Valkeberg ofVallekeberg ies 'nsjtedsje dat liek in 'n dal aan deGeul in degemeinteValkeberg aan de Geul inZuud Limburg. Ouwer sjriefwies zin: Fauquemont, 1041 Falchenberch, 1075 kopie 17e ièw Valchenburg, 1096 Falconbere, 1901 Valkenberg.[1] De 1e sjrieftelike vermelding van Valkeberg es sjtad:burch ind (en) stat zu Valkinburch sjteit in 'n oorkonde van1 mei1353. Saer dat jaor haet 't plaetske sjtadsrechte. De beteikenis van de naam ies waarsjienlik börch van Falco. Valkeberg ies 'n toeristeplaetske. De luuj kalle hieValkebergs.
In 1041 weurt in 'n sjinkingsacte vankeizer Hendrik III de naam Falchenberg veur 't ièrsj geneump. Devilla Falckenberg, die in dees acte eigendóm woort van zien niesje Irmgard, loog waarsjienlik inOud-Valkeberg. Häör kleindochter, Guda, trouwde mètThibalt van Voere (1041 - 30 augustus 1106), de ouds bekènde hièr van Valkeberg. In 1115 ies ´tkesjtièl Valkeberg geboewd door de hière vanHeinsberg.Gozewien I woort in 1919 hièr van Valkeberg. 't Kesjtièl, dat hièl markant op 'ne centraal gelege heuveltuup, de Heunsberg, liek, zal in de loup van ièwe 't doelwit blieke van aanvalle door Hollandse, Sjpaanse en Franse troepe. In 1762 weurt 't definief opgebloze en zal noats miè opgeboewd weure. Wat blief ies 'n rewien. Van 't ièrtiedsmiedelièws vestingssjtedsje sjtoont allewiel nog gedeiltes van de mergele sjtadsmoere, eine rónne tore, 'ne verdedigingstore (den Halder) en 2 (van de 6) ingansgspoorte: de Berkelpoort en de Grendelpoort. Saer 2014 ies ouch de Geulpoort wir te zeen, die opgetrokke ies oet de ouw fundamente.
Tegeneuverkesjtièl Den Halder sjteit demiedelièwsekèrk vanSinterklaos (Nicolaas) enSinteBerb (Barbara) geboewd in gotische sjtiel mèt 'ne typisch Limburgse toresjpiets. In 1904 weurt 't geboew vergruèt ónderPierre Cuypers. Binne zint 'n aantal kunsveurwerpe te zeen: 'naltaarkruus mèt crucifix oet de 15e ièw; 'nmarianum mèt 'nlaatgotischmodergaods-beeld en 'n modergaods-beeldsje vanJan van Steffeswert oet de 16e ièw. Veur 't geboew sjteit e beeldsje vanSinterklaos in 'n iezere minikapelke. Aan de euverkant van de sjtraot bevingk ziech 'nMariakapelke. Rónd 1960 krieg Valkeberg 'n 2e parochie mèt 'n eige kèrk, gewiejd aan Slevevrouw van ummerdoerende biesjtand. 't Ontwerp ies van architectTheo Boosten. In 'nprotestants kèrkske oet 1891, aanDe Plenkert, ies allewiel 'n restaurant gevestig. Debegraafplaats bevingk ziech op terrasse in de helling van de Cauberg.
De sjtadswal van Valkeberg mèt de kèrk en kesjtièl den Halder
De finishplaats van deAmstel Gold Race, 'ne jaorliks truukkómmende fietsrenklassieker, dae gebruuk maak van de sjtiel hellinge in de gemeinte, is hie vanaf 2003. 't Hellingspercentage van de Cauberg bedreug 12%. Neve de Cauberg zint: de Geulhemmerberg mèt 11%; de Barakkeberg mèt 14 % en de Keuteberg mèt 22% beruchde beklumminge.
Desjtasie van Valkeberg, woort in 1853 inmergel geboewd door de Mestreechs-Aokese sjpoorwaegmaatsjappie. De arsjitek leet ziech inspirere (neosjtiel) door 't nuujTilburgs palies van keuningWillem II, dae bie laeve groathertog waor van 't groathertogdom Limburg. In de gevel aan de perronkant sjteit de Mestreechse sjter en de arend oetAoke. 't Geboew ies de oudste nog in gebruuk zinde sjtasie vanNederland. De twiè zievleugele datere oet 1889.
Twièwatermeules aan de meuletak van deGeul: deOuw banmeule opSint-Pièter, die al geneump weurt in 1244 en deFranse meule oet 1650 in de Lei (Lindelaan). De watersjtruim weurt gereigeld doorde Erke ('nsjluus), gelege bie 't Walramplein. De Geul en meuletak, mèt mergele kademoere, vörme 'n Geuleiland in Valkeberg.
MuseumHet Land van Valkenburg (Sjtreekmuseum) ies gevestig in 't veurmalig gemeintehoes en poskentoar, geboewd in 1901 inArt nouveau ofJugendstil, op de plek woa dao veur 't landshoes sjtóng. 't Ies gelege in de Groate sjtraot-centrum en ies 'n officieel erkènd museum.
TwièMergelgrotte of groeves : deGemeintegrot aan deCauberg enFluwelegrot aan de Daelhemmerweeg.
De Modelsjteinkolemien aan de Daelhemerweeg ies 'n replica van 'n echtekoel, zoawie d'rsj inZuud-Limburg tot 1968 väöl geëxploiteerd woorte.
Lourdesgrot: replica van de grot inLourdes geboewd in 1927. Dao ies gebruuk gemaak van de mergelwand van deGemeintegrot aan deCauberg. De oetveuring ies op dezelfde sjaal es de echte grot in Lourdes.
Teikes aan de wand: replica's en echte sjilderinge op de moere van geboewe.
Ouw-wieverbal (saer 1960) op vètten dónderdig veur deCarnaval. Sóndigs trèk dan de kingeroptoch en sjmaondigs de groaten optoch, woa ouch de kèrkdörper aan mètdoon.
Van hauf november tot hauf december vingk in de Gemeintegrot en in de Fluwelegrot de Keersjmert plaats. In de Wilhelminagrot aande Nerem ies dan 'ne magische keersjsjtal te zeen mèt zandsculpture.
Baevaart, te voot naoBanneux (51 kilomaeter) in de keersjnach.
Marc Lotz, gebore op19 oktober 1973, waor 'ne bekinde Valkebergse fietsrenner, meh ies óntsjlage naodat hae betrap is op doping. In 2007 geit'r wir fietsrenne.
