Dit artikel is gesjreve (of begós) in 'tNorbiks. Laeshie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De Wijsel
DeWijsel (Pools: Wisła; Nederlands:Wijsel; Duutsj:Weichsel; Latien:Vistula) is de groetstereveer vaPole. De reveer oontsjpringt in deBeskide, berg die deel oetmake van deKarpate. De twieëbronrevere zeunt deBiała Wisełka en deCzarna Wisełka (resp. de Witte en de Zjwarte Klèng Wisła) en mondt nao 1070 km via 'tWisłahaf (Zalew Wiślany) oet in deOostzee.
Belangrieke sjtaej aan de Wijsel zeuntKrakau,Warschau enToruń. Ten zuide vanMalbork sjplitst de reveer zich in 'ne oosteleke tak, deNogat, dae nao 't Wislahaf sjtroomt, en 'ne westeleke tak, de Dode Wisła (Martwa Wisła), dae viaGdańsk löpt.
De reveer is över vriewal de gaanse lengde bevaarbaar, mae allèng vör sjipper mè wènnig deepgaank. Väöral in de buurt van Warschau is de reveer mètstens te oondeep öm te bevare. Daodör is er ooch gene commerciële sjeepvaart mie mäögelek, in taegensjtèlling töt bieväörbeeld deOder. Belangrieke ziejrevere zeunt deSan en deNarew (die ooch 't water van deBug aanveurt).
De Wijsel waor al in d'riezertied, en volgesPlinius d'r Owwere ooch in d'rRomeinse tied 'n grensreveer tössje de Germaanse en de Sarmatische invloedsfeer. De Wijsel makde deel oet van èng van debarnsjtèèroutes die Noord-Europa verboond mèt o.m.Griekeland,Azië enEgypte.Saer 't jaor 1000 is de WijselSlavisch gebied mae in d'rdelta besjtóng e Germaans/Slavisch aevewich. Nao d'rTwiede Waeltkreeg veurdeStalinetnische zuveringe oet, die alleDuutsjers oontegende en verdraef. Stalin versjaof de oerow grens nao 't weste: de Oder-Neisse Linie. Nao 't valle van d'rMoeër en de toetraejing va Pole töt deEU versjuuft die grens wer nao 't ooste.
