Dit artikel is gesjreve (of begós) in 'tMestreechs. Laeshie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Antigua en Barbuda (officieel (Ingels)Antigua and Barbuda) is 'neilandnatie in 'tCaribisch gebeed, bestaond oet de eilenAntigua enBarbuda en nog get kleinder, oonbewoende eilendsjes, die deil zien vaan deKlein Antille. 't Ligk oostelek vaanSaint Kitts en Nevis enMontserrat; opgezeen vaan dees en aander leie vaan de Klein Antille ligke (die in 'n vleujende lijn vaan noord nao zuid loupe) Antigua en Barbuda nogal oet de rót. 't Land heet, wie de mieste vaan zien naobers, 'ne geringen umvaank en 'n gering bevolking, wie ouch 'n Brits-creoolse cultuur.
Antigua is verdeild in zes gemeintes of parochies (parishes). Barbuda en Redonda (allewijl oonbewoend op e wetensjappelek centrum nao) gelle es oonderhureghede (dependencies); veur Barbuda kump dat feitelek neer op 'ne status es zevendeparish. De complete indeiling vaan 't land is zoe:
Mèt 442,6 veerkante kilometer is Antigua en Barbuda mer 't 184e land vaan de wereld, gemete nao oppervlak; dit is kleinder es beveurbeeld Andorra of 't Heuvelland, en vergeliekbaar mèt Curaçao. 't Land is gooddeils vlaak, en besteit oetleisteinbölte die oet zie rijze. Op Antigua is evels ouch 'neberg: de 400 meter hoegeMount Obama (veurheerBoggy Peak), wat 't hoegste punt vaan 't land is. Op 't land vèlt neet te väöl rege; revere kint 't neet.
E compleet euverziech vaan alle eilen die bij 't land hure zuut zoe oet:
Door de geringe rege en de oonvröchbare bojem greujt op groete deile vaan Antigua en Barbuda wieneg vegetatie; allein op de völkanische grun greujt mie. De fauna vaan 't land kin 186vogelsoorte, boevaan 'rs 112 allein es doortrèkkers of daolgaste bekind zien, 1 endemisch (deBarbudazenger,Dendroica subita) en 3 geïntroduceerd. Drei wijer soorte zien oetgestorve. Inheimsezoogdiere zien beperk totvleermuis en ziezoegdiere (ziekeuj enwalvèsechtege).
De bevolking vaan Antigua en Barbuda is vaanWes-Afrikaonse, Angelsaksische en Iberische aofkóms. Vaan hun is 91%zwart of mulats (wat in dit geval wèlt zègke: euverwegend zwart), 4,4% vaan gemingk blood, 1,7%blaank en 2,9% euvereg (veural Indiërs en Oos-Aziaote).
De bewoeners vaan Antigua en Barbuda sprik 'n op 'tIngels gebaseerdecreooltaol, 't zoegenaompAnguilla en Barbuda-Creoolingels. De bei eilen höbbe allebei 'n eige dialek. De creole vaan de kortbij gelege eilenAnguilla,Dominica,Montserrat enSaint Kitts en Nevis zien ing verwant; zoe verwant zelfs, tot ze es dialekte vaan dezelfde taol gelle.[2] Neve dees creooltaol weurt in 't land ouch Standaardingels gesproke.[3]
't Liewedeil vaan de bevolking is christelek. De groetste denominatie is deAnglicaonse kèrk; daoneve gief 't ouchzevendendaagsadventiste,baptiste,presbyteraone enkathelieke.
Al roond 3100 v. Chr. kaome Indiaanse jegers-verzaomelere nao de eilen. Me neump die al insCiboney, wat ze dinkelek neet waore (dit is de naom vaan de oersprunkeleke bewoeners vaan de Groete Antille). Zij woorte later verdreve door deArowakke, die vaan 't Zuid-Amerikaans vasteland kaome en landbouw kóste. Zoe roond 1100 kaom 'n nui bevolkingsgróp de regio in, deCaribe, die door hun agressief maneer vaan oorlogsveuring op väöl plaotse de Arowakke oonderworpe. Bij de koms vaan de Europeaone leefde bei gróppe same op de eilen; de Caribe bovenaon in de sociaol hierarchie. D'n Arowakse naom vaan Antigua,Wa'ladli (in 't CaribischWa'omoni) weurt in de volksmoond esWadadli nog ummertouw gebruuk. Antigua woort in1493 doorColumbus oontdèk en geneump naoMaria,La Virgen de la Antigua (d'n Awwe Kathedraol in Sevilla). Ouch Barbuda en Redonda kraoge hun naome in dat jaor vaan Columbus.
Wie euveral in Amerika, meh zeker op dees klein eilen, sloge Europesekrenkdes wie depokke hel um ziech heen, wat de inheimse bevolking tot bekans nul reduceerde. Umtot Anguilla gein zeutwaterbronne had, beslote de Spanjole veur 't neet te kolonisere. De Ingelse dege dit in1632 wel; in1684 volgde Barbuda. In de late zeventienden iew veurde mesókkerreet en daomèt ouch slaovernij in; in 1834 woort die aofgesjaf. Tot1981 (mèt 'n korte periood vaan Frans bewind in1666) bleef 't eiland in Ingels, later Brits, bewind; in dat jaor woort 't land eCommelwealth Realm mèt de Britse keuning(in) aon 't hoof.
Veur dit artikel is veural gebruuk gemaak vaan 't corresponderend Ingelstaoleg artikel, en wel indees versie; wijer kump ouch informatie vaanen:Geography of Antigua and Barbuda,en:List of birds of Antigua and Barbuda,en:List of mammals of Antigua and Barbuda enen:Demographics of Antigua and Barbuda.
- ↑mèt nètnommer 268
- ↑Ethnologue report for language code: aig
- ↑Ethnologue report for Antigua and Barbuda
