't Aajd Perzië besleit eigelek mer e deil vaan 't modern Iran, naomelek de landstreekFars (veurheerPars). Wie de Mede en de Perze oonder ei riek kaome, begós 't riek te greuje en de Perzische invlood verspreide ziech snel, veural wesweerts. Oonder dedynastie vaan deAchaemenide greujden 't riek tot aonEgypte enKlein-Azië. Nao oetgebreide poginge in devijfde enveerde iew veur Christus um ouchGriekeland te vereuvere veel deMacedonische vèldhierAlexander de Groete oeteindelek Perzië binne, um 't oeteindelek in330 v.Chr. gans te vereuvere en keuningDarius III te verdrieve. Perzië kinde heer touw aonSeleucus, dee de dynastie vaan deSeleucide stiechde. Dees woort evels algaw verdreve door deParte, die de volgende iewe Perzië zouwe regere. Oonder deRoemeinsekeizer Trajanus woort 't westelek deil vaan hun riek kortstundeg bezat. Vaan detwiede tot dezevende iew regeerde deSassanide, tot die door deArabiere verdraove woorte, en Iraan bij 'tkalifaat góng hure en islamtisch woort. In de iewe daonao vele deMongole en deTörke vaanaof desteppes in 't ooste binne, en bezatTimoer Lenk 't land.
In dezestiende iew woort Perzië wier 'n oonaofhenkelek land en góng 't 'n veurnaom rol speule in de islamitische wereld. De dynastie vaan deSafavide regeerde 't land, en de voorste droge d'n titelsjah. In de iewe daonao behoolt Perzië zien oonaofhenkelekheid en fungeerde 't es buffer tösse Törkije,Rusland en 'tBrits Riek. 't Land modèrniseerde ziech oonder drök vaan veural Groet-Brittannië wel. In1953 woort de premier vaan Perzië,Mohammad Mossadeq, aofgezat in de zoegenaomdeOperatie Ajax. DeVereinegde Staote en 'tVereineg Keuninkriek bleke dao de haand in te höbbe. Daonao liberaliseerde de sjah 't land nog wijer, meh zien regering woort ummer otocratischer, tot in1979 deIraanse Revolutie 'n ind maakde aon zie beweend en de hervörminge. Dees revolutie woort veural vaanaof 't platteland gesteund. 't Beweend installeerde deayatolla's es machhöbbers en veurde desjariah in. Ouch waor 't vaanaof 't begin hendeg tege de VS geriech. Vaan1980 tot1989 veurde 't land 'nenoorlog mètIrak, d'nIerste Golfoorlog. Veur deze bleujege, vröchtelozen oorlog vlöchde väöl lui 't land oet. Nao d'n doed vaan Khomeini in 1989 kaome hervörminge op gaank, die evels door de ayatolla's hendeg beperk gehawwe weure. 't Democratisch gekoze parlemint weurt door 'ne neet-gekoze 'raod vaan heujers' in toum gehawwe; deze raod moot ouch presidentskandidaote goodkäöre.
Nao 2000 hoort me ummer weer 't geluid tot 't rezjiem in gevier zouw zien, umtot veural de joongere (e groet deil vaan de totaal bevolking) ziech massaol zouwe aofkiere vaan de machhöbbers en d'n orthodoxen islam. Steun veur 't rezjiem kump veural vaan awwere. 't Kaom in dees jaore noe en daan tot groete proteste, boevaan de groetste in 2022 oetbraoke.
