Haëmet (Nederlands:Hamont) is 'n plaots in deBelzje provincieLimbörg, gemeinteHaëmet-Achel, tege deNederlandse grens bijBuul (Budel). Dedeilgemeinte had op 1 jannewarie 2008 8.607 inwoeners, daovaan 8.115 in de kern Haëmet en 492 in 'tgehuch't Loeë.
EsHamont woort de plaots veur 't iers geneump in1257. Deetymologie is oondudelek: de naom kin zien aofgeleid vaanhaag-mont 'berg/heuvel mèt 'n hègk drum' of vaanHameide 'umperkde plaots'. De bewoening vaan 't gebeed is e stök awwer: me heet heigraafheuvele oet debroonstied en 'nRomeinse muntsjat gevoonde. In d'n twelfden iew hoort 't gebeed bij 'tkapittel vaan deMestreechterSintervaoskèrk. Voog vaan dit domein waore de hiere vaanBoxtel. Dit leide oetindelek tot 't oontstoon vaan devrijhierlekheidGrevebrook, boe-in Haëmet 'n steideleke functie vervölde. Vaanaof1307 kraog de stad e handelskarakter wie deLombarde ziech hei vestegde. Tege 't ind vaan de veertienden iew kraog Haëmet formeelstadsrechte. In1401 góng de stad nao e conflik euver op 'tPrinsbisdom Luik. Haëmet woort 'nGooj Stad vaan 'tgraafsjap Loeën. In1585 koch de prinsbisjop ouch de rechte euver de res vaan de hierlekheid Grevebrook, die daomèt verdween.
In d'nTachtegjaoregen Oorlog wisselde de stad e paar kier vaan hier; oetindelek kaom ze in1648 zjus boete deRippubliek vaan de Zeve Vereinegde Nederlen te ligke. De grens ligk nog ummer op dezelfde plaots. In d'n achtienden iew bleujde hei deteutehandel, dee in de stad nog ummer monumentaol hoezer heet naogelaote. Oonder Belsj bewind kaome 'tKempes Kenaal en d'nIezere Rijn veurbij Haëmet, wat de plaots 'n bleuejende industrie oplieverde. In1918, kort nao de Waopestèlstand, vloog 'nen Duitse munitietrein in brand (Ramp van Haëmet). Tot1977 waor Haëmet 'n zelfstandege stad; in dat jaor góng ze op in de nui gemeinte Haëmet-Achel, die in1985 de stadstitel kraog.
Haëmet weurt gedomineerd door deneogotische Laurenskèrk oet 1904. 'n Bezunderheid vaan die kèrk is tot ze väöl awwer interieur heet, boe-oonder 'nepreikstool oet d'n achtienden iew en versjèllende laatgotische beelder. Demerret kint 'n aontal aw hoezer (boevaan Hoes Ruijcken oet 1655 't ajdste is), die in 't verleie door teute en aander handelslui zien gebouwd of bewoend. Op de merret steit wijer 'nperroen oet 1782, die zoewel espoomp wie eskaak deensdeeg. De Ursuline en Augustinesse höbbe hei allebei e neogotisch kloester achtergelaote. Ouch neogotisch (neo-tudor um perceis te zien) is Kestiel Beverbeek oet 1889.
De stad Haëmet dreug e waope wat ziech es volg lietumsjrieve:
't Waope, wat op 22 miert 1920 officieel woort verliend, spiegelt e deil vaan de stad häör historie. Wie gezag waor de stad de hoofplaots vaan de hierlekheid Grevebrook. De hiere vaan Grevebrook stamde oet 't Hollands hoes vaanArkel; dit waope zuut me in 't twiede deil (zuug ouchWaopes vaan Zuid-Holland). Later kaom Haëmet (en tot slot ouch de ganse hierlekheid) bij 't graafsjap Loeën te hure; 't waope vaan Loeën is in 't ierste deil trök te vinde.[1]
Dit artikel is gebaseerd op, meh neet vertaold oet, 't corresponderend Nederlandstaoleg artikel, en wel indees versie.