Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Jump to content
Vicipedia
Xerca

Neo

De Vicipedia

Neo es un lingua artifisial per comunica internasional, cual ia es creada parArturo Alfandari, un linguiste e diplomata deBeljia. Neo combina cualias deesperanto,ido,novial,occidental, e volapuk.

La projeta ia es prima presentada par la autor en 1937, ma no ia atrae multe atende. En 1961 enBruxelles, Alfandari ia publica se opera major, con la titulo "Cours pratique de Neo, deuxieme langue". La opera ia inclui un gramatica en 44 lesones, traduis de leteratur, leteratur orijinal, testos de siense e tecnica, e disionarios. La opera ia ave 1304 pajes.

Neo ia trae la atende de lejores e la editores de "International Language Review", ci ia developa un edita dedicada a linguas artifisial. En 1962, un asosia "Amis de Neo" ia es establida, e un academia ia es creada per manteni la lingua. Ma pos la mori de Alfandari en 1969, la academia e la "Amis" ia sesa.

Gramatica

[edita |edita la fonte]

Alfabeta

[edita |edita la fonte]
NumeroLeteraNomPronunsia
1aaa
2bbeb
3ссetx
4dded
5eee
6ffef
7ggeg
8hheh
9iii
10jjedj
11kkec
12lell
13memm
14nenn
15ooo
16ppep
17qkucu
18rerr
19sess
20ttet
21uuu
22vvev
23wweu (cons)
24xxecs
25yyei (cons)
26zzez

Nota: «sh» — x, «zh» — j, «ts» — ts.

Asentua

[edita |edita la fonte]
  • patro
  • amor
  • libro — libros
  • bolyo
  • linguo
  • isnon

Articles

[edita |edita la fonte]
  • lo; l’arbo - la arbor
  • un; un vir - un om

Nomes

[edita |edita la fonte]
  • Nomes fini con -o. On pote cade la -o en alga casos:frato > frat;libro, ma nolibr.
  • La plural fini con -os. On no pote cade lo:fratos, ma nofrats.
  • La sufisa per la fema es -in:doktor > doktorin.

Ajetivos

[edita |edita la fonte]
  • Ajetivos fini con -a; Los no acorda con la nom.
  • On pote ajunta -s per usa un ajetivo como un nom.
  • On pote omete la -a si la ajetivo es ante la nom, ma no si lo es pos la nom.

Averbos

[edita |edita la fonte]
  • Averbos derivada de ajetivos fini con -e:forta >forte.

Pronomes

[edita |edita la fonte]
SujetoOjetoPosese
mimema
tuteta
il (el, mas)lela
el (el, fema)le, leyla
it (lo)le, itla
so (se)sesa
nosnena
vuveva
zizeza
zel (los, fema)ze, zeyza
  • En demandas, la sujeto vade pos la verbo:venar tu kon nos?.
  • La "dativa" es indicada para:a tu ma per destinas, on pote usa estas per la person tre:lu; luy; zu; zuy.
  • Pronomes dativa es poneda ante la pronomes acusativa:mi te it vendar (me venda lo a tu).
  • Pronomes de posese plural fini con-s.
  • Per asentua la pronomes de posese, ajunta-a:mia, tua, ila, ela, ita, soa, nosa, vua, zia, zela. Per esemplo:Patrio mia!.
  • Animals pote es indicada paril, el, oit. Si ambos persones e animales aveni en la mesma testo, usait per la animales.
  • Pronomes de posese pote es prefisada a un nom:maopine (la me opine).
  • Per refere a un grupo de e omes e femes, on pote usaziel.

Otra pronomes:

lo :lo ki me plar (el ci plase me)
lo :lo ke mi var i (lo cual me desira es).
ko :ko oxar? (cual aveni?)
ke :ke par mi fi po vu (cual me pote fa per vos?)
ke :lo vir ke tu vidar (la om ci tu vide)
ken :ken vidar vu? (ci vos vide?)
ki :ki venar? (ci veni?)
ki :lo vir ki venar (la om ci veni)
kia :kia et lap? (la manico es de ci)

Verbos

[edita |edita la fonte]
  • I (ave) no varia per person, ma ave sufisas per indica tempo, modo, e otra usas:
Presente:ar
Pasada:ir
Futur:or
Dependente:ur
Comanda:iu
Partisipio pasiva:at
Partisipio ativa pasida:inda,inde
Partisipio ativa presente:anda,ande
  • I es la model per tota otra verbos: vidi (vide); el vidar (el vide), etc.
  • Otra modos: nosar vidat ("nos ave videda" = nos ia vide ja); zisor endinda. (los va es fininte ja)
  • Vos pasiva: mi batatar; misar batat. (me es bateda)
  • Refletente: ilse vunar ; li vunisar (el feri se).
  • Mutual: nos amucar (nos ama la un la otra).
  • La presente de "es" (si) es comun cadeda: il bona (el es bon).

Alga verbos ave varias con sola un silaba:

i (avi)ave
pi (posi)pone
bi (bevi)bevi
pli (plazi)plase
di (doni)dona
si (esi)es
fi (fari)fa
shi (shali)vole
fli (flugi)vola
spi (sapi)sabe
gi (igi)vade
sti (esti)resta
ti (meti)pone
kri (kredi)crede
tri (trovi)trova
li (lati)lasa
vi (voli)vole

Corelativas

[edita |edita la fonte]
AjetivosPronomesAverbos
la determinanteperson-uncosa-omodo-eloca-ye
ka cualkaun cikao (oko) cualkae (okom) comokaye (ovo) do
et aceletun acel personeto acel cosaete taletye (oik) ala
yen estayenun esta personyeno esta cosayene talyenye (oye) asi
osa otraosun otra personoso otra cosaose otra modoosye otra loca
som algasomun algunsomo alga cosasome alga modosomye alga loca
shak cadashakun cadunshako cada cosashake cada modoshakye cada loca
tot totatotunos (otos) tota personestoto (oto) tota cosastote tota modostotye (otoye) tota locas
sert sertasertun serta personesserto serta cosasserte serta modossertye serta locas
kel cualcekelun cualcunkelo cualce cosakele cualce modokelye cualce modo
tal taltalun tal persontalo tal cosatale tal modotalye tal loca
nil nonilun nunnilo no cosanile no modonilye no loca
etosa acel otraetosun acel otra personetoso acel otra cosaetose acel otra modoetosye acel otra loca
somosa alga otrasomosun alga otra personsomoso alga otra cosasomose alga otra modosomosye alga otra loca
nilosa no otranilosun no otra personniloso no otra cosanilose no otra modonilosye no otra loca

Numeros

[edita |edita la fonte]
123456789101120100121200mil406 966milionmil milion
undutreqarqinsitsepotnonisisunduisekekduisunduekmilqareksitmil
nonsitissit
milyonmilyard
  • Ordinales: -a, -e:una;due.
  • Multiplias: -pl:tripla;triple (truple).
  • Fratas: -im:duim odim (1/2);qarim (1/4).
  • Grupos de numeros -o, -os:iso (un des);ekos (sentos)
  • -ope:duope (per du).
  • Veses -yes:treyes (tre veses).
  • Nivel -ala:unala (de nivel prima),duala (de nivel du).

Afisas

[edita |edita la fonte]
  • Lo ave 39 prefisas e 52 sufisas.
  • En ajunta, lo ave multe afisas elinica e latina:poli—,para—,mono—,qasi—,ipo—,iper—,homo—,infra—,extra—,tetra—,penta—,exa—,epta—,okto—,deka—,endeka—,ikosa—,omni—,multi— etc.
  • Preposadas e numeros es comun usada como afisas.
  • —yo es usada per sites, nasiones, o otra locas publica.

Comparas

[edita |edita la fonte]
  • Lo ave sinco grados de compara, usante -ir, -eg, -isim -est:
  1. grana (grande)
  2. granira (plu grande)
  3. granega (multe grande)
  4. granisima (estrema grande)
  5. lo granesta (la plu grande)

Esemplo

[edita |edita la fonte]

Nos Padre

[edita |edita la fonte]

Neo (Alfandari 1961)

Na Patro ki sar in cel, siu ta nam santat
Venu ta regno. Siu fat la vol, absen in cel, as on ter.
Na shakida pan ne diu oje.
E ne pardonu na debos, as nos pardonar na deberos.
E no ne induku in tentado, mo ne fridu da mal.

Per compara:Esperanto (Zamenhof 1887)

Patro nia kiu estas en la ĉielo, sankta estu via nomo.
Venu regno via! Estu volo via, tiel en la ĉielo tiel ankaŭ sur la tero.
Panon nian ĉiutagan donu al ni hodiaŭ.
Kaj pardonu al ni ŝuldojn niajn, kiel ni ankaŭ pardonas al niaj ŝuldantoj.
Kaj ne konduku nin en la tenton, sed liberigu nin de la malbono.

Elefen

Nosa Padre, ci es en la sielo, tua nom es santa.
Ta ce tua rena veni. Ta ce tua vole aveni, sur la tera como en la sielo.
Dona oji nos pan dial a nos.
E pardona nosa detas, como nos pardona nosa detores.
E no condui nos a tenta, ma libri nos de mal.

Linguas construida (lista)
Linguas aidante internasionaladjuvilobolakcommunicationsspracheengles basalesperanto (esperantido) •esperanto 2esperanto reformidaglobasaglosaidiom neutralidointalinterglossainterlinguakahkosmoskotavalangue nouvellelatinescelatino sine flexionelingua franca novalingua franca nuovalingwa de planetalingwe uniwersalamondialmondlangomundezemundolincomundolingueneonovialoccidentalsessolresolsonaspokiltavouniversalgloturopivolapükyolik
Linguas aidante zonalafrihiliefatesefolkspraakfrenkischmedjusloviansceromániçoromanidslovianto
Linguas esperimentallincoslojbanloglantociponavoksigid
Linguas artalaingeljãdothrakiklingonláadannadsatquenya
Retraeda de "https://lfn.wikipedia.org/w/index.php?title=Neo&oldid=29202"
Categoria:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp