't Waope vaan Emmen is sjuins gekwartileerd vaan zèlver (wit) en sinopel (greun), 't ierste kerteer belaoje vaan 'ne ploog, 't daarde vaan 'nen törfoplègker, allebei vaan sabel (zwart). 't Sjèld is gedèk mèt 'n gouwe kroen vaan drei blaajer en twie perele en weurt gehawwe door twie peerd vaan sabel mèt opgeslage start, alles gezat op e vootstök vaan zèlver.
De veer kertere beelde de veer aw markes vaan Emmen oet (zuug oonder). De ploog en d'n törfoplègker stoon veur de boere oet de aw zanddörper en de törfwèrkers op de veengroond, de twie sociologisch versjèllende bevolkingsgróppe die de gemeinte Emmen kint. De peerd sloon op de peerdsfokkerij die vreuger in Drenthe bleujde. Emmen heet dit waope pas sinds 1926; de sjèldhawwers en de kroen zien in 1968 touwgeveug. Ouch waore veur 1968 de ploog en törfsteker vaan natuurleke kleur in plaots vaan sabel.[1]
Emmen beit veurzieninge veur 't wied platteland (minstes e derde vaan de provincie), zeker veurveenkolonië die binne de gemeinte ligke. Neve febrikke, sjaole, 'nen hospitaol en e theater (De Muzeval) maak de centraol plaots in 't opebaar verveur (indstatie, böslijne) tot 't umringend platteland sterk vaan de stad Emmen aofhenkelek is. In väöl dörper in de gemeinte is delandbouw nog ummer de veurnaomste werkgever; bij Erica vint me e groetglaastuinbouwgebeed, in de res vaan de gemeinte veural akkerbouw. In Klazienaveen steit nog ummertouw 't Noritfebrik. Wie bekind is in de gemeinte twie iewe laank (tot 1992) groetsjaolegtörf gestoke; in/bij Schoonebeek weurt, allewijl mer op kleine sjaol,eerdolie gewonne. 'ne Wijere bron vaan inkomste is 't toerisme (Center Parcs).
Boete de provincie is de stad ouch bekind umWildlands, 'ne moderne, natuurparkechtegezoo. Natuur vint me in 'tBargerveen, in 't zuidoostelek heukske tege de Duitse grens, 't restant vaan 't aajd Bourtangermoeras wat neet (gans) verveend is. In ditwetland vint me versjèllende veur Nederland zeldzaom bieste, wie d'nadder.
Groete of Pancratiuskèrk in 't centrum vaan Emmen.De kenaalgravers, beeld in Erica.Waterpöt in 't Oosterse Bos bij Schoonebeek, e besjermp dörpsgeziech.Jaoknikker bij Schoonebeek.Törflandsjap in 't Bargerveen.
Emmen heet es aajd dörp wieneg historische gebouwe. De Hervörmde Kèrk evels is beziensweerdeg en heet 'nen torie oet de latetwelfde iew inRomaanse stijl. Ouch 't kantongerech is de meujte weerd. Um de stad Emmen ligke achhunebèdde.
Emmen is, wie Assen, ruim opgezat, umtot um d'n awwe kern weerdevol cultuurlandsjappe ligke. De nuibouwwieke zien dao-um eweg gebouwd.
Väöl vaan de zanddörper zienesdörper, gebouwd um 'ne brink eweg. De dörper op 't veen zien mie vaan 't weegdörptyp. Hei-in zuut me euverdudelek 't awwerdómsversjèl vaan iewe. De naobersjappe Oosterse Bos, Westerse Bos en Westenesch zienbesjermp dörpsgeziech.[2]
De gemeinte Emmen kint 116 rieksmonuminte,[3] de plaots Emmen 53.[4]
De zanddörper zien, wie gans Aajd-Drenthe, zier euverwegendNederlands-hervörmp. De veendörper evels höbbe sterke demografische ban mèt 't Eemsland, wat deveur gezörg heet tot dao vaanajds de mierderheidroems-katheliek is.
DeDrentse dialekte oet de gemeinte Emmen zien oonderein sterk versjèllend. In de indeiling vaan 'tWoordenboek van de Drentse dialecten weurt 't dialek vaan de plaots Emmen en häör direkte umgeving (Weerdinge, Noord- en Zuidbarge, Westenesch, Willemsoord) tot 'tZuidoos-Zand-Drents gerekend. Dat gelt ouch veur 't dialek vaan Schoonebeek, wat evels väöl zuieleker vaan karakter is (umlaut in verkleinwäörd) en daorum doorJo Daan zelfs tot 'tSallands woort gerekend.[5]
In 't noorde vaan de gemeinte spreke zeVeenkoloniaols e dialek wat tot 'tGronings huurt; 't WDD rekent dao de dialekte vaan Nieuw-Weerdinge, Roswinkel en Emmer-Compascuum en umgeving touw, allewel tot 't Roswinkels dao feitelek neet bij huurt: 't dörp is vaan veur de vervening en 't dialek is 'n vrumde eend in de biet, die beter bij 'tWesterwolds pas ('t bezunder dialek vaanWesterwolde in Oos-Groninge).
De res vaan de gemeinte vörmp 'tZuidoos-Veen-Drents, meh dit gebeed is oonderein hendeg divers. De dialekte vaan Nieuw-Amsterdam, Erica en Klazienaveen liekene sterk op de taol vaan 't Drents-Euverijssels grensgebeed (Dedemsvaart,Slagharen, boe de ierste verveners ouch vaandan kaome) wie ouch op die vaan Coevorden. Ouch de taol vaan Nieuw-Dordrecht liekent dao wel op. 't Dialek vaan Barger-Oosterveld liek nogal op Veenkoloniaols, de dialekte vaan Barger-Compascuum, Zwartemeer en Weiteveen klinke mie wie 'tEemslands vaan euver d'n Duitse grens (dao kaome de koloniste ouch vaandan; umtot 't Eemslands ouch op 't Gronings liekent, rekent Jo Daan dees dialekte tot 't Gronings). Euvergens koume in dees dörper nog väöl versjèllende vörm nevenein veur, umtot de dörper nog mer zoe kort bestoon (koelek 'n einheidsdialek dus). Ouch 't Nieuw-Schoonebeeks heet oosteleke kinmerke, meh evegood zuieleke, wat Daan detouw brach dit wie 't plat vaan Schoonebeek oonder 't Sallands te bringe. Dat wèlt evels neet zègke tot 't Nieuw-Schoonebeeks hiel sterk op 't Oud-Schoonebeeks liekent.
Emmen oontstoont es dörp aon de zuidkant vaan deHoondsrögk en weurt veur 't iers geneump, esEmpne, in1137. Aon 't ind vaan d'n twelfden iew is 't 'n zelfstendegeparochie gewore. Oonder 't ancien régime waor 't 'nekerspel in d'ndingspil Zuidenveld, dee zelf weer verdeild waor in veer marke: Emmen en Westenesch (same), Weerdinge, Roswinkel en Noord- en Zuidbarge. Roswinkel waor vaanoet Emmen lesteg te bereike en had de facto 'n soort otonomie.
Nao 'ne sloemertied vaan iewe - de ligking aon de rand vaan 'tBourtangermoeras maakde tot 't gebeed nogal geïsoleerd en economisch daodoor neet intrèssant waor - oontwikkelde 't dörp ziech in denegentiende iew, wie de törf in 't veengebeed t'n ooste en zuie vaan Emmen oontgonne woort, en Emmen daovaan handelsplaots woort. Nao d'n oorlog migreerde me vaanoet de verermde veenkolonies massaol nao Emmen, wat zoe oetgreujde tot 'n stad en oeteindelek Assen euvervleugelde. In1998 woorte de gemeinte Schoonebeek en e deil vaan de toen opgeheve gemeinte Sleen aon Emmen touwgevoog.
.svg)
.jpg)
