A (minoscoloa) a l'é a primma letia de l'alfabêto latin e de tutti i alfabêti derivæ da quest'urtimo. A l'é scimile a-a letia grêga antîgaalfa, da-a quæ a l'é derivâ. A seu forma maioscola consciste di doî lâti inclinæ de 'n triangolo, atraversæ into mêzo da 'na bâra òrizontale. A verscion minoscola a se peu scrîve in dôe forme:a a doî livelli, eɑ a un livello, che se ûza de sòlito inta scrîtûa fæta a man e intifont che ghe se bâzan, sorviatuttofont pensæ pe-a letûa di figeu, e a se trêuva anche inta grafîaitalica.
O ciù antîgo antenòu segûo da "A" o l'é l'aleph (scrîto ascì'aleph), a primma letia de l'alfabêto fenîcio, che o l'aveiva sôloconsonante (pe sta raxon, st'alfabêto o l'é dîto ascìabjad, pe distingoelo da 'nalfabêto vêo). L'antenòu de l'aleph o porieiva êse stæto 'npitogramma de 'na testa de beu intascrîtûa protosinaitica, infloensòu da-igeroglifici egiçi, senplificòu inta forma de 'na testa triangolâre co dôe còrne.
In gîo a-o 1600 a.C., a letia de l'alfabêto fenîcio aveiva 'na forma liniâre, ch'a l'é stæta uzâ comme bâze pe çertidun forme sucesîve. Se pensa ch'o seu nomme foîse somegiante a quello de l'alephpaleoebraico òarabo.
Quande, intaGrêcia antîga, se iniçiâva a uzâ st'alfabêto, no servîva 'na letia pe rapresentâ l'òcluxîva glottâle (o son consonantico ch'a letia a raprezentâva intalengoa fenîcia e âtrelengoe semitiche, e o primmofonêma da prononçia fenîcia da letia), donca se uzâva 'na verscion modificâ do segno pe raprezentâ a vocâle/a/, e a l'êa ciamâ co-o nommealfa. Inte ciù antîghe iscriçioin grêghe dòppo omedioêvo elenico, che remontano a-o VIII secolo a.C., a letia a l'êa scrîta de lâto, ma inte l'alfabêto grêgo di tenpi sucesîvi a l'êa somegiante a-a moderna letia maioscola, sciben che ghe son molte varianti locâli diversce (prezenpio, co-ina "ganba" ciù curta, ò co-a linia de mêzo a 'n angolo diverso.
A-o tenpo di români existeivan molte forme da letia "A". A prinçipâ a l'êa a verscion monumentâle, usâ pe l'iscriçioin in sciâ prîa. Gh'êa ascì 'na grafîa corscîva adêuviâ pe-i scrîti de tutti i giorni, che però a l'êa uzâ sorviatutto in sce materiâli pöco rexistenti, donca no ghe son molti ezenpi de sta grafîa a-a giornâ d'ancheu, rispetto a quella monumentâle. Existan però ezenpi de corscîvo maioscolo, corscîvo minoscolo, e corscîvo semiminoscolo, oltre a varianti a-a meitæ tra o stîle monumentâle e quello corscîvo, tra e quæ ghe son o semionciâle e l'onciâle.
A-a fin de l'Inpêro Româno (V secolo d.C.) s'êan svilupæ 'nte l'Eoröpa òcidentâle diversce varianti de corscîvo minoscolo, tramêzo e quæ o minoscolo semicorscîvoitalian, ascritûa merovingiafrançeize, ascritûa vizigòtica intaSpagna, e ascritûa insulâre da Gran Bretagna. In gîo a-o IX secolo, ascritûa carolinn-a (derivâ da 'na conbinaçion de forme precedenti e molto scimile a-e forme da giornâ d'ancheu) a l'êa a forma prinçipâ adêuviâ inscî libbri, primma de l'invençion da stampa.
Inte l'Italia do XV secolo, in sciâ bâze da scritûa carolinn-a, s'êan formæ e dôe prinçipæ varianti ancheu conosciûe: l'italica e aromâna. A forma italica, dîta ascìa corscîva, a s'êa svilupâ da 'na forma adêuviâ da scritôi medievâli irlandeizi e ingleizi, ch'a s'asomegiâva a-a letia grêgatau. Sta forma a se ûza 'nta ciù parte decaligrafîe moderne, e a l'é formâ da 'n çercio e da 'n træto verticâle. A forma româna, che a s'adêuvia 'nta ciù parte di materiâli stampæ, a l'é formâ da 'n çercio picin co-în arco sorvia ("a"). L’unn-a e l’âtra son derivæ da-a verscion maioscola. Inta caligrafîa grêga (comme o se peu vedde da-a verscion onciâle mostrâ chi) gh'êa l'abitudine de unî a ganba scinistra e a linia orizontâle 'nte 'n scingolo çercio, e molte vòtte a ganba destra a se traciâva verticalmente. Pöi, inte çertidun mòddi de scrîve, a decoraçion che a dâva iniçio a-a ganba destra l'êa diventâ 'n arco, dando coscì òrigine a-a forma "stampâ", mentre inte âtri a l'êa sconparîo, dando òrigine a-a forma corscîva.
A forma italica a s'adêuvia pe comunicâ enfaxi, ò pe distingoe 'na parte de 'n testo da 'n'âtra (de sòlito scrîta in forma româna). Gh'é d'âtri câxi donde aa corscîva ("ɑ", dîta ascìalfa latinn-a) a se diferençia da-a "a" latinn-a (comme prezenpio 'nte l'alfabêto fonetico internaçionâle, ò IPA).
Inte l'algebra, a letiaa a s'adêuvia, insemme a âtre letie a l'iniçio de l'alfabêto, pe raprezentâ quantitæ conosciûe, mentre e letie a-a fin de l'alfabêto (x,y,z) s'adêuvian pe raprezentâ quantitæ sconosciûe.
Intagiometrîa, e maioscole A, B, C ecc. s'adêuvian pe raprezentâ segmenti, linie, raggi ecc. 'Na A maioscola s'adêuvia ascì pe raprezentâ 'n angolo de 'ntriangolo.
A condiacritichi: Å å Ǻ ǻ Ḁ ḁ ẚ Ă ă Ặ ặ Ắ ắ Ằ ằ Ẳ ẳ Ẵ ẵ Ȃ ȃ Â â Ậ ậ Ấ ấ Ầ ầ Ẫ ẫ Ẩ ẩ Ả ả Ǎ ǎ Ⱥ ⱥ Ȧ ȧ Ǡ ǡ Ạ ạ Ä ä Ǟ ǟ À à Ȁ ȁ Á á Ā ā Ā̀ ā̀ Ã ã Ą ą Ą́ ą́ Ą̃ ą̃ A̲ a̲ ᶏ
Scinboli de trascriçion fonetica corelæ a A (l'alfabêto fonetico internaçionâle o adêuvia sôlo e minoscole, ma âtri scistêmi de scrîtûa adêuvian e forme maioscole):
