财政经济出版社.
  37. 12Gongyang Zhuan, Duke Wen, 6th year of, Duke Xuan, 8th year of
  38. Anhui Provincial Institute (2015). sfnp error: no target: CITEREFAnhui_Provincial_Institute2015 (help)
  39. 12Ziju (子居).清华简《楚居》解析 (кинески). jianbo.org. Архивирано одизворникот на 2 December 2013. Посетено на10 April 2012.
  40. Note:Shiji calls him Xiong Zhihong (熊摯紅), and says his younger Xiong Yan killed him and usurped the throne.
  41. Activities of Exhibition and Education in Astronomy. "天文教育資訊網Архивирано на {{{2}}}.". 4 Jul 2006.(на кинески)
  42. Allen, Richard.
  43. „Richard Hinckley Allen: Star Names – Their Lore and Meaning: Ophiuchus“. penelope.uchicago.edu. Посетено на23 October 2015.
  44. AEEA. "天文教育資訊網Архивирано на {{{2}}}.". 24 Jun 2006.(на кинески)
  45. Wolf, Yuri; Krupovic, Mart;Zhang, Yong Zhen; Maes, Piet; Dolja, Valerian; Koonin, Eugene V.; Kuhn, Jens H.„Megataxonomy of negative-sense RNA viruses“.International Committee on Taxonomy of Viruses (ICTV) (англиски). Архивирано одизворникот(docx) на 13 January 2019. Посетено на12 January 2019.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Чу_(држава)&oldid=5401879
Категории:
Скриени категории:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp