Vaarne höbbe reut, die 't water oete gróndj of oet 't water haole, of die óntbraeke. De meiste saorte höbben 'ne rootstek (rizoom), e kroependj stök aan stengel óngere gróndj. Ouch kómmeboumvaarne veur die mitte stengelen 'n sjienstam vörme, zodet e boumechtig uterlik óntsteitj.
De vaarne höbbe blajer die óntspringen oete rootstek. Dees zeen neet zoea te vergelieke mitte blajer vanne zaodplantje. Väöl saorte vaarne höbbe naeve vröchbaar blajer, worop zichsporangië bevinjen ouch ónvröchbaar blajer zónger späör, wiedóbbellouf. Bie väöl anger saorte guuef 't gein óngersjied tösse fertiel en steriel blajer, wie bieneervaarn.
Juus wiemóssen en woufsklawwe vermeinigvöljige de vaarne zich middels späör en vörme die gein zäöj.
De vaarne vörmen al zieër aaj plantjegruup, wovanfossiele bekèndj zeen oete midde van 'tDevoon. In 'tCarboon waas de groep hieël talriek en vormriek. Tródsdet de meiste van dees saorten in 'tPerm zeen oetgestórven is de groep ummer naodrökkelik aanwaezig gewaes.
't Guuef doezjendje versjillige saorten aan vaarnen en vaarnechtige die euvere ganse werreld versprèdj veurkómme. In 't biezunjer zeen ze väöl te vinjen inraengewaad (tropisch of gemaotig), ómdet hie ein vanne wichtigste vereisdje ane laefómgaeving vanne vaarn, vóch, is gegarandeerdj.
