Dit artikel is gesjreve (of begós) in 'tMestreechs. Laeshie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Waope vaan Moskou
Moskou (Rössisch:Москва́, spreek oet:Mask-VA) is de hoofstad vaanRusland, en had in2015 12,2 mieljoen inwoeners. De stad is daomèt de groetste stad vaanEuropa. Ze ligk aon deMoskwa-revier (of 'Moskva'), boe de stad ouch häöre naom aon oontlient. M
Me dink tot de naom vaan de stad is verneump nao deMoskva, derevier boe Moskou aon ligk en dee op 'tRussisch dezelfde naom dreug. 't Gief versjèllende theorieë euver de origine vaan de naom vaan de revier. De mies geaccepteerde theorie mèt de mies euvertuigende linguïstische arguminte is die vaan de Proto-Balto-Slavische wortele *mŭzg-/muzg- vaan 't Proto-Indo-Europese -meu: "naat". Dus de naom Moskou zow kinne referere nao e nateg land, ebrook ofmoeras. Me kin die wortele ouch trök zien in 't Russische музга (muzga, spreek oet: moezgkaa), watpool beteikent, 'tLitouwsmazgoti enLets mazgāt, wat wasse beteikent, 'tSanskrietmajjati wat verdrinke beteikent en 'tLatienmergō wat oonderdoompele beteikent. Vergeliekbare 'natege' plaotse in SlavischEuropa höbbe vergeliekbare naom es Moskou, wieMozgawa inPole. De origineleAajdrussiche vörm vaan de naom is gereconstructeerd esМоскы (Mosky, spreek oongeveer oet wieMos-kè). 't Waor daomèt eint vaan de wienege inkelvoudegezelfstandeg naomwäörd die indegde mètы. Pas nao de12e iew begós me dèkser Москва - Moskva - te zègke es e rizzeltaot vaanmorfologische ginneralisatie vaan de versjèllende Slavische naomwäörd die mèta indege.
Moskou is gesitueerd aon deMoskwa, die zoe'n 500 km laank is. Binne de stadsgrenze spanne 49 brögke dees rivier en aanderkenale. 't Hoegste punt vaan Moskou is 255 meter. De stad heet 'n breidde vaan 39,7 km en 'n lengde vaan 't noorde nao zuie touw vaan 51,8 km. De stad is 2.511 veerkante kilometer groet. Daomèt is zie eine vaan de kleinste fidderaol staote vaan 't land: de 83e vaan de 85. Moskou is evels de fidderaol staot mèt de meiste inwoeners (gesjat op zoe'n 12.380.664 lui in jannewarie 2017), en daomèt is Moskou ouch de staot vaan Rusland mèt de meiste lui op de veerkante kilometer. In 2010 waore dat 'rs 4930,6 de veerkante kilometer. Dat zal noe nog mie zien. Moskou ligk in ehemiboreaol klimaot (Dfb volgesKöppen) mèt lang, kaw winters vaan 't midde vaannovember bismiert, en werm zomers. 't Winters weer kin vaan zoen 5 °C bis -25 °C kaajd zien in de stad en -30 °C in de boetewieke. 't Kajdste wat 't oets waor in Moskou waor -42,1 °C, en 't heitste waor 38,2 °C.
Moskou woort gestiech, of tenminste veur 't iers geneump, in1147; daan waor 't neet mie es e pläötske bewoend door deMerja, eFinoegrisch volk. 't Woort evels al wel doorSlavische prinse geregeerd. In1237 en1238 brande deMongole de stad gaans plat en vermaorde 't groetste deil vaan de bevolking. Door häör strategische ligking bleujde de stad evels gaw weer op. 't Prinsdom waor in deen tied sjatpliechteg aon dekhan, meh woort wie langer wie oonaofhenkeleker. PrinsIvan III sjeide in1480 't prinsdom vaan 't MongoolsRiek vaan de Gouwe Horde aof. Deze prins leet ouch 't Kremlin bouwe.
Nao deen tied breide 't prinsdom ziech ummertouw wijer oet, meh de tyrannieke regering vaan detsare zörgde neet veur groete bleuj. Daoneve woort Moskou nog dèks belegerd, vaanoet oos en wes: In1571 veel 't Riek vaan de Gouwe Horde weer aon, in1610 waor 't 'tPools-Litouws Gemenebes. Evels kós me ummertouw de vijandeleke legers aofsjödde vaanoet 't Kremlin, wat mie en mie 'n mythische beteikenis kraog.
In1703 verplaotsde tsaarPeter de Groete de residentie vaan Moskou naoSint-Petersburg. In1812 staoke de Moskoviete de stad in brand um de tróppe vaanNapoleon te kiere, wat lökde. Nao deOktoberrivvelutie vaan1917 woort Moskou weer hoofstad vaan Rusland en vaan deUSSR. 't Sovjet-regime spendeerde rillatief väöl geld aon de hoofstad; zoe woort in de jaore daarteg oonderJozef Stalin demetro aongelag. In1942 lökden 't de Duitsers neet de stad in te numme: ze bleve in de boetewieke steke en woorte dao-oet in deSlaag bij Moskou verdreve. Ouch vaan 't pos-communistisch Rusland woort Moskou hoofstad.
