ElFrançois-Marie Arouet, cognossud 'meVoltaire (Paris, 21 november1694 – Paris, 30 magg1778), l'è stad un scritor, enciclopedista, poeta, filosof, storegh e dramaturgh frances, ligad a l'inluminism.
El Voltaire el nass de un familia de avocad e magistrad aParis, indova che el studia in del collesg di gesuidLouis le Grand. El gh'ha contat colturai sgiamò de sgiovin con laSociété du Temple, sit de inconter de liber pensador, ma in del1717 el vegn portad in prison a laBastija per una so publegazzion, e el ghe resta in fina al1718, ann de la so primatragedia,Edipo. In tra1726 e1729 a l'è inInghilterra, indova che el se svesina al penser delNewton e delLocke; chì el publega l'Enriade, celebrazzion de la politega de l'Enrigh IV, e in tra1729 e1732 el scriv 'me dedega a l'esperienza inglesa iLetere ingles oLetere filosofeghe, che vegnen brusade e condanade inFranza. Donca el Voltaire el se ritira in del castell deCirey, inLorena, per circa des agn; el sarà poeu a la cort delFederigh II aBerlin.