OCrestianeximo o l'é 'nareligion mònoteìsta ch'a l'à avûo orìgine da l'ebraixmo intoI sécolo. A l'é fondâ in bâze a l'insegnaménto doGexù Cristo.
Rispétto a-o giudaîximo, o Crestianêximo o l'à sostitoîo o concètto de "Dîo-Giustìçia" de l'Antîgo Testaménto co-o concètto de "Dîo-Amô, Poæ e Providénsa", o quæ Fìggio de Dîo, ò sæ oGexù, o s'é incarnòu pe redìmme a natûa umànn-a coròtta da-o pecòu originâle. Céntro da stöia e sò soluçión a l'é a Redençión pe-a quæ ògni òmmo, gràçie a-i frûti da mòrte do Gexù, o resùscita a-a vìtta da Gràçia e o partéçipa a-o Régno de Dîo. E a sò realizaçión, za comensâ in sce sta tæra, a l'é esprèssa in mòddo vixìbile inta Gêxa e a se conpiâ co-a fìn da stöia (escatologîa).
Con Crestianêximo se ìndica alôa o conplèsso de Gêxe che de sta dotrìnn-a fàn o sò fondaménto. L'òrganizaçión de quéste Gêxe, into ténpo, a s'é diferençiâ inte strutûe despæge dovûe a despægi anbiénti culturâli e sòcio-polìtichi. Gh'émmo coscì e Gêxe do Crestianêximo òrientâle grêgo-bizantìn bazæ inte interpretaçioìn dogmàtiche diV eVI sécoli (nestoriànn-e, còpte, giacobîte) che inti sécoli se són separæ da-a Gêxa de Rómma. Gh'émmo pöi o Crestianêximo òcidentâle òrganizòu da-aGêxa Catòlica da-o quæ se són stacæ e Gêxe Riformæ (sorviatùttoluterén e calvinìsti) dòppo arifórma protestànte.
