Asbes (vaan 'tGrieks ἄσβεστοςásbestos 'oonvergenkelek', 'oonverweusbaar') is de verzaomelnaom veur 'n gróp vaan wolletegemineraole die vaan nature oontstoon wienie dekristalle vaan bepaolde stein door geologische percesse weure oetgerek. Asbesvezele bestoon zelf weer oet microscopisch klein fibrille (vezelkes), die bijkneuzing en aander bewèrkinge of versjendeleringe vrijkoume. De zès erkinde soorte asbes zienchrysotiel ofwitten asbes (Mg3(Si2O5)(OH)4),amosiet ofbrojnen asbes (Fe7Si8O22(OH)2),crocidoliet ofblauwen asbes (Na2Fe2+3Fe3+2Si8O22(OH)2),tremoliet (Ca2Mg5Si8O22(OH)2),actinoliet (Ca2(Mg, Fe)5(Si8O22)(OH)2) enanthofylliet ((Mg, Fe)7Si8O22(OH)2); nog aander materiaole koume veur 'nzelfde classificatie in aonmerking.
Asbes is liech, oonbrenbaar en gemekelek te bewèrke en woort daorum veural in d'n twintegsten iew väölvöldeg esisolatiemateriaol enbrandvertrager touwgepas. 't Kin zuver weure touwgepas, meh ouch in plaote en esspuitmateriaol (door beveurbeeldsilicone). De vezele, of beter de fibrille die bij bewèrking vrijkoume, zien evels levesgevierlek en kinne tot versjèllende longkrenkdes, boe-oonderkaanker leie. Dat probleem tröf veural hun die demèt wèrke (in dekojl of in de verwèrking), meh ouch consumente en aonwoenende vaan productieplaotse kinne slachoffer weure. Vaanaof de jaore 1970 is de touwpassing vaan asbes gestiedeg trökgeloupe; in väöl len (dao-oonder ouch Nederland en 't Belsj) is 't intösse verboje. Es me asbes, wienie eine kier verwèrk, oongemeujd liet, is 't in principe neet gevierlek. Me moot evels oetkieke neet drin te goon baore of snije. Ouch bij brand kin asbes in 't milieu koume. 't Eweghole vaan asbes oet gebouwe of oet 't milieu is 'n lestege zaak, boe-in bepaolde bedrieve ziech specialisere. Oonder de len die noe nog asbes producere zienRusland,Kazachstan enCanada.
Dit artikel is e sjtumpke. De kans Wikipedia helpe door 'taan te völle
