Dit artikel is gesjreve (of begós) in 'tOeals. Laeshie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Oorsprong en expansie van de Slave van de 5de töt de 10de ieëw
DeSlave ofSlaviese volke omvatte deIndo-Europese volke die ein taal oet deSlaviese taalfemilie spjraeke en waere aan'ne handj van'ne ongerverdeiling van dees taalfemilie onderscheije in Oos-, Wes- en Zuid-Slave. Ze wone veural in 't ooste vanEuropa. De slaviese tale zeen naeve deGermaanse,Romaanse enKeltiese tale ein van'ne hoofgroepe van'neIndogermaanse taalfemilie in Europa.
DeSlaviese tale zeen ongerling beheurlik gelieker es de meiste Germaanse tale. Opvallendj vaol kenmirke zeen d'r 'tzelfdje es in'neBaltiese tale. 't Is aevel nog omsjtreeje om te zegke det dees twee taalfemilies zeen ontsjtange oet ein prototaal, of det det kumptj doordet de tale zo kort naeve ein gesjpraoke waere. Boete de talrieke euvereinkomste mit 'tGrieks,Latien en'neGermaanse tale (monjing = Noorsos (u:s), Russiesust'e (ustjɛ), Latienostium) geuftj 't ouch euvereinkomste mit 't Iraans: biejveurbeeld Iraansbogu, slovaaksbog =god, iraansrai, slovaaks.raj =paradies of iraansswentu, swjatu, slovaaks.swjet, swent =heilig.De talrieke gedeiltelik es zeer aad ingesjatje leenwaord van Germaanse oorsjprong waere op intensieve kontakte tösse Slave en Gote trókgebrach. Of dit 't eerste in Zuidoos-europa begos, of det de Gotiese kultuur aanWisla enOoszeekus ouch al ein Slaviese ongerlaog haaj, is nog sjteeds omsjtreeje.[1]De neet-indoeuropeseHongaarse taal haetj de name van'ne meiste daag van'ne waek en ouch nog get anger begrippe euvergenomme vanoet de Slaviese tale.
D'r zeen, aafgezeen van 't controversieelbook van Veles heel weinig documente oet 't gebied bekindj van veur de 11e eeuw en gein inkele van veur de 9e eeuw. 't Eerste histories manuscrip is deNestorkroniek (eigelikke benamingHet verhaal van de voorbije jaren) det waarsjienlik doorNestor van Kiev waerdje gesjreeven in'ne laat 11e, begin 12e eeuw. In 't book waere de twelf Slaviesesjtamme (plemena) besjreve die zich in'ne9e eeuw tösse deOoszee en'neZjwarte Zee vestigdje.
Dao weurdj noch sjteeds ongerzeuk gepleegdj nao de preciese oorsjprong van'ne Slave. Omdet 't Slaviese sjrif zich dus pas in'ne 9e eeuw ontwikkeldj waerdje (Glagolitiese sjrif) en omdet de vreug Slave ver weg van laes- en sjriefkundige laefdje, zeen sjriftelikke besjrievinge van'ne Slave dus oetzonjerlik.
Kaart die de waarsjienlikke globaal sjpreijing van'ne versjillendje bevolkingsgroepe teuntj in'ne 9e eeuw.
Plinius senior,Tacitus enPtolemeus vanAlexandrië vernumme vanaaf de eerste eeuw in versjeidene sjriefwies ein volk det zeVenedi,Venethi,Venadi ofOuenedai numme, det oostelik van'neWisla toet aan'neDanziger Baai laefdje. Daodoor waerdj dit volk al ruumtelik en geografies van'ne ín'neAlpe laevendje volke ongersjeije. Ouch van'ne in die eeuwe rondjtrekkendje Germaanse vandale waere dees volke dudelik angers besjreeve.Jordanes'Getica benumptj drie sjtamme mit deselfdje oorsjprong:Venethi (Venetiërs/Wende),Antes (Ante) enSclaveni (Slave). Volges hem bewoondje de Wende oorsjpronkelik aan'ne Wisla, de Slave tösse Wisla en Donau en'ne Ante tösseDnister enDon. Aan'ne ethniese kontinuïteit van'ne Venedi en Wende weurdj waal getwiefeldj.[2]. Det veurbehoud kan men ongersjteune mit de feite det dao ouch keramiek is gevonje dae zonger veurbehoud is trök te veure op'pe Slave. Dees zo genaamdjevreugslaviese keramiek kinmerktj zich door häör eenvoud oet. Tösse de aaj kulture in'ne zelfdje regio en'ne vreugslaviese keramiek ligke de naoloatensjappe van'neGotesjtorm en'neGetica wo euverJordanes sjrief es d'r sjrief euver de ongerwerping van versjillendje volke door deGote.
De naam Slave (Sklavenoi) duuktj inoosromeins/byzantiense bronne veur 't eers biePseudo-Kaisarios in'ne 6e eeuw op. Onger keizerJustin I. (527–565) komme Slave en Ante veur 't eers in beeldj biej Oosromeise chroniste zowieProkopios van Caesarea,Jordanes,Agatheus,Menander Protektor enTheophylaktos Simokates. Zie berichte van talrieke Sklavenoi und Ante, die zie same ouchSpore numme, en die vanoet deKarpate, de ongersteDonau en van'neZjwarte Zee kommendj in'ne Donauprovincies van 't Oosromeinse riek binnevele. Prokopios sjreef, det Ante en Slave bienao geliek ware, dezelfdje gebroeke haje en dezelfdje tale sjproke. DeSjtrateeg van Maurikios zaetj det de Slave gooj zjwummers en duikers zeen, die in moerasse en de berg esGuerilla vechte en gooj baogsjötters en sjpeerwerpers zeen.
Väöl bronne euvertuge in ein gering zakekennis. Zo kaltj ein Arabiese bron d'r euver det de Slave gein landjboew koste. In'ne 10e eeuw sjrieftjAl-Mas'udi, 't riek van'neBulgare reiktj toet aan'ne middernachszon, en 't grotste Slavies volk zeen de Duitsers. In'ne zelfdje eeuw besjrief aevel ouchIbrahim ibn Jaqub de Wesslaviese gebiede gedetailleerder es Middeleuropese sjrievers destieds.
Pas vanaaf de besjrieving in Oosromeinse bronne waere de Slave es historiese grootheid griepbaar, wobiej dees groep neet ethnies homogeen hoof te zeen gewaes. Nuuj ontsjtange verbinjinge tösse de bevolkingsgroepe ware hoogswaarsjienlik fragiel en polyethnies, dao weurdj mit bedoeldj det ze ontsjtonge oet miense en groepe van versjillendje aafkoms, die allein door häör zelfde heidens geluif samekwame. Det beteikendje neet det ze same ein gemeinsjappelikkecultuur entaal moste höbbe. Ethnogenese is ein histories proces, wobiej aan 't enj 't histories bekindje volk de Slave ontsjtong. Veur 't ontsjtaon van'ne Slaviese Tale (Topogenese) kos ein gebied tösse Wisla,Bug enDnjepr oetgefilterdj waere. Mer neet allein verhoezinge van'ne sjpraekers van dees tale mer ouchassimilatie van miense van versjillendje herkoms leidje toet de Slavenisering van Midde en Ooseuropa. Ein (proto-)slavies „oervolk“ haetj 't, wie bie alle volke, zeker neet gegaeve. Taege 't inzich van väöl ongerzeukers, det 't bie de Slave allein om ein konglomeraat van miense hanjeltj, die neet aan'ne grote volksverhoezing haetj deilgenomme, sjprikt aevel waal de grote geliekheid van'ne Slaviese tale.
In'ne volgendje eeuwe bevolkdje de Slave op dees maneer al sjnel grote gebiede van Midde- en Ooseuropa, die zich oetsjtrekdje van'ne Zjwarte en Egeïese Zee toet de Ooszee, en van'neElbe, en 'tBöhmerwald, deInn, deAlpe en'ne Middellandse zee, deAdriatiese Zee toet de baoveloup van'neDon en'ne ongerloup van'neDnjepr oetsjtrekdje.
