Урологија (одгрчки οὖρον - „урина“ и-λογία - „студија“), позната и како генитоуринарна хирургија — клиничка гранка која се занимава со болести на уринарните органи (бубрези, уретери,мочен меур и уретра) како и со машките генитални органи (пенис,тестиси, епидидими,простата).
Уролошките техники вклучуваат минимално инвазивнароботска илапароскопска, ласерска хирургија и други водени процедури. Уролозите се обучени да користат отворени и минимално инвазивни хируршки техники, користејќи ултразвучно водење во реално време, светловодна ендоскопска опрема и разновидни ласери во третманот на повеќе доброќудни и злоќудни состојби.[3] Урологијата е тесно поврзана со (и уролозите често соработуваат со лекари од други области)онкологија,нефрологија,гинекологија,андрологија,детска хирургија,колоректална хирургија,гастроентерологија иендокринологија.
Урологијата е една од најконкурентните и најбараните хируршки специјалности залекарите, при што новите уролози сочинуваат помалку од 1,5% од дипломираните студенти на медицинските факултети во САД.[4][5]
Најчести причини поради кои пациентите одат на уролог се инфекции на мочните патишта, камења вобубрезите и мочните патишта и болести напростатата. За жал, честа причина за посета на уролог се поплаките кои се кријат зад едно од злоќудните заболувања на урогениталниот тракт. Навремената и точнадијагноза ќе го олесни оздравувањето и ќе ги спречи несаканите последици и компликации и на доброќудните заболувања (инфекции, камен, доброќудно зголемување на простатата и сл.) и на злоќудните заболувања, кои, доколку се откријат во раните фази на развој, најчесто се излечиви.
Иако урологијата како независна наука е релативно млада, нејзините корени датираат од античката историја.
Веќе во Стар Египет околу 1000 г.пр.н.е. се знаело за уринаренкатетер. Овој првичен катетер бил направен одбронза. Исто така се вршеле и операции за отстранување на камења одмочниот меур. Дури и во Стара Грција, лекарите се занимавале со уролошки заболувања.
Хипократ бил првиот што ги класифицирал нарушувањата на мокрењето и ги разликувал нарушувањата на мокрењето оддисурија (болно мокрење), инконтиненција (неспособност да се задржи урината) и ноктурија. Понатаму, тој го опишува формирањето на камења во мочниот меур, не советувајќи ги другите лекари хируршки да ги отстрануваат камењата (познататаХипократова заклетва вели декалекарите не смеат да ги отстрануваат камењата). Хипократ ги проучувал и болестите на бубрезите, а бидејќи не му било дозволено да прави анатомски студии начовечки трупови од религиозни причини, сите негови студии се засновале на набљудување на пациентите.
Првите анатомски описи напростатата доаѓаат одХерифилос одХалкедон во 300 г.пр.н.е. Овие описи се засноваат наобдукција. Подоцна,Амониј Александриски околу 250 г.пр.н.е. ја подобрува техниката на вадење камен со дробење и вадење со клешти, па оттука и неговиот прекар Литотом (грчки lithos - камен). Римскиот лекар Целзиус повторно го открил учењето на Хипократ и во своите дела опишува техники за отстранување на камења од мочниот меур и поставување метални катетери.
Аретаиос одКападокија класифицирал различни видови на бубрежно воспаление и препорачал терапија со катетеризација. Во подоцнежната антика, Орибазиос одПергам го опишува спојувањето на уретерот со катетери направени одцинк иолово, а Паулос одЕгина во 5 век дополнително ја подобрил операцијата на екстракција на камен така што го допирал каменот прекуанусот и го отстранувал преку засек на бочната страна на телото. Овој метод се одржувал сè до 17-18 век.
Ибн Сина (980 - 1037) во своето дело Canon medicinae опишал, врз основа на учењата наГален, нарушувања во функционирањето на бубрезите и последиците што произлегуваат од тоа. За интервенција, тој користи фини кожни цевки појачани со олово како катетери. Абулказис одШпанија, во 11 век, се занимавал со операции на камења во мочниот меур (иако тој самиот не правел такви операции) врз основа на делото на Паулус од Егина. Своите наоди ги објавил во медицинска енциклопедија од 30 тома, која со векови е хируршко ремек-дело.
Важни уролошки и анатомски наоди биле откриени одЛеонардо да Винчи, потоа бриселскиот анатомАндреас Везалиус (1514 - 1564) и неговиот наследникЕвстахиј (1500 - 1574). Во областа наанатомијата на урогениталниот тракт, описите на тестисите биле презентирани од францускиот лекарЕтјен Ла Ривелие, додека Марселус Малпиги (1628-1694) дал свој придонес за науката со неговото откритие за функционирањето на бубрезите (пирамидите на Малпиги).Лоренцо Белини (1643-1704) за време на неговото истражување ги открилнефроните (бубрежни канали).
Италијанскиот анатомЏовани Батиста Моргањи (1682–1771) се смета за основач на урологијата во обликот што ја знаеме денес. Со своето дело „За причините за болеста“ во пет тома во 1761 година, тој ги поставил темелите на научните истражувања. Истражувал и анализирал различни видови на стеснување на мочните патишта и класифициранитумори на мочниот меур. Притоа, тој открилхиперплазија на простата, истражувал компензаторно зголемување на едниот бубрег поради губење или нефункционирање на другиот.
Со самиот развој на урологијата, на почетокот на 19 век се јавува уролошкатаендоскопија како метод за дијагностицирање на уролошки заболувања. Најголем развој на урологијата и уролошката ендоскопија направил лекарот одФранкфурт,Филип Божини. Во 1806 година го направил првиот ендоскоп кој користел светлина од свеќа. Дури во 1826 година Сегалас се обидел да го искористи ова откритие во лекувањето на пациентите. Тој користел огледала за да го испитамочниот меур, а светлината ја обезбедувале две свеќи.
Подоцна, францускиот хирургАнтонeн Дезормo (1815-1882), кој работел во Париз на Медицинската академија во 1853 година, претставил ендоскоп кој користел мешавинаод етанол и терпентин масло за осветлување. Тој, исто така, ги истражувал уретерите и мочниот меур, а своите истражувања ги објавил во книга во 1865 година.
Откривањето на првиотцистоскоп со електрично осветлување му се припишува на лекарот одДрезденМаксимилијан Ницe (1848—1907), кој го претставил воВиена во 1879 година. Подоцна, тој го напишал Прирачникот за цистоскопија во 1889 година и Цистографскиот атлас во 1894 година. Попрецизното истражување и класификација на болестите на мочните патишта практично започнува со цистоскопијата. Во исто време се развива и уретер-катетерот со кој се испитува мочните патишта. Бидејќи било многу тешко да се работи со првичниот цистоскоп,Хоакин Албаран (1860-1912) одПариз развил специјален цистоскоп со механички подвижен врв.
По откривањето наХ-зраците во 1895 година и почетокот нарадиологијата, рендгенското снимање во урологијата започнало во 1927 година когаФон Лихтенберг, инјектирајќи специјален агенс вокрвотокот за да го подобри контрастот и видливоста на мочните патишта, развил т.н. -пиелографија, со што уште повеќе се подобрила дијагностиката во урологијата.
Како медицинска дисциплина која вклучува грижа за многу органи и физиолошки системи, урологијата може да се подели на неколку поддисциплини. Во многу големи академски центри и универзитетски болници, кои се одликуваат со врвна грижа за пациентите и клинички истражувања, уролозите често се специјализирани за одредена поддисциплина.
Ендоурологијата е гранка на урологијата која се занимава со затворена манипулација на мочните патишта.[6] Во последно време, се развила за да ги опфаќа сите минимално инвазивни уролошки хируршки процедури. За разлика од отворената хирургија, ендоурологијата се изведува со помош на мали камери и инструменти вметнати во мочните патишта. Трансуретралната хирургија е камен-темелник на ендурологијата. До поголемиот дел од мочните патишта може да се достигне прекумочниот канал, што овозможува операција на простата, операција на тумор на уротелиум, хирургија на камења и едноставни уретрални процедури. Неодамнешното додавање на лапароскопија и роботика дополнително ја поделило оваа гранка на урологијата.
Лапароскопијата е гранка на урологија која брзо се развива и заменила некои отворени хируршки процедури. Роботски потпомогната операција на простата, бубрези и мочен канал го проширила ова поле. Денес, многу простатектомии во САД се вршат со таканаречена роботска помош. Сепак, ова создало контроверзии, бидејќи роботиката во голема мера ги зголемува трошоците за операцијата, а користа за пациентот може или не може да биде пропорционална со дополнителните трошоци. Покрај тоа, сегашната (2011) ситуација на пазарот за роботска опрема е де факто монопол на една корпорација во јавна сопственост,[7] што дополнително ја поттикнува дебатата за економичност.
Уролошката онкологија се однесува на хируршки третман на злоќудни генитоуринарни заболувања како што серакот на простатата, надбубрежната жлезда, мочниот меур, бубрезите, уретерот, тестисите и пенисот, како и кожата и поткожното ткиво и мускулите и фасцијата на тие подрачја (овој одреден подвид се преклопува со дерматолошката онкологија и сродните области на онкологијата). Третманот на генитоуринарниот карцином го раководи уролог или онколог, во зависност од видот на третманот (хируршки или медицински). Повеќето уролошки онколози во западните земји користат минимално инвазивни техники (лапароскопија или ендоурологија, роботки потпомогната хирургија) за справување со уролошки карциноми кои се подложни на хируршки третман.
Неврурологијата се однесува на контрола нанервниот систем на генитоуринарниот систем и состојбите кои предизвикуваат абнормалномокрење. Невролошките болести и нарушувања како што семозочен удар,мултиплекс склероза,Паркинсонова болест иповреда на ’рбетниот мозок може да го нарушат долниот уринарен тракт и да доведат до состојби како што се уринарна инконтиненција, прекумерна активност на детрузор, уринарна ретенција и дисинергија на детрузорниот сфинктер. Уродинамичките студии играат важна дијагностичка улога во невроурологијата. Терапијата за нарушувања на нервниот систем вклучува чиста повремена самокатетеризација на мочниот меур, антихолинергични лекови, инјектирање на ботулински токсин во ѕидот на мочниот меур и напредни, иако поретко користени, терапии како што е сакрална невромодулација. Помалку изразените невролошки абнормалности, исто така, може да предизвикаат уролошки нарушувања - на пример, многу истражувачи веруваат дека абнормалностите на сетилниот нервен систем играат улога во нарушувањата со болно или често мокрење (на пример, синдром на болен мочен меур, исто така познат како интерстицијален циститис).
↑AJ, Marks; Teichman JM (2007). „Lasers in clinical urology: State of the art and new horizons“.World Journal of Urology.25 (3): 227–233.doi:10.1007/s00345-007-0163-x.PMID17393172.
↑K, Ahmed; Jawad M; Dasgupta P; Darzi A; и др. (2010). „Assessment and maintenance of competence in urology“.Nat Rev Urol.7 (7): 403–13.doi:10.1038/nrurol.2010.81.PMID20567253.
„Urology“.Australian Medical Association (англиски). 17 февруари 2016. Посетено на 24 јануари 2018.
„Clinical Urologists Group Supports Genomic Testing for Prostate Cancer“.ClinicalOMICs. 6 март 2018. Посетено на 9 март 2018.The Association, which represents nearly 4,000 member urologists nationwide, said in the one-page statement.... The AACU’s statement has won support from the Large Urology Group Practice Association (LUGPA), which represents more than 2,300 physicians who make up more than 25% of the nation’s practicing urologists.
