S-ciàt daltudèsch Johannes Waltz e da l'austrìega Elisabeth Urbancic, al Christoph al vé da 'na famìglia da persùne che le lauràa bèa 'n dal mùnt dal spetàcol, pararès anfàti che adürütüra i sò bisnóni i éra bèle atùr da teàtre[1]. Ünìga ecesiù 'l è 'l nóno matèrneRudolf von Urban, psichiàtra e scritùr.
Dopo ìga stüdiàt recitasiù al Max Reinhardt Seminar da Vièna e al Lee Strasberg Theatre and Film Institute daNóa York, Waltz al cumìncia la pròpe cariéra mè atùr da teàtre con 'l ezibìse anche 'n evénti e pòst prestigiùs, cùma la Schauspielhaus daZürìch, alBurgtheater da Vièna e 'l Festival daSalisburgh. La sò cariéra la ciàpa però 'n risvólt püsé televisìf e sinematugràfich, al g'à 'nfàti partecipàt a 'n fràch da produsiù televisìve e film anlengua tudesca.
Ma dóma 'l2009 'l sarà 'l àn che vedarà la sò cunsacrasiù 'n söl cinéma 'nternasiunàl, gràsie a la pàrt dal culunèl Hans Landa "al caciadùr da giüdèi" 'n dal filmBastàrt sènsa glòria, ndù 'l résita 'n tudèsch,anglés,francés eitalià. Per chèla performance ché 'l vegnarà aclamàt da la crìtiga e 'l purtarà a càza 'l prémio da migliùr atùr alFestival da Cannes, 'l Oscar e 'l Golden Globe mè migliùr atùr mia protagunìsta.
Waltz ansèma a la so dóna, la sciùra Judith Holste, ana cüstömìsta tudèsca.Academy Awards,2010.
Waltz, da madrelèngua tudèsca, 'l pàrla pò 'nglés e francés a 'n lièl aansàt. Al pàrla anche 'l italià 'nBastàrt sènsa glòria, ma 'ntervistàt al g'à dìt che 'n realtà 'l è mia bù da parlàl[2]. Al sa dùpia 'n per lü 'n da le versiù tudèsche dai sò film.
Waltz, che 'l s'è spuzàt dù vólte, al g'à ìt trì fiói, dù màs-cc e 'na fèmena dal prìm matrimòne e pò 'na bagàia dal secùnt[3]. Ü dai sò s-ciàt 'l è 'nrabì e 'l vìf anIsrael.
Waltz, sicóme 'l è nasìt a Vièna da pàdre tudèsch, 'l è citadì da la Germània per derìto da nàsita[5], ma 'l g'à ciapàt la citadinànsa austrìega dóma 'n dal2010[6]. Antervistàt, a la dumànda se 'l sa sentìa püsé tudèsch o austrìech, Waltz al g'à respundìt isé:
«Só nasìt a Vièna, cresìt a Vièna, andàt a scóla a Vièna, laureàt a Vièna, g'ó stüdiàt a Vièna, cuminciàt a resità a Vièna – e g'aarès amò 'n quài laùre che ma léga a Vièna. Póde vès püsé austrìech da cuzé?[7]»
«Mé só mia tudèsch, só austrìech. E nuàltre austrìech g'óm an sénso da 'l umorìsmo che 'l è meraviùs. I tudèsch anvéce, mia tànt.»
.jpg)
