Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Прејди на содржината
ВикипедијаСлободна енциклопедија
Пребарај

Рунолист

Од Википедија — слободната енциклопедија
Рунолист
Научна класификација
Царство:Растенија
Нерангирано:Скриеносеменици
Нерангирано:Евдикоти
Нерангирано:Астериди
Ред:Штитовидни
Семејство:Штитоцветни
Племе:Смилови[1]
Род:Рунолистови
Вид:Рунолист
Научен назив
Leontopodium alpinum
Cass., 1822
Синоними

Leontopodium alpinumColm. ex Cass.

Рунолист на планината Канистфлух, Австрија
Рунолистот како симбол на планинската пешадија наАвстроунгарија и подоцнаГерманија
Ботаничка илустрација

Рунолист (планински рунолист илипланинка;научLeontopodium alpinum) — реткоевропскопланинскоцвеќе одсемејството наштитоцветните (Asteraceae).

Називи

[уреди |уреди извор]

Јужнословенскиот назив „рунолист“ доаѓа од волнестиот изглед на листовите, какоруно на овца.[2]

Научниот називLeontopodium е латинизација нагрчкиот зборлеонтоподион (λεοντοπόδιον) = „лавја шепа“.[3]

Наромански, растението се нарекуваfloarea reginei,[4] што значи „краличин цвет“.Персискиот назив му еголејах, што значи „леден цвет“.

Опис

[уреди |уреди извор]

Листовите и цветовите се прекриени со бели влакненца соволнест изглед. Стаблата растат 3–20 см во висина (а во услови на одгледување и до 40 см). Секој цвет се состои од 5-6 мали жолти главчиња (5 мм) окружени со прицветни ливчиња во ѕвездест состав. Растението цвета помеѓу јули и септември.

Распространетост

[уреди |уреди извор]

Растението има нерамномерна распределба и претпочита карпести варовници нанадморска височина од 2000 до 2900 м. Традиционално се користело како народен лек за болести во стомакот и дишните патишта. Густите влакна го штитат растението од студот, сувотијата иултравиолетово зрачење.[5]

Заштита

[уреди |уреди извор]

Поради неговата реткост, рунолистот е заштитен во многу земји, вклучувајќи гиМонголија,Бугарија,Хрватска,Швајцарија (од 1878),Франција,Норвешка,Иран,Индија,Италија,Србија,Малезија,Индонезија,Германија,Шпанија,Полска,Словачка иСловенија (во Горица и Градишка од 1896, а во Краина од 1898),Австрија (од 1886) иРоманија (од 1933).

Одгледување

[уреди |уреди извор]

Рунолистот се одгледува во градини заради неговото интересносоцветие и сребрени листови.[6] Растенијата се краткотрајни, но можат да се ‘ртат од семиња.[7]

Употреба како симбол

[уреди |уреди извор]
  • На австриските монети од 2евроценти.
  • Како симбол наБугарскиот туристички сојуз
  • Како симбол наНационалната туристичка организација на Швајцарија
  • Нароманските банкноти од 50леи.
  • На друштвото „Рунолист“ (Edelweiss)
  • Австрискотопиво „Еделвајс“ (Edelweiß)
  • Млечночоколадо „Рунолист“ — поранешен производ на „Краш
  • Како неофицијално државно цвеќе наШвајцарија.
  • Како логотип на разни планинарски друштва како Германското планинарско здружение (Deutscher Alpenverein) и Австриското планинарско здружение (Österreichischer Alpenverein).
  • Edelweiss Air - меѓународен швајцарски авиопревозник наречен по растението. Цветот е истакнат и како лого на компанијата.
  • Како симбол на австроунгарските планински единици (1907), со указ од царотФранц Јосиф I. Го носеле три одреда. За време наПрвата светска војна (1915) рунолистот им бил доделен на планинските единици во Германија како награда за храброст. Денес сè уште стои на униформите на австриските, полските и германските планински единици.
  • Како значка на германската антифашистичка младинска организација „Пирати на рунолистот“ (Edelweisspiraten) за време наТретиот Рајх.
  • Рунолистот бил симбол на Вермахтот и планинската пешадија „Горски стрелци“ (Gebirgsjäger) наВојската-СС (Waffen-SS) како метална значка на левата страна на капата, на појасот на друга капа и како пришивка на десниот ракав на униформата. Симболот и понатаму го носат денешните планински единици во Германија.
  • Германската воздухопловна единица одВтората светска војна „51-ва Борбена ескадрила“ (Kampfgeschwader 51) се нарекувала и ескадрила „Рунолист“.
  • Како обележје начин, швајцарските генерали имаат пришиено рунолистови наместо ѕвезди. На пример,Korpskommandant (генерал-полковник во други земји) носи три значки со рунолист на јаката наместо три ѕвезди.

Поврзано

[уреди |уреди извор]

Наводи

[уреди |уреди извор]
  1. Randall J. Bayer, Christopher F. Puttock, and Scot A. Kelchner (2000).„Phylogeny of South African Gnaphalieae (Asteraceae) based on two noncoding chloroplast sequences“.American Journal of Botany.87 (2): 259–272.doi:10.2307/2656914.JSTOR 2656914.PMID 10675314. Архивирано одизворникот на 2011-01-27. Посетено на2011-06-02.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
  2. „рунолист“ — Дигитален речник на македонскиот јазик
  3. λέων,πόδιον,πούς. Henry George Liddell, Robert Scott.A Greek-English Lexicon - Perseus Project
  4. Taner Murat.Dicţionar român — tătar crimean, Sózlík kazakşa — kîrîm tatarşa. Taner Murat. стр. 136–.ISBN 9789736922657. Посетено на 19 август 2010.
  5. Vigneron, Jean Pol; Marie Rassart, Zofia Vértesy, Krisztián Kertész, Michaël Sarrazin, László P. Biró, Damien Ertz, Virginie Lousse (January 2005). „Optical structure and function of the white filamentary hair covering the edelweiss bracts“.Physical Review E. American Physical Society.71.arXiv:0710.2695.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
  6. Mineo, Baldassare (1999).Rock garden plants: a color encyclopedia. Portland, Or.: Timber Press. стр. 150.ISBN 0-88192-432-6.
  7. McVicar, Jekka.Seeds: The Ultimate Guide to Growing Successfully from Seed. The Lyons Press. стр. 22.ISBN 1-58574-874-9.

Надворешни врски

[уреди |уреди извор]
Рунолист“ на Ризницата ?
Таксонски назнаки
Нормативна контрола
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Рунолист&oldid=5298442
Категории:
Скриени категории:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp