Dit artikel is gesjreve (of begós) in 'tMofers. Laeshie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Riepe ketoenböl.
Ketoen ofboumwol is 'ne zaachte, eincellige vaezel dae oete opperhoed (epidermis) vanne zäöj vanneketoenplantj ([[Gossypium) greudj. De vaezele waere toet dräöj gespónnen en den zoea gebroek veur zaachte, lóchdoorlaotendjetèkstiel van te make (veur beveurbeildjkleier).
Veer saorten aan ketoenplantj waere gebroek veure perduksje:
Ketoen is e hieël waerdevól gewas, ómdet slechs óngevieër 10% van 't roew gewich bieje verwirking verlaore geitj. Es späör van was, eiwit en dergelike d'roet zeen gehaoldj, blief e netuurlikpolymeer van zuvercelluloos euver. Dees celluloos is gerangsjik op 'n meneer die ketoen unieke eigesjappe guuef waat betröf sterkdje, doerzaamheid en absorptie; de elasticiteit van ketoen is aevel klein. Edere vaezel is samegestèldj oet twintjig toet dertig läögskes aan celluloos die net óm einanger haer zeen gedrejdj. De ketoenvaezel haet 'n kènmirkendje structuur: 'n miniatuur laeg brandjwaerslang die ómme as is gedrejdj. Hiedoor óntstaon flesjetrèkkerechtige drejjinge womit de vaezelen achterein häöke bie 't spinne. Hiedoor kónne hieël fien gares waere gespónne. De binjing die dore drejjingen óntsteitj hètj 't spinverbandj van ketoen. De vaezel is hol enne hol ruumdje hètjlumen. De stapellingdje (gemiddeldje vaezellingdje) van ketoen varieertj van 10 toet 50 mm, aafhenkelik vanne saort ennen herkóms. De lengste is 't bès-gesjik veur fijn gledde gares en dus ouch 't duurste. De boetekantj vanne ketoenvaezel is bedèk mit e wasläögske: decuticula. Ómdet dit wateraafstoeatendj is mót dees laog veur naatbehanjelinge waeren eweggehaoldj.
De ketoenindustrie läöntj zwaor op sjemische perdukte wiekónsmès eninsekticied, wodoor de teelt neet miljeuvruntjelik is. Sómmige landjboewers sjakelen euver op mieër ecologische perduksjemethode. Inmiddels zeen ouch al perdukte van organische (eco-)ketoen verkriegbaar.
De grótste perducent van ketoen oppe welt isSjina, mit 'n perduksje van 25,5 miljoen bel de jaor. DeVereinigdje Staote (17,6 miljoen bel) enIndia (12,5 miljoen bel) volge dao-op. InEuropa isGriekelandj de grótste perducent mit 1,7 miljoen bel.
