Anschluss, de Duitse annexatie van Oostenrijk op 13 maart 1938
De Anschluss , was deannexatie van de deelstaat Oostenrijk bij het Duitse Rijk op 13 maart1938. Het idee van eenAnschluss (een verenigd Oostenrijk enDuitsland dat een “Groot-Duitsland” zou vormen) begon nadat de eenwording van Duitsland Oostenrijk en de Duitse Oostenrijkers in 1871 uitsloot van het door Pruisen gedomineerde Duitse Rijk.
Na het einde van deEerste Wereldoorlog met de val van het Oostenrijks-Hongaarse Rijk, in 1918, probeerde de nieuw gevormde Republiek Duits-Oostenrijk een unie met Duitsland te vormen, maar het Verdrag van Saint Germain (10 september 1919) en hetVerdrag van Versailles (28 juni 1919) verboden zowel de unie als het voortdurende gebruik van de naam “Duits-Oostenrijk” (Deutschösterreich); en ontnam Oostenrijk een deel van zijn grondgebied, zoals sudetenland.
Voorafgaand aan de Anschluss was er zowel in Oostenrijk als in Duitsland veel steun voor de eenwording van de twee landen. In de onmiddellijke nasleep van de ontbinding van de Habsburgse monarchie – met Oostenrijk achtergelaten als een gebroken overblijfsel, beroofd van de meeste gebieden die het eeuwenlang regeerde en een ernstige economische crisis onderging – leek het idee van eenheid met Duitsland ook aantrekkelijk voor veel burgers van politiek links en het midden.
Maar na 1933, toen Adolf Hitler aan de macht kwam in Duitsland, kon het verlangen naar eenwording worden geïdentificeerd met de nazi’s, voor wie het een integraal onderdeel was van het nazi-concept ”Heim ins Reich”, dat zoveel mogelijk Volksdeutsche (etnische Duitsers buiten Duitsland) in een “Groot-Duitsland” wilde opnemen.
De agenten van nazi-Duitsland cultiveerden pro-eenwordingstendensen in Oostenrijk en probeerden de Oostenrijkse regering te ondermijnen, die werd gecontroleerd door het Austrofascistische Vaderlandfront. Tijdens een poging tot staatsgreep in 1934 werd de Oostenrijkse kanselierEngelbert Dollfuss vermoord door Oostenrijkse nazi’s.
De nederlaag van de staatsgreep bracht veel vooraanstaande Oostenrijkse nazi’s ertoe om in ballingschap te gaan in Duitsland, waar ze hun inspanningen voor de eenwording van de twee landen voortzetten.
Begin 1938 kondigde de Oostenrijkse kanselierKurt Schuschnigg, onder toenemende druk van pro-eenwordingsactivisten, aan dat er op 13 maart een referendum zou komen over een mogelijke unie met Duitsland versus het behoud van de soevereiniteit van Oostenrijk. Hitler schilderde dit af als het tarten van de volkswil in Oostenrijk en Duitsland, dreigde met een invasie en zette Schuschnigg in het geheim onder druk om af te treden.
Een dag voor het geplande referendum, op 12 maart, stak de Duitse Wehrmacht de grens met Oostenrijk over, zonder tegenstand van het Oostenrijkse leger. Een volksraadpleging (Resultaat: 99,71%) werd gehouden op 10 april, waar de DuitseWehrmacht de Oostenrijkse bevolking dwong om te stemmen voor de annexatie van Oostenrijk bij Duitsland. Iemand die tegen de annexatie stemde, kon zijn baan verliezen of zelfs de doodstraf krijgen als straf.
