Dit artikel is gesjreve (of begós) in 'tAGL. Laeshie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
DeLies van Sjtaotshuie van Róslandj en de Sovjet-Unie hild in: alleprinse vanNovgorod, van 'tKievs Rus of Kievs Riek, prinze van 'tVorstedóm Vladimir-Soezdal, prinze vanMoskou,tsare vanRóslandj,keizers van Róslandj, leijers van deSovjet-Unie es auch leijers van de óngerdanigeRóssise Soviet Fideratieve Sósjelistise Rippebliek en oetènteliks deprizzedente van deRóssise Fidderasie.
De ierste huidsjtad van Rus waorNovgorod. In daen tied heesj 't Prinsdóm evels nog neet Rus. Waal weurt Rurik, d'n ierste leier van Novgorod, gezeen es de polletiekepaer van Róslandj.
In 1169 nomme de sjtruipe van 'tPrinsdóm Vladimir-Soezdal de sjtadKiev euver, wat de óngergank inloejde van de polletieke wichtigheid van Kiev. Vanaaf dat jaor woort Rus geleijd vanoetVladimir.
Alle prinse van Vladimir waore Rurik-kinjer.
Nao1331 woort de titel "Groetprins vaan Vladimir" euvergedrage aan de Prins van Moskou.
Aleksandr Nevskij, Groetprins van Vladimir, droog ziene zoonDaniel van Moskou op tot de leijer van zie Moskous landj. Daniel richde de sjtaot Moskou op. Ziene zoonIvan d'n Ierste waor d'n driede leier van Moskou, es d'n opvolger van ziene broor (Daniels angere zoon)Ûrij van Moskou, en waor d'n ierste leier dae ziech neet allein Prins van Moskou neumde mer ouch Groetprins van Vladimir. Zoen iew later zouIvan d'n Driede 't groetse paart van de Róssise sjtaote inkriege en waerde 'tMongoolse Riek aaf. Ziene zoonVasilij d'n Driede kleerde 't wirk van ziene pap en voogde èntelings alle euvergesjete ónaafhenkelikke sjtaote van Róssis Europa bie 't Groetvorstedóm Moskou. De nuuj sittewasie woort offesjeel ingeloejd doorIvan de Versjrikkelikke wie hae ziechzelf umduipde totTsaar van alle Roes in1547.
SaerIvan d'n Driede waor 't Groetvorstedóm Moskou effektief d'n dominante Róssise sjtaot door 't versjlaon van deGouwe Horde, 't biejeinkemme van alle angere Róssise sjtaote en 't verovere van landj wiet boete de sjeit van de sjtadMoskou. Wiewaal Ivan d'n Driede es ierste regeerde euver gans Róslandj woort dit neet offesjeel biegegaeve pès ziene kleinzoonIvan de Veerde (ofwaal Ivan de Sjrikkelikke) de titelTsaar prizzemeerde en de sjtaot van Róslandj formeel woort gesjtif.
Es gevolg van de doed vanFëdor d'n Ierste, dae de zoon vanIvan de Sjrikkelikke én 't lèste laevendeRurik-kindj waor, veel Róslandj in 'n krizis, wiel 't noe neet dudelik waor wae Fëdor moos opvolge. Fëdor leet geine zoon achter dus deZemskij Sobor ('t feodaalparlemint) orgenezeerde zich 'n sjtömming woa-in Fëdor zienesjwiegerBoris Godunov tsaar woort verklaard, dae in praktiek al dèks de leijing haw tiedes Fëdors regeerperjood (Fëdor sjtong d'r um bekènd min interesse te höbbe in de polletik). Gedomineerd door hóngersnoed veel Róslandj al gauw inanarchie tiejes Boris' hiersjap. Versjillende oplichters prittendeerde de lang gehiemelde broor van Fëdor te zin. Eine vaan hun,Dmitrij Ivanovič, lukde 't inderdaad efkes tsaar te zin (van1605 pès1606) doortot hae sjtiep kroog vanPole-Litouwe. Ónger dees perjood sjtong de sjtaot van Róslandj onger groete boetelandjse invlood, veural dat van deWasa-femilie (beveurbeeld ongerSigismund d'n Driede van Pole enWladislaus de Veerde) die in dae tied regeerde euverZwede,Pole enLitouwe. Euver 't algemein weurt de kezinge vanMichael Romanov es nuuje tsaar gezeen es 't ènj van de Tied van de Troebele.
'tKeizerriek Róslandj waor opgeriech door Peter de Groete in1721. Officieel zou Róslandj weure geregeerd door deRomanov-femilie pès deRóssise Rivvelutie van1917. Direk mannelek naogesjlag van Michaël Romanov heelt evels op in1730 mèt de doed vanPeter d'n Twiede, 'ne kleinzoon van Peter de Groete. De troen woort euvergedrage aanAnna van Róslandj, e nisjeke van Peter de Groete. Nao de korte regeerperiood van 't zeunke van Anna's nisjeke,Ivan de Zèsde van Róslandj ('t waor nog meh 'nelótsjer van twie maond aud), greepElisabeth van Róslandj de mach, 'n dochter van Peter de Groete. Elisabeth zou de lèste direkde Romanov zien dee euver Róslandj regeerde. Elisabeth verklaarde häörefetterPeter d'n Driede van Róslandj kalde minRóssis, hae waor naemelik iers 'nen Duutsje prins gewaes van de femilieHolstein-Gottorp veurdat hae arriveerde in Róslandj um de Keizerlike titel aantenumme. Hae en zien Duutsje vrouw Sofia verangerde hun naam in Romanov wiel zie de troen euvernomme. Peter waor evels neet geleef en binne zès maonde waor hae al gemassekreerd, in 'ne coup georgeneseerd door zien eige vrouw, die daomit Keizerin in her eige rech woort en regeeerde onger de naamKatharina de Groete. Nao dees riej verwórde troenopvolginge van Peter de Groetes naogesjlech, sómmigeperfors, angere via fetters en nisjekes, maakde Katharina's zoon klaore wètte vanprimogenituur karakter (daomit meint me, d'n ierste zoon, neet de twiede noch de dochter, nömp 't keizerssjap euver). Dees wètte bleve intak pès de óngergank van 't Róssis Keizerriek in1917.
Es niks sjteit aangegaeve is d'n aanbelange persoen lid van deRomanov-femilie. In anger gevalle sjteit 't tösje häökskes aangegaeve. Vanaaf Peter d'n Driede heisj de Romanov-femilie offesjeel de Holstein-Gottorp-Romanov-femilie.
Nikolaj Nikolaevič (6 november1856 -5 jannewarie1929): regeerde van8 augustus -25 oktober1922. Hae waor de kleinzoon van Nikkela d'n Ierste en waor beneump es Keizer van Róslandj door deZemsky Sobor, die nao deRóssise Rivvelutie allein nog erkind woort door de Royaliste. Hae regeerde op dat memint allein Priamoerie, noe bekind onger de naamOblas Amoer, in 'tWieje Oeste, aan deSjinese grens. Zien regerende perjood kaom pès 'n ind wie de Oblas woort binnegedronge door decommuniste. Hae maakde ziech op tied eweg en vlöchde naoItalië. Hae hiemelde inAntibes, in 'tFrans departemintAlpes-Maritimes.
DeRóssise Sovjet Rippebliek, of sömpelweeg Sovjet Róslandj, waor 'ne sovereine sjtaot van1917 pès1922. Daonao góng 't deil oetmake van deSovjet-Unie es de groetse, mies bevolkde en ikkenomis mies óntwikkelde regio. Van1990 pès1991 woort Róslandj e soverein deil van binne de Sovjet-Unie mèt zien eige wètte.
Veurzitters van ’t Róssis exekutief comité:
Partieleijersj vanneCommunistische Partie vanne Sovjet-Unie
Nao de val van deBerliense Moer in1989 begooste dekómmenistise regimes euveral in Europa te desjtabilisere. De invlooj van deKómmenistise Partie begoos ouch in de Sovjet-Unie aaf te brokkele ennasjenalisme begoes in bekans alle rippeblieke van de Unie ’t pebliek debat te dominere. De nuuje prizzedent van de Róssise Sovereine Rippebliek binne de Sovjet-Unie,Boris Jeltsin, maakde hie good gebruuk van en weurt allewiel gezeen es eine van de huidrolle in ’t aafkemme van de Sovjet-Unie en ’t sjtifte van deRóssise Fidderasie. Jeltsin woort (of bleef) dan auch d’n iersteprizzedent van Róslandj, wie Gorbatsjov in1991 onger drök van Jeltsin de Sovjet-Unie óntbènjde naodat iers deBaltise Sjtaote, daonaoGeorgië en oetèntelik zelfsOekraïne (es finale sjmak veur de Sovjet-Unie) hun ónaafhenkelikheje hawwe oetgerope. Hie-onger sjtaon de prizzedente van de Róssise Fidderasie:
