Chèlla us ché la gh'ha mia di foncc o i è tròp póche. Per piasér, zónta di fóncc a la us. Issé de ìga ön'idéa di ótre us senza fóncc, ardìché.
La Stràda de San Giàcom in del cél'l arch de la Stràda de San Giàcom in del cél
LaVìa Làtea l’è lagalàsia 'ndó che se tróa pò a laTèra, 'lSul e 'l sò sistéma de pianécc. L'è öna galàsia a spiràl, cioè fàcia da ü cör de 'ndóe i part i bras ispiralàcc con andamét logarìtmich.De nòcc se gh'è mia laLöna e se gh'è mia tàte lùci 'mpése, l'è mia malfà èdela in del cél che la sömèa öna bànda lüminùza biancàstra in del cél nìgher, dezà che l'è 'l tòch de cél indó che gh'è piö stèle. Chèsta bànda lüminùza l'è stàda ciamàda a leèl popolàr col nòm de Stàda de San Giàcom. Per en oservadùr che stà sö la tèra la par del culùr del lacc e l'è per chèsto che in tàte lèngue l'è ciamàdavia del lacc e 'l nòm istès de "galàsia" 'l vé dalgréch antìch Γαλαξίας che 'l völ dìde lacc.
La Via Làtea insèma a laGalàsia de Andròmeda, a laGalàsia del Triàngol e a öna sinquantìna de galàsie nàne, 'mpó ligàde per gravitasiù a i prìme trì e 'mpó libére de möes desperlùre, töte metìde 'nsèma i fà sö 'lRòs Locàl, nòm dovràt per la prìma ólta in del1936 dalEdwin Hubble per intènt ü ròs o ün insèma de nebulùze o de galàsie sparnegàde in del ispàsio öt.
Ol disch stelàr de la Via Làtea 'l gh'avrès de 'ndà da i 70.000 a 100.000agn lüce dediàmeter e 'l gh'àvrès de ès ölt 1.000 agn lüce, e in de la Via Làtea ol Sul 'l sarès a 26.000 agn lüce dal cör de la galàsia e a 20 agn lüce sóta 'l lièl del equatùr galatìch. Adóma 'n de la nòsta galàsia ghe sarès da 100 a 400 miliàrcc destèle.
