Хомер (грчки:Ὅμηρος Hómēros) — легендарен (или можеби митски) рангрчкипоет ирапсодист традиционално славен како автор на големите грчки еповиИлијада иОдисеја, комичниот мини-еп„Батрахомиомахија“ ("Војната на Жабецот и Глушецот"), корпусотХомерови химни, и различни други изгубени или нецелосни дела како„Маргитес“. Неколку антички автори нему му го припишуваат целиотепски циклус, кој вклучува и натамошни поеми заТројанската војна како и поемите заЕдип и неговите синови.
Според традицијата, Хомер е слеп, и различнијонски градови се сметаат за негово родно место, но инаку неговата биографија е празна. Не се знае точно кога живеел.Херодот проценил дека Хомер живеел 400 години пред него, со што времето на Хомер го сместува околу850 п.н.е.;[1] додека други древни извори велат дека живеел во времето наТројанската војна, на почеток на 12 век п.н.е.[2]
Денес во науката „времето на Хомер“ или „Хомерово доба“ се нарекува периодот во кој се создадени еповите. Прифатено е дека „Илијада“ и „Одисеја“ се создадени околу 8 век п.н.е., односно „Одисеја“ неколку децении подоцна.[3] Постојано се води дебата околу тоа дали истиот поет е автор и на „Илијада“ и „Одисеја“; а за останатите дела мнозинството се согласува дека се напишани подоцна.
Хомер и неговиот водач одВилијам-Адолф Бугро (1825–1905). Сцена во која Хомер е на планината Ида, опколен со кучиња и воден од козарот Глаук. (Приказна раскажана воПсевдо-Херодот).
Хомер е грчко име[4] и иако ништо со сигурност не се знае за него, низ историјата се давани детали за неговиот живот и местото на раѓање.Луцијан, во неговатаВистинска историја, за него вели дека еВавилонец со име Тигранес, кој го зел името Хомер откако бил одведен како заложник (хомерос) од страна на Грците.[5] Кога царотХадријан го прашал пророчиштето воДелфи за Хомер, добил одговор дека Хомер е одИтака, син е наЕпикаста иТелемах, ликови одОдисеја.[6] Овие приказни биле вметнати во бројни верзии[7] наживотот на Хомер составени од времето на Александар па наваму.[8] Најчесто се споменувало дека е роден воЈонија - регион воМала Азија, воСмирна, или на островотХиј, а дека умрел на островотИос.[8][9] Поврзаноста со Смирна најверојатно е поради легендата во која се вели дека неговото првобитно име билоМелесигенес („роден крај реката Мелес“, река која тече крај градот Смирна), а дека мајка му била нимфата Кретеис. Од еповите многу јасно се гледа дека имал големи познавања за географијата наМала Азија.[10]
Постојат различни толкувања на името на поетот: според едни извори значисобирач,[1] според другизаложник, илионој кој следи;оној кој е натеран да следи, или според некои дијалектислеп.[11] Од овде произлегуваат приказните дека бил заробеник или дека бил слеп.[12][13] Дека Хомер бил слеп поет се споменува и во некои стихови одХимната заАполон, третата одХомерските химни[14] со коиТукидид го потврдувал ова тврдење.[15] ИсторичаротЕфор го застапувал истово гледиште, а постоело и тврдење дека името му доаѓа одho mḕ horṓn (ὁ μὴ ὁρῶν: „тој кој не гледа“).
Многумина научници сметаат дека името на поетот значи „собирач“ или „тој што ги собира песните заедно“.[16] Според некои, „Хомер“ значи „оној што пее мелодии“ и танцува.[17][18] Марчело Дуранте името Хомер го поврзува со епитетот наЗевс „бог на собирите“ и смета дека зад ова име стои архаичен збор за „повторно собирање“.[19][20]
Хомер е опишан и како патувачки пејач.[21] До нас доаѓа сликата за овој човек како за „слеп просјак пејач кој се дружел со неважни луѓе: чевлари, рибари, грнчари, морнари и со стари луѓе во пристанишни градови“.[22] Од друга страна, пак, поемите ни даваат доказ за пејачи по дворовите на аристократијата.[23]
Луѓето до шестиот и почетокот на петтиот век пред нашата ера под поимот „Хомер“ ја подразбирале „целата епска поезија во хексаметарски стихови“.[24] ПокрајИлијада иОдисеја на Хомер му се припишувале и многу други дела, вклучувајќи цел епски циклус. Овде се вклучени и други поеми заТројанската војна, какоМала Илијада,Ностои,Киприја иЕпигони, како итебанските поеми заЕдип и неговите синови. Меѓу другите дела, како целокупнитеХомерски химни, комичниот мини-епБатрахомјомахија („Војната меѓу жабите и глувците“) иМаргитес исто така му биле припишани нему, но денес се смета дека ова не може да е точно. ПоемитеОсвојувањето на Ехалија иФокаис биле исто така припишани на Хомер, но авторството на овие различни текстови е уште попроблематично.
Историчност на хомеровите епови и хомеровото општество
Научниците продолжуваат да дебатираат за прашања во однос на тоа дали Тројанската војна навистина се случила и ако е така, кога и каде - и до кој степен општеството прикажано од страна на Хомер е врз основа на неговото сопствено општество или на она кое дури и во времето на создавањето на песните било познато само како легенда. Хомеровите епови во голема мера се центрирани на истокот и центарот наСредоземното Море, со некои расфрлани наводи за Египет,Етиопија и други далечни земји, во воено општество кое наликувало на грчкиот свет пред хипотезираниот датум на создавањето на песните.[25][26][27][28]
Според древната грчка хронологија, уништувањето на Троја беше датирано во 1184 година п.н.е.. Од XIX век постои голем научен скептицизам дека Троја или Тројанската војна воопшто постоеле, но во 1873Хајнрих Шлиман објави на светот дека тој ги откри урнатините на хомеровата Троја во Хисарлик во модернаТурција. Некои современи научници сметаат дека уништувањето на Троја околу 1220 година п.н.е. е извор на митот за Тројанската војна, други сметаат дека поемата беше инспирирана од послични напади кои се случиле низ вековите.[29]
Сепак, Хомер опишува обичаи кои не се карактеристични за секој историски период. На пример, неговите јунаци користеле бронзено оружје, покарактеристилно забронзеното отколку за подоцнежното железно време во кое песните биле создадени; но сепак тие биле кремирани (пракса типична за железното време) наместо погребани (како што беше во бронзеното време).[30][31][32]
ВоИлијадата10.260-265, Одисеј е опишан како носи шлем од заб на дива свиња. Вакви шлемови не биле носени во хомеровото време, но биле најчесто носени од аристократски војници помеѓу 1600 и 1150 година п.н.е..[33][34][35] Дешифрирањето наЛинеарното писмо Б во 1950-тите од страна на Мајкл Вентрис и континуираната археолошка истрага го зголеми разбирањето на современите научници за егејската цивилизација, која во однос на многу нешта наликувала на древниот Близок Исток повеќе отколку на општеството што е опишано од страна на Хомер.[36]
Детали од Парнасот (насликан 1509-1510) од страна наРафаел, прикажувајќи го Хомер како носи венец на слава на врвот на Планината Парнас, соАлигиери на неговата десна страна иВергилиј на неговата лева страна
Хомеровите епови се напишани на вештачкилитературен јазик или 'Кунстспрахе' кој се користел само во епската хексаметарска поезија. Хомеровиот јазик покажува одлики на повеќе регионални грчки дијалекти и периоди, но е фундаментално врз основа на јонскиот, во согласност со традицијата според која Хомер бил од Јонија. Лингвистичката анализа укажува на тоа декаИлијадатабеше составена малку предОдисејата и дека хомеровата формула ги презервира постарите одлики за разлика од другите делови на песните.[37][38]
Хомеровите поеми биле составени во неримуван дактилски хексаметар; античкиот грчки метар се фокусираше на квантитетот наместо на нагласувањето.[39][40] Хомер често користел сет од фрази како епитети ('лукавОдисеј', 'зора со розови прсти', 'Атена со очи на був' итн.), хомерова формула ('и потоа му/и одговори [нему/нејзе], 'Агамемнон, кралот на мажите', 'и почна тој/таа да зборува'), компарација, типични сцени, прстенски состав и повторување. Овие навики се карактеристични за оралната поезија. На пример, главните зборови на хомеровата реченица обично се поставени кон почетокот, додека писмените поети какоВергилиј илиМилтон користат подолги и покомплицирани синтаксички структури. Хомер потоа ги проширува овие идеи во следните клаузули; оваа техника се нарекува паратаксис.[41]
Таканаречените "типични сцени" (typischen Scenen), биле именувани од страна на Валтер Аренд во 1933 година. Тој истакна дека често кога Хомер опишувал често повторливи активности како што се јадењето, молењето, борењето и облекувањето, користел блокови на сет од фрази во низа, кои потоа биле елаборирани од страна на поетот. 'Аналитичарската' школа ги смета овие повторувања како нехомерични, а Аренд ги толкува философски. Пери и Лорд, истакнуваат дека овие конвенции постојат и во многу други култури.[42][43]
"Прстенест состав" или чијастичка структура (кога некоја фраза или идеја се повторува како на почетокот така и на крајот од приказната, или серија на идеи кои прво се појавуваат во редоследот А, Б, В... потоа се претставуваат како ...В, Б, A) е забележана во хомеровите епови. Мислењето се разликува во однос на тоа дали овие појави се свесни уметнички техники, мнемонички техники или спонтана одлика на човековото раскажување.[44][45]
И двете хомерови поеми започнуваат со повикувањето наМузата.[46] ВоИлијадата, поетот ја повикува за да пее за "гневот на Ахил", а воОдисејата тој побара од неа да пее за "човекот со многу начини". Сличен почеток подоцна беше користен и од страна на Вергилиј во неговата Енеида.
Усно пренесените хомерови песни биле запишани помеѓу 8 и 6 век пред нашата ера. Некои научници веруваат дека тие биле диктирани од самиот поет.[47][48]
Други научници, како што се Григориј Наги сметаат дека, откако песните биле создадени во 8 век, тие биле усно пренесувани со мало отстапување сè додека тие не биле запишани во 6 век.[49] По текстуализацијата, песните биле поделени во 24 рапсодии, денес наречени книги и означени со букви одгрчката азбука. Овие поделби веројатно датираат од пред 200 година п.н.е. и е можно да биле направи од страна на Хомер.[50]
Во антиката нашироко се сметаше дека хомеровите песни биле собрани и организирани во Атина од страна на тиранинот Песистрат (кој умрел во 528/7 година п.н.е.), во познатата 'Песистратска рецензија'.[51] Од околу 150 година п.н.е. текстот се чини дека станал релативно стабилизиран. По воспоставувањето наАлександриската библиотека, хомеровите научници, како што се Зенодот од Ефес, Аристофан од Византија и особено Аристарх од Самотраки помогнале да се воспостави канонскиот текст.[52]
Првото печатено издание на Хомер било создадено во 1488 во Милано. Денес научниците користат средновековни ракописи,папируси и други извори; некои се залагаат за 'мулти-текстуален' приказ, наместо да се решат за еден дефинитивен текст. Изданието на Артур Лудвих од 19 век главно го следи примерот на Аристарх, додека тоа на ван Тил (1991,1996) е врз основа на средновековната вулгата. Другите, како што се Мартин Вест (1998-2000 година) или Т. В. Ален се некаде помеѓу овие две екстремности.
Аристотел во неговатаПоетика запишал дека Хомер бил уникатен меѓу поетите од неговото време.[53] Во четвртото пеење од „Пеколот“,Данте го нарекува Хомер „крал над поетите“.[54] Во прологот на „Гаргантуа“,Франсоа Рабле вели дека Хомер, кога ги пишувал „Илијада“ и „Одисеја“, воопшто не мислел на алегориите коишто подоцна му ги препишалеПлутарх,Хераклит,Еустат и другите.[55] СпоредЏакомо Леопарди, кај Хомер сè е неизвесно и некако пријатно неодредено, како во однос на неговатапоезија така и во поглед на личноста.[56] Леопарди го нарекува Хомер „татко и траен првак меѓу сите поети на светот“, велејќи дека овие две својства не можат да се пронајдат кај ниту еден другуметник илинаучник. Според него, од времето на Хомер до денес, сè се усовршило, само не поезијата.[57]
Сепак, постојат и негативни ставови во поглед на творештвото на Хомер. Така, во дваесет и петтата глава на „Кандид“, преку зборовите навенецијанскиот благородник Пококуранте,Волтер го критикува Хомер, опишувајќи ја „Илијада“ со следниве зборови: „постојано повторување на борбите кои личат една на друга, боговите кои постојано прават нешто, а никогаш ништо не завршуваат до крај,Елена која е повод завојната и која едвај игра некаква улога,Троја која ја опсадуваат а никако да ја освојат, сето тоа до крајна мера ми се чинеше смртно здодевно“. Притоа, кога Пококуранте ги прашал учените луѓе, дали и ним книгата им е здодевна, сите му одговориле дека таа ги заспивала, но морале да ја чуваат во својата библиотека како споменик од минатото.[58]
↑There were seven in addition to an account of a bardic competition between Homer andHesiod. F. Stoessl,'Homeros' inDer Kleine Pauly: Lexikon der Antike in fünf Bänden, Deutscher Taschenbuch Verlag, München 1979, Bd. 2, p. 1202
12Kirk, G.S. (1965).Homer and the Epic: A Shortened Version of the Songs of Homer. London: Cambridge University Press. стр.190.ISBN0521093562.
↑Homêreôn was one of the names for a month in the calendar of Ios.H.G. Liddell,R. Scott,A Greek-English Lexicon, rev. ed. SirHenry Stuart-Jones, Clarendon Press, Oxford, 1968ad loc
↑Barry B. Powell, ‘Did Homer sing at Lefkandi?’,Electronic Antiquity, July 1993, Vol. 1, No. 2.
↑P. Chantraine,dictionnaire étymologique de la langue grecque, Klincksieck, Paris, 1968, vol. 2 (3-4) p. 797ad loc.
↑H.G. Liddell, R. Scott,A Greek-English Lexicon, rev. ed. Sir Henry Stuart-Jones, Clarendon Press, Oxford, 1968ad loc.
↑Pseudo-Herodotus,Vita Homeri1.3 in Thomas W. Allen,Homeri Opera, Tomus V,(1912) 1946 p. 194. Cf.Lycophron,Alexandra, l.422
↑Gregory Nagy,The Best of the Achaeans: Concepts of the Hero in Archaic Greek Poetry, Johns Hopkins University Press,Baltimore andLondon, 1979 p. 296-300
↑Gilbert Murray,The Rise of the Greek Epic, ibid., p.
↑Filippo Càssola (ed.)Inni Omerici, Mondadori,Milan, 1975 p. xxxiii
↑Marcello Durante, 'II nome di Omero', inRendiconti Accademia Lincei, XII, 1957 p. 94-111
↑Marcello Durante,Sulla preistoria della tradizione poetica greca,Edizioni dell'Ateneo, Rome 1971 2 vols. vol. 2 p. 185-204, esp. pp. 194ff.
↑Schofield, Louise (2007).The Mycenaeans. Los Angeles, California: The J. Paul Getty Museum. стр.119.ISBN978-0-89236-867-9. Посетено на1 September 2017.
Fowler, Robert, уред. (2004).The Cambridge Companion to Homer. Cambridge: Cambridge University Press.ISBN0-521-01246-5.
Latacz, J.; Windle, Kevin, Tr.; Ireland, Rosh, Tr. (2004).Troy and Homer: Towards a Solution of an Old Mystery. Oxford: Oxford University Press.ISBN0-19-926308-6. In German, 5th updated and expanded edition, Leipzig, 2005. In Spanish, 2003,ISBN84-233-3487-2. In modern Greek, 2005,ISBN960-16-1557-1.
de Jong, Irene J.F. (2004).Narrators and Focalizers: the Presentation of the Story in the Iliad (2. изд.). London: Bristol Classical Press.ISBN1-85399-658-0.
Edwards, Mark W. (1987).Homer, Poet of the Iliad. Baltimore: Johns Hopkins University Press.ISBN0-8018-3329-9.
Fenik, Bernard (1974).Studies in the Odyssey. Hermes, Einzelschriften 30. Wiesbaden: Steiner.
J. Latacz (gen. ed.) 2002Homers Ilias. Gesamtkommentar. Auf der Grundlage der Ausgabe von Ameis-Hentze-Cauer (1868–1913) (6 volumes published so far, of an estimated 15), Munich/Leipzig.ISBN3-598-74307-6,ISBN3-598-74304-1
N. Postlethwaite (ed.) 2000,Homer's Iliad: A Commentary on the Translation of Richmond Lattimore, Exeter.ISBN0-85989-684-6
M.W. Willcock (ed.) 1976,A Companion to the Iliad, Chicago.ISBN0-226-89855-5
Janko, Richard (1982).Homer, Hesiod and the Hymns: Diachronic Development in Epic Diction. Cambridge Classical Studies. Cambridge: Cambridge University Press.ISBN0-521-23869-2.
Homer; Murray, A.T.The Iliad with an English Translation (старогрчки и англиски). I, Books I–XII. London; New York: William Heinemann Ltd.; G.P. Putnam's Sons; Internet Archive.
Daitz, Stephen (reader).„Homer, Iliad, Book I, lines 1–52“. Society for the Reading of Greek and Latin Literature (SORGLL). Архивирано одизворникот на 2011-05-11. Посетено на2018-03-03.
Bassino, Paola (2014).„Homer: A Guide to Selected Sources“.Living Poets: a new approach to ancient history. Durham University. Посетено наNovember 18, 2014.
_-_Homer_and_his_Guide_(1874).jpg)
_-_A_Reading_from_Homer_-_Google_Art_Project.jpg)
