Олово (Pb) —метал кој го има симболот Pb. Оловото има голема густина и затоа спаѓа во т.н. тешкиметали. Тоа е мек метал и може да се извлекува во жици. Оловото и неговитесоединенија се силни отрови и опасни загадувачи на средината. Има ниски температури на топење,а со стоење на воздух се покрива со оксиден слој кој го штити од натамошнаоксидација. Тоа се употребува за заштита од рендгенските зраци. Уште поголема примена наоѓаат неговите легури за лемење кои се употребуваат за спојување на метални жици (тетраетил оловото е органско соединение кое се додава вобензинот како антидетонатор. Го има во издувните гасови од возилата и е еден од главните загадувачи на воздухот со олово. Оловото гради повеќесоли. Некои од нив се употребуваат како бои. На пример, олово(II)хроматот се користи како жолта боја. Оловото гради повеќе оксиди.
Главен минерал на оловото егаленитот (PBS) кој многу често се јавува заедно сосфалеритот (ZnS) и токму затоа најчесто се зборува за олово-цинковни руди. Исто така, во природата постои и самородно олово.[2] Кога е тукушто пресечено, оловото е сјајно сив метал, но на воздух брзо оксидира и се покрива со темносив слој кој се состои до смеса на олово и олово моноксид. Овој слој делува заштитно и ја спречува натамошнатакорозија на оловото. При допир сохлороводородна или сосулфурна киселина, оловото се прекрива со тенок слој од нерастворливи соли — PBCl2, односно PBSO4. Овие соли го прават оловото отпорно на натамошно дејство на киселините. Тоа има ниска температура на топење (327 °С), а уште полесно се топат неговите легури сокалајот и собизмутот. Оловото добро ги апсорбира високоенергетските зрачења (на пример,рендегентското).[3]
Оловото се добива од оловно-цинковни руди од кои најпрвин, со помош на флотација, се добива концентрат кој потоа се суши и се пржи (се загрева на температура од околу 1400 °С) при штосулфидите (галенитот и сфалеритот) сеоксидираат до соодветните оксиди:[4]
При пржењето се додава иваровник (кој со остатоците од јаловината образува згура икокс), а производот од пржењето, по претходна обработка, се топи (заедно со кокс) вовисоки печки. Низ печката се додава воздух при што се достигнува температура од околу 1200 °С, а од коксот се образувајаглерод моноксид кој, исто така, дејствува редукционо:[5]
PbO(s) + CO(g) = Pb(s) + CO2(g)
Слични се и реакциите во кои учествува оксидот на цинкот. Од растопот се одделуваат оловото и цинкот кои понатаму се прочистуваат. Голем дел од чистото олово се добива сорециклирање на отпадното олово. При пржењето на оловно-цинковните руди се образува големо количествосулфур диоксид кој мора да се отстрани, а тој обично се користи за производство на сулфурна киселина. Сепак, доколку не се преземаат заштитни мерки, производството на олово ја загадува животната средина и има катастрофални последици врз здравјето на луѓето и на квалитетот на почвата, водата и воздухот.[6]
Металното олово се употребува за заштита од зрачења, како облога на подземни или подводни кабли, во индустријата за муниција, запроизводство на лесно топливи легури итн. Поради тоа што е отровно, тоа сè поретко се користи за производство на водоводни цевки, а една од неговите главни примени е во производството наакумулатори. Исто така, широка примена имаат и соединенијата на оловото. Така,олово моноксидот се користи за производство на т.н. кристално стакло, аминиумот се користи при заштитата на железните и челичните предмети (на пример, коритата на чамците и бродовите). Соединенијата на оловото се користат и како пигменти. Така,олово хроматот е жолт, а базичниот олово карбонат е бел. Таканаречениот калај за лемење, всушност, е легура на калајот и оловото. Во минатото, тетраетилоловото се додавало во бензините, но подоцна оваа практика била напуштена поради загадувањето на животната средина.[7]
↑Бојан Шоптрајанов,Хемија за втора година на реформираното гимназиско образование (петто изменето и дополнето издание). Скопје: Просветно дело, 2009, стр. 137.
↑Бојан Шоптрајанов,Хемија за втора година на реформираното гимназиско образование (петто изменето и дополнето издание). Скопје: Просветно дело, 2009, стр. 140-141.
↑Бојан Шоптрајанов,Хемија за втора година на реформираното гимназиско образование (петто изменето и дополнето издание). Скопје: Просветно дело, 2009, стр. 143.
↑Бојан Шоптрајанов,Хемија за втора година на реформираното гимназиско образование (петто изменето и дополнето издание). Скопје: Просветно дело, 2009, стр. 143-144.
↑Бојан Шоптрајанов,Хемија за втора година на реформираното гимназиско образование (петто изменето и дополнето издание). Скопје: Просветно дело, 2009, стр. 144-145.
↑Бојан Шоптрајанов,Хемија за втора година на реформираното гимназиско образование (петто изменето и дополнето издание). Скопје: Просветно дело, 2009, стр. 141.
_NIST_ASD_emission_spectrum.png)
.jpg)
.jpg)
