Dit artikel is gesjreve (of begós) in 'tMestreechs. Laeshie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
| Karel Goeyvaerts | |||
| |||
| Gebore | 8 juni1923 | ||
| Gesjtorve | 3 fibberwarie1993 | ||
| Landj | Belsj | ||
| Sjtielperiood | serialisme | ||
| Belankrieke genres | klaveermeziek,elektronische meziek,opera | ||
| Invlood van | Anton Webern,Olivier Messiaen | ||
| Invlood op | Karlheinz Stockhausen | ||
| Lies van componiste | |||
Karel Goeyvaerts (Antwerpe, 8 juni 1923 - aldao, 3 fibberwarie 1993) waor 'ne Belzje componis. Heer heet ziech veural verdeenstelek gemaak es eine vaan de aonjegers vaan 'tserialisme en späölde daomèt - eve - 'ne groete rol in de nao-oorlogsen avant-garde.
Goeyvaerts góng in 1943 in zien woenplaots aon 'tconservatoriumhermenie,contrapunt, compositie en meziekhistorie studere. In 1947 góng heer nao 't conservatorium vaanParies um dao wijer te studere bijDarius Milhaud (compositie),Olivier Messiaen (analyse) enMaurice Martenot (ondes Martenot). Dees studie doort tot 1950. Oonder Messiaen en Milhaud zaot heer in de klas bij oonder miePierre Boulez.
Messiaen had Goeyvaerts bekind gemaak mèt 't werk vaanAnton Webern en mèt zien eige werk, wat 'nen depen indrök naoleet. Goeyvaerts meinde evels tot allebei nog neet wied genog waore gegaange en sjreef dao-op zienSonnaat veur twie piano's, die in 1951 veerdeg kaom. Aofhenkelek vaan de definitie weurt dit dèks gezien es ierste serieel compositie.
In de zomer vaan 1951 woort Goeyvaerts nao deDarmstädter Ferienkurse gesjik, boe heer neve ziene mètstudent Boulez ouchKarlheinz Stockhausen trof. Stockhausen, dee tot daan neet ultramodern componeerde, voont de Sonnaat zier inspirerend en veurde ze op dit zomerkamp oet.Theodor Adorno, op de Ferienkurse presint um de jong componiste les te geve, maakde 't werk belachelek; Stockhausen naom 't heibij veur Goeyvaerts op. Geïnspireerd door de Belsj sjreef Stockhausen in de maonde die volgde zien ierste serieel compositie,Kreuzspiel. De jaore die volgde hadde de bei jonges 'n intensief breefwisseling mèt veural väöl compositorische ideeë. Allewel tot ze neet dezelfde opvattinge hadde, realiseerde Stockhausen in de studio in Kölle wel Goeyvaerts zien elektronische werke.
In 1957 trok Goeyvaerts ziech oet 't opebaar meziekleve trök, al bleef 'r wel componere. Zie werk stoont vaanaof dezen tied oonder invlood vaan diverse nui modes in de meziek. In1970 beneumde deBRT Goeyvaerts tot producent bij 'tIPEM inGent. Tösse 1983 en 1993 heel de maan ziech bezeg mètAquarius, 'nen opera. Nog in 1992 kraog Goeyvaerts 'ne lierstoolNuie Meziek bij de vakgroopmeziekwetensjap aon deK.U. Leuven.
De vreug werke vaan Goeyvaerts (de werke mèt nommers, zuugoonder) zien extreem streng serieel. Eder elemint vaan de meziek - toendoor, toenhuugde, dynamiek, klaankkleur - moot door dezelfde reeks weure gecontroleerd. Daorum liet heer ouch gein oongestumdeslaaginstruminte touw, umtot hun klaanke neet in toenhuugdereekse te vatte zien. 't Leefste liet heer ouch minseleke (dus feilbaar) oetveurders eweg; dit verklaort zie pioneerswerk in d'n elektronische meziek. Luusterbaarheid vaan de meziek is gans oondergesjik aon de logica vaan de structuur. 't Dudelekste huurt me dit in zienNr. 4 mèt doej toene oet 1952, boebij me nege menute niks aanders huurt es einesinustoen mèt zien eige in 'ne zier laankzaam versjuivendecanon. Hei-in versjèlt zie werk vaan dat vaan Stockhausen, die al-evel 't serialisme umermde meh de esthetische opvattinge vaan Goeyvaerts neet deilde.
Zie later werk zeuk aonsleting bij nui modes in de meziek. Get later es Stockhausen, meh zeker in dee ziene geis, geit heeraleatoriek en 't elemint vaan minseleke feilbaarheid (variabele vörm) in zie werk touwlaote. Later zeuk heer oonder mie aonsleting bij deminimal music en deneotonaliteit. Zie lèste werk isAlba per Alban, wat heer in opdrach vaan de KUL sjreef meh bij zienen doed neet veerdeg waor.
N.B.: De lies is incompleet. Werktitels in 't Nederlands die niks mie es umsjrievinge inhawwe, zien vertaold, die in aander taole neet.
Dit artikel is deils gebaseerd op, meh neet vertaold oet, 't corresponderend Nederlandstaoleg artikel, en wel indees versie; wijer kump informatie vaandees site.