Dit artikel is gesjreve (of begós) in 'tMestreechs. Laeshie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Wètteleke erkinning vaan geliekgeslachteleke relaties. In 't doonkerblauw gebeed weure homohouweleke geslote. Doonkergreun len stoon op 't punt zoe'e houwelek touw te stoon. 't Geit hei daan meistens um 'n kwestie vaan 'n paar jaor.
Ehomohouwelek is 'nentrouw tösse twie persoene vaan 'tzelfdegeslach, in tegestèlling tot e traditioneel houwelek bestaond oet 'ne maan en 'n vrouw. In 'n aontal len, veural in de westerse wereld, is dees verbintenis wèttelek touwgestande, dewijl in versjèllende aander len discussie besteit euver 't fenomeen. 't Homohouwelek hingk same mèt de veranderende blik ophomoseksualiteit in groete deile vaan de wereld en weurt door väöl lui gezeen es 'n veurweerde veur gelieke behandeling.
't Houwelek weurt vaanajds impliciet es 'n verbintenis tösse manslui en vrouwlui gezeen, al zien gans geïsoleerde gevalle in 't verleie bekind (beveurbeeld in d'n èlfden iew inGalicië). Relaties tösse lui vaan geliek geslach waore neet verboje, seksueel contak sinds 't ind vaan demiddeliewe evels wel, in 't bezunder tösse manslui ('sodomie'). Oonder invlood vaan 'tliberalisme begós de staot ziech minder mèt lui hun privéleves te meuje; zoe legaliseerde rippublikeinsFraankriek contakte tösse manslui in 1791. In väöl len mèt 'nconstitutie gebaseerd op de Franse, wieNederland en 'tBelsj, vint me al twie iewe dezelfde situatie.
De idee vaan versjèllende seksueel identiteite kaom pas op roond 't midde vaan denegentienden iew. Heioet vleujde de discussie voort of homoseksuele geistelek gezoond of kraank waore, en of me dit fenomeen te acceptere had. Ummer mie len legaliseerde homoseksualiteit. Veural d'n tied nao d'nTwiede Wereldoorlog kós 'n groete liberalisatie, entans in de westerse wereld. Op d'n door góng me laankdorege relaties oonder homoseksuele ouch normaler vinde. Dit reep de vraog op of zoe'n relaties daan neet ouch dezelfde wètteleke erkinning móste höbbe. In1989 stèldeDenemarke es ierste land e geregistreerd partnersjap in veur homoseksuele. Nederland volgde dit veurbeeld in1998. Intösse waor zjus in dit land evels discussie oontstande of dat wel wied genóg góng: väöl lui, zeker ouch in de politiek, meinde tot dit nog ummer achterstoont op e houwelek en daomèt nogdiscriminatie inheel. Oetindelek kaom op 1 aprèl2001 't houwelek veur lui vaan 'tzelfde geslach ope te stoon. De inveuring vaan partnersjap en homohouwelek waor 't werk vaan de twie 'mauf', progressief-liberaolkabinètte-Kok.
Nao Nederland volgde versjèllende len, te beginne 't Belsj in2003. In väöl Europese len woort dit mèt 'ne breie consensus goodgekeurd, örges aanders waor mie verzèt. Fraankriek raakde deep verdeild euver de zaak, wie ouch deVereinegde Staote. Hei versjèlde e decennium laank per staot de wètgeving (soms dramatisch), tot in 2015 d'n Hoeggerechshof 't homnohouwelek veur gans 't land touwstoont. Sommege len höbbe, es reactie op de discussie, 'n groondwètsverandering doorgeveurd die 't houwelek expliciet es 'n verbinding tösse 'ne maan en 'n vrouw besjrijf; vaanajds woort zoeget vaanzelfsprekend gevoonte en zouw me zoe'n bepaoling ummezus in 't wètbook zeuke. 't Insegs land boete dewesterse wereld (wat wil zègke, len boeteEuropa,Noord-Amerika,Oceanië enJapan) wat 't homohouwelek heet ingeveurd isZuid-Afrika. In 2015 woort mèt väöl drök vaan prizzedentBarack Obama beslote door 't Hof vaan Justitie in deVS tot e verbod op homohouwelek tege de basisprincipes vaan de Amerikaanse constitutie ingeit. Heimèt woort in eine klap homohouwelek touwgestande in alle staote vaan de VS, inclusief staote wieTexas enAlabama, boe 't homohouwelek door 'n groete mierderheid weurt gezeen es oonamerikaans.
Veural gebeedsdeile in de Caribe, mèt 'n conservatief creoolse populatie, verzètte ziech detege. In de Nederlandse rieksdeileAruba,Curaçao enSint-Maarten is 't houwelek ouch ummertouw nog tot lui vaan versjèllend geslach beperk. Dao weure geliekgeslachteleke houweleke oet Nederland evels wel erkind. Get vergeliekbaars gelt veurMexico: staote make zelf oet of ze 't homohouwelek inveure, meh die dat neet wèlle mote houweleke oet aander Mexicaonse staote wel erkinne.
'n Soortgelieke verdeildheid bestoont ouch in Brazilië en de Vereinegde Staote; 'n gerechteleke oetspraok stèlde in allebei die len evels 't houwelek lendelek ope. In de VS besteit nog wel 'n oetzundering veurIndiaonerizzervaote, die dat zelf mage regele.
