Dit artikel is gesjreve (of begós) in 'tMestreechs. Laeshie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Ruumdevaart is 't transport vaan lui of ander intelligente wezes daan wel mesjiene door dees wezes gemaak boete 't bereik vaan de eigeplaneet, door deruumde. De mins kint sinds middetwintegste iew op beperkde sjaol ruumdevaart.
Nao inkel poginge lanceerde deUSSR in1957 deSpoetnik 1, dee succesriek in 'n baon um de Eerd gebrach woort. Dit waor 'n experimint. Later Russische missies sjikde o.m. de ierste foto's vaan de achterkant vaan demaon nao deEerd (Loena-projek) en verzamelde kosbaar informatie vaanVenus (Venera-projek). DeRussische Marsmissies lökde gein vaan al.
DeVereinegde Staote begóste veurziechteg mèt 'tExplorer-projek, wat veural binne de Eerdse atmosfeer bleef. Later brachte ze evels väöl wetensjappelek relevante projekte op gaank, wie 'tMariner-projek (naoMercurius,Venus enMars), 'tViking-projek (wat landde op Mars) en 'tVoyager-projek (langs de boeteplanete vaan 'tZonnestèlsel).
Roontelum de Eerd brachte bei len väöl satelliete in umloup; in recenter jaore heet ouchEuropa aon de oonbemande ruumdevaart mètgedoon.
Veer jaor nao de Spoetnik-missie lanceerde de RusseJoeri Gagarin es ierste mins in de ruumde, wat succesriek verleep. Amerika had mier meujte e ruumdevaartprogram op gaank te kriege, mer oeteindelek lökden 't in mer e paar jaor, mèt 'tApollo-projek iers lui in e baon um de maon te kriege en later, vaanaofApollo 11,1969, lui op de maon te laote loupe.Neil Armstrong woort d'n ierste mins op de maon.
Daonao zien planne aon bei kante veur missies nao Mars gestrand in geldgebrek en ander prioriteite. Me concentreerde ziech mier op wetensjappelek werk roontelum de Eerd. Totnogtouw woorte dreiruumdestaties veur dat doel in de ruumde gebouwd:Skylab,Mir enISS. 't Lèste is 'n internationaal initiatief en is op 't momint volop operationeel.
DeBelzjeDirk Frimout enFrank De Winne en deNederlandersLodewijk van den Berg,Wubbo Ockels enAndré Kuipers höbbe eder ein ruumdevlöch gemaak.
