Nyfirenena dia isan'ny endriky ny fikambanana ara-pôlitika sy ara-dalànan'ny fiarahamonina, izany hoe fikambanan' ny olom-pirenena. Manana tany ny firenena, ao anatin'io tany io no misy ny fifehezany sy ny fahafahany. Ambony sy masi-mandidy amin'ny mponina ao aminy, ohatra, izy.
Misy karazany maro amin’ny firenena arakaraka ny rafitra ara-politika, ara-toekarena, ary ara-jeografika. Ireto ambany ireto dia famintinana ireo karazana firenena araka ireo fizarana lehibe ireo:
Firenena Repoblikana:
Ny fahefana dia avy amin’ny vahoaka, ary soloin’olom-boafidy (filoham-pirenena, solombavambahoaka).
Ohatra:Frantsa,Etazonia,Madagasikara.
Firenena Totaliteranina
Ny fahefana rehetra dia eo am-pelatanan’ny fitondrana tokana, tsy misy demokrasia marina.[1]
Ohatra:Korea Avaratra.
Firenena Mpanjaka
Misy karazany roa:
Mpanjaka tena manana fahefana (toy ny any Arabia Saodita).
Mpanjaka voafetra amin’ny andraikitra ara-panjakana (toy ny any Angletera, Japon).
[2]
Firenena Mivelatra (Indostrialy)
Manana toekarena matanjaka sy teknolojia mandroso.
Ohatra: Alemaina, Etazonia, Japon.
Firenena Mbola Ampandrosoina
Miankina amin’ny harena voajanahary sy fambolena ny toekarena.[1]
Mbola ambany ny fari-piainana.
Ohatra: Madagasikara, Mali, Nepal.
Firenena Mitombo Indostrialy
Eo anelanelan’ny fivoarana sy ny fampandrosoana ara-indostria.
Ohatra: India, Brezila, Indonezia.
Araka ny Firafitra Anatiny
Firenena Unitaire (tokana)
Ny fahefana dia miorina amin’ny fitondrana foibe, manapaka ho an’ny faritra rehetra.
Ohatra: Madagasikara, Japon.
Firenena Federaly
Mizara fahefana amin’ny faritra na fanjakana kely anatiny.
Ohatra: Etazonia, Alemaina, India
Araka ny Jeografia
Firenena Nosy
Mipetraka amin’ny nosy iray na maromaro.
Ohatra: Madagasikara, Japon, Filipina.
Firenena Antanin-kafa (Continental)
Miorina amin’ny kaontinanta.
Ohatra: Frantsa, Nizeria, Shina.
Firenena Demokratika
Vahoaka no mifidy mpitondra, misy fahalalahana maneho hevitra.[2]
Ohatra: Norvezy, Kanada.
Firenena Tena Miankina
Miantehitra amin’ny fanampiana avy any ivelany.
Ohatra: Firenena maro ao Afrika sy Azia Atsimo.
Ny "maha-firenena" dia tsy avy amin’ny anarana na fanekena fotsiny, fa misy fepetra sy toetra manokana (critères) izay mamaritra ny maha-firenena ara-dalàna sy iraisam-pirenena. Ireo critères ireo dia miorina amin’ny fepetra napetraky ny lalàna iraisam-pirenena, indrindra amin’ny fifanekena Montevideo (Convention de Montevideo – 1933).[1]
Mila manana mponina na vahoaka mipetraka sy monina amin’ny fomba maharitra ny firenena iray.[2]
Tsy voatery ho maro an’isa, fa ilaina ny faharetan’ny fipetrahana.[2]
Ohatra: Na dia firenena kely toy ny San Marino aza dia heverina ho firenena satria manana vahoaka mipetraka maharitra.[2]
Tokony hanana fitondrana miasa sy mahafehy ny vahoaka sy ny faritany ao aminy.[2]
Izany fitondrana izany no misolo tena ny firenena eo amin’ny sehatra iraisam-pirenena.
Ohatra: Raha tsy misy fitondrana mandray fanapahan-kevitra, dia sarotra ny miantso firenena ara-dalàna.[3][2]
Tokony hanana faritany mazava sy voafaritry ny sisin-tany ny firenena iray.[1]
Mety hisy ady amin'ny sisintany amin’ny firenena hafa, saingy mbola azo ekena izany raha misy faritra mifehy sy iasany.[2]
Ohatra: Israel sy Palestina samy manana olana amin’ny sisintany, nefa samy mitaky maha-firenena
Fahaizana miditra amin’ny fifandraisana amin’ny firenena hafa (capacité d’entrer en relation avec d'autres États)[2]
[hanova |hanova ny fango]Tokony hanana fahaizana ara-diplomatika sy afaka manaiky na mandà fifanarahana amin’ny firenena hafa.[2]
Midika izany fa afaka misolo tena azy amin'ny sehatra iraisam-pirenena izy.
Ohatra: Manana masoivoho any ivelany, mandray solontena iraisam-pirenena, sns.[1]
Fepetra Fanampiny (tsy ofisialy fa manampy)
Fanekena iraisam-pirenena: Na dia tsy takiana ofisialy aza, dia manamora ny maha-firenena raha ekena sy ankatoavin’ny firenena hafa (ohatra: fidirana amin’ny Firenena Mikambana).
Fizakana fahaleovantena (indépendance): Tsy tokony ho eo ambany fifehezan’ny firenena hafa.[2]
Zon'ny firenena: Manana zo hisafidy ny lalàna, hisitraka fiandrianam-pirenena, ary hanao fifanarahana iraisam-pirenena.
CritèreHevitra Fototra
Vahoaka MaharitraOlona mipetraka amin’ny faritany[2]
Faritany VoafaritraSisintany na tany iasany
Fitondrana Mahaleo tenaGovernemanta miasa sy manapaka
Fifandraisana Amin’ny HafaFahaizana manao diplomatika
- ↑1,01,11,2 et1,3[4]
- ↑2,002,012,022,032,042,052,062,072,082,09 et2,10https://www.oas.org/juridico/english/treaties/a-40.html
