De zoogdiere stamme aof vaanreptielechtege bieste. De lèste gemein veurawwers vaan de modern reptiele en zoogdiere leefde in 'tCarboon; 't geit um de zoegeneumdeAmniota. Oet hun oontwikkelde ziech deSauropside (feitelek de reptiele wie v'r die noe kinne, entans hun gemeinsjappeleke veurawwers) en deSynapside, die nog wel hiel reptielechteg oetzaoge meh in hun gereemsel al de ierste teikes vaan zoogdiere vertuinde. De ierste echte zoogdiere versjijnde in 'tTrias. Welk bies es ierste heet gezoog is neet bekind; wel is 't aon te numme tot de bieste in kwestie nog eier lagte, wie noe nog de Monotremata. Sinds 2022 zuut meBrasilodon quadrangularis es 't ajds bekind zoogdier; dit spitsmoesechteg bieske leefde zoeget 225 mieljoen jaor geleie, tegeliek mèt de alderierstedinosaurusse.[1]
Vivipaar zoogdiere (Theria) - zoewel de veurawwers vaan de buildiere (Metatheria) es vaan de mojerkookdiere (Eutheria) - oontwikkelde ziech in 'tJura.
Al deen tied waore de zoogdiere vrij klein, oonbeteikenende bieskes in de sjeem vaandinosaurusse en aander groete reptiele. Pas in 'tCenozoïcum, nao 't oetsterve vaan die groete bieste, oontwikkelde ziech de zoogdiere tot de dominante orde die ze noe zien. Doortot 't in 't Cenozoïcum relatief kaajd is, höbbe de wermbleujetege en geïsoleerde zoogdiere e groet veurdeil bove de reptiele. Toch weure allewijl ouch tropische biotope door zoogdiere beheers.
De mieste zoogdiere zien ouchvivipaar (de Monotremata lègke nog eier) en höbbezweitkliere en gespecialiseerdetan, die ze mer eine kier in hun levewissele. De gruutde vaan de zoogdiere löp oeterein vaan e paar centimeter tot tientalle meters. Bepaolde soorte höbbe e hoeg niveau vaanintelligentie bereik.
De zoogdiere weure allewijl miestal in drei oonderklasse en inkel tientalleordes ingedeild. 'n Traditioneel indeiling (door modern oonderzeuk gooddeils ingehaold) is de volgende.
