Dezeventiende iew vaan dechristeleke jaortèlling leep vaan 1601 t/m 1700. Dees iew maak deil oet vaan deVreugmodernen Tied. De ierste hèlf vaan de iew woort gekinmerk door hel religieus oorloge in Europa, 't gevolg vaan oontwikkelinge in d'n iew daoveur. Aon d'n aandere kant waor 't d'n tied tot in Europa de kunste en wetensjappe ziech hel oontwikkelde (barok) en boe-in de kolonisatie vaan de Nuie Wereld doorgóng. InNederland kint me dezen tied es degouwen iew, veural door de zier groete bleuj vaan Nederlandse kuns, wetensjap en militair mach in deen tied.
Kèrkrewien in Jamestown, de ierste geslaogde Ingelse kolonie in Amerika.Nederlandse en Spaonse oonderhandelere teikene hun deil vaan de Vrei vaan Munster. Sjèlderij vaanGerard Terborch.Oonderhandelinge veur de Vrei vaan Karlowitz, die de mach vaan 't Osmaans Riek sterk trökdroong.
'ne Replica vaan deDuyfken, 't sjeep boemèt in 1606 Australië woort oontdèk.
De groetste oontdèkkinge waore al in de vieftiende en zèstienden iew gedoon, meh de wereldkaart vertuinde nog väöl witte vlekke. Australië woort oontdèk, zoewel bij touwval es in 'n zeuktoch nao 'tZuidland. Oonderwijl verkóste en koloniseerde de RusseSiberië. N.B.: Alle oontdèkkinge zien vaanoet Europees perspecief.
1601: 'n Expeditie oonderOlivier van Noort veurt es ierste Nederlander um de wereld.
1652: De Portugesen aventureerAntónio Raposo Tavares kump bij deAmazone aon. Heer is veer jaor ieder oetSão Paulo vertrokke en gans door 't binneland gereis.
1647: De NederlanderMarcus Zuerius van Boxhorn sjrijf es ierste euver deIndo-Germaanse taole, die heerScytisch neump. Zie werk, wat heer tot zienen doed zal voortzètte, is zienen tied wied veuroet.
1608: De Ziewse predikantWillem Teellinck riech ziech mèt zie tractaotPhilopatris op de rol die 't geluif in 't leve vaan de geluivege moot höbbe. Zien lier is vaan groet belaank veur deNaoder Rifformatie, meh ouch veur 'tpuritanisme en 'tpiëtisme, liere die later in respectievelek Groet-Brittannië en Noord-Duitsland opkoume.
1689: D'n Turksen hingsByerley Turk weurt veur 't iers in Britse bronne geneump. Heer is de ajdste vaan de drei oosterse peerd die aon de basis vaan 'tIngels volblood en de Britse peerdsrentraditie stoon.
Lowie XIV, de keuning dee Fraankriek in de zeventienden iew mechteger es oets maakde.Christiaan Huygens, 'ne väölzijege natuurwetensjapper.Peter Paul Rubens (zelfportrèt).
.jpg)
.jpg)
