Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Jump to content
Vicipedia
Xerca

Ido

De Vicipedia
Ido (')
Creada par:Délégation pour l'Adoption d'une Langue Auxiliaire Internationale
Anio:1907
Tota parlores:100–200
Familia:Linguas construida
 lingua aidante internasional
  Esperanto
   Ido
Fonte:Esperanto
State ofisial
Regulada par:Uniono por la Linguo Internaciona Ido
Sifras
ISO 639-1:io
ISO 639-2:ido
ISO 639-3:[1]
SIL:ido
Mapa
Bandera de ido
Vide ance:LinguaLista de linguas

Ido es un proposal per unlingua aidante internasional.

En 1901, profesores e esperantistesLouis Couturat eLeopold Leau ia comensa laDelega per la Adota de un Lingua Aidante Internasional. La delega ia desida ce la plu bon lingua per usa internasional ta es un varia deesperanto, la lingua creada parL. L. Zamenhof, ce los ta nomida ido. La nom es de la parola (en esperanto e ido) "ido", ce sinifia "projenia". Pare ce la lingua, ce ia ave autores anonim, ia es vera creada par Couturat e un otra esperantiste, Louis de Beaufront.

An si multe esperantistes ia abrasada ido, a plu de esperantistes no ia vole aseta la cambias sujesteda en ido. Ave ancora alga idistes en la mundo, ma la move nunca ave la fortia de esperanto.

Ido e Esperanto

[edita |edita la fonte]

Ido es multe simil a esperanto. La diferes prima es:

  • La elimina de leteras con diacritos:
    • ĉ devenich (elefen tx)
    • ĝ e ĵ devenij (elefen dj)
    • ĥ devenik (elefen c)
    • ŝ devenish (elefen x)
    • ŭ deveniw ou (elefen u como un consonante o en diftongos)
    • j deveniy (elefen i como un consonante o en diftongos)
(Ance, kv deveniqu e gv devenigu - elefen cu e gu ante vocales)
  • La sustitui de-i per -oj per la plural de nomes.
  • La elimina de -n per la ojeto direta, esetante cuando nesesada.
  • La elimina de acorda entre la nom e la ajetivo.
  • La introdui de parolas nova per la parolas en esperanto ce comensa con "mal-".
  • La introdui de parolas plu "natural" per la "sistem de corelatas" de esperanto.
  • La usa de plu parolas de la linguas romanica, en loca de parolas de linguas germanica o slavica.

Gramatica

[edita |edita la fonte]

Pronomes

[edita |edita la fonte]

La formas de pronomes es plu detaliosa ce esperanto o elefen:

singularpluralnondefinada
123123
familialformalmasfemacomunneutramasfemacomunneutra
Idometuvuil(u)el(u)luol(u)niviilieliliolion(u)
Esperantomiciviliŝiĝiilioni
Elefenmetuellonosvosloson


Preposadas

[edita |edita la fonte]
IdoElefen
a(d)a,vadente a (gol de move)
alongelongo
ana,asta,(cuasi) tocante (loca)
anteante (tempo)
apudasta,a lado de,prosima a (loca)
avanante (loca)
chea,a casa de,en campo de,en pais de,a
cirkumsirca (loca, tempo, cuantia)
cisa esta lado de
dapar,fada par (ajente)
dede,veninte de (orijin)
dide,parteninte a,poseseda par (posese, relata jeneral)
doppos (loca)
dumtra,en (tempo intera)
ekde,a estra,de en (de la interna a la esterna)
enen (loca, tempo)
ersteno ante,no plu temprana ce (tempo)
exterestra (loca, eseta)
fordistante de
interentre (loca, tempo)
kontrecontra
koramen la presentia de,ante,con
kuncon,acompaniada par
loren la tempo de,a la mesma tempo como
malgrean con,no impedida par
percon,par,usante (strumento)
poper,per la preso de (intercambia)
porper (intende, resetor)
pospos (tempo)
pretera ultra,pasante (loca)
prisur,consernante,a tema de
propar causa de,causada par,par
proximprosima a
segunseguente,conformante a (regula, opina)
sensin
subsu
supersupra
sursur (loca)
tilasta,no ultra (loca, tempo)
tratra
transtraversante,a ultra (strana, no simetre con "cis")
ultreen ajunta a,ultra (ajunta, no loca)
versen dirije a (ma "vers" no es listada en la gramatica detaliosa)
viceen loca de
yea (indicante la loca o tempo esata; usada cuando no otra preposada conveni plu)

Sufisas gramatical

[edita |edita la fonte]

Como esperanto, ido usa sufisas per sinifias variosa de gramatica. La formas de esperanto es incluida a su per compara:

Forma gramaticalIdoEsperantoElefen
Nom singular-o (libro)- (libro)
Nom plural-i (libri)-oj (libroj)-s (libros)
Ajetivo-a (varma)- (calda)
Averbo-e (varme)
Presente-as (iras)- (vade)
Pasada-is (iris)ia (ia vade)
Futur-os (iros)va (va vade)
Comanda-ez (irez)-u (iru)- (vade!)
Ipotesal-us (irus)ta (ta vade)
Infinitiva de presente-ar (irar)-anti (iranti)-i (iri)- (vade)
Infinitiva de pasada-ir (irir)-inti (irinti)
Infinitiva de futur-or (iror)-onti (ironti)
Partisipio ativa de presente-anta (iranta)-nte (vadente)
Partisipio ativa de pasada-inta (irinta)
Partisipio ativa de futur-onta (ironta)
Partisipio pasiva de presente-ata (irata)-da (vadeda)
Partisipio pasiva de pasada-ita (irita)
Partisipio pasiva de futur-ota (ironta)

Table de corelatas

[edita |edita la fonte]
cualesta/acelalgacualcenocada
personqua/i
-ci
(i)ta/i
-el
ulu/i
-algun
irgu/i
-cualcun
nulu/i
-nun
omnu/i
-cadun
cosaquo
-cual
(i)to
-lo
ulo
-alga cosa
irgo
-cualce cosa
nulo
-no cosa
omno
-cada cosa
locaube
-do
ibe
-asi/ala
ulaloke
-alga loca
irgaloke
-cualce loca
nulaloke
-no loca
omnaloke
-cada loca
tempokande
-cuando
lore
-aora/alora
ulatempe
-alga ora
irgatempe
-cualce ora
nulatempe
-nunca
omnatempe
-sempre
modoquale
-como
tale
-tal
ule
-alga modo
irge
-cualce modo
nule
-no modo
omne
-cada modo
cuantiaquanto
-cuanto
tanto
-tan
ula quanto
-alga cuantia
irga quanto
-cualce cuantia
nula quanto
-zero
omna quanto
-tota

Esemplo

[edita |edita la fonte]
Patro nia, qua esas en la cielo,
tua nomo santigesez;
tua regno advenez;
tua volo facesez
quale en la cielo, tale anke sur la tero.
Donez a ni cadie l'omnadiala pano,
e pardonez a ni nia ofensi,
quale anke ni pardonas a nia ofensanti,
e ne duktez ni aden la tento,
ma liberigez ni del malajo.
Amen.
Linguas construida (lista)
Linguas aidante internasionaladjuvilobolakcommunicationsspracheengles basalesperanto (esperantido) •esperanto 2esperanto reformidaglobasaglosaidiom neutralidointalinterglossainterlinguakahkosmoskotavalangue nouvellelatinescelatino sine flexionelingua franca novalingua franca nuovalingwa de planetalingwe uniwersalamondialmondlangomundezemundolincomundolingueneonovialoccidentalsessolresolsonaspokiltavouniversalgloturopivolapükyolik
Linguas aidante zonalafrihiliefatesefolkspraakfrenkischmedjusloviansceromániçoromanidslovianto
Linguas esperimentallincoslojbanloglantociponavoksigid
Linguas artalaingeljãdothrakiklingonláadannadsatquenya
Retraeda de "https://lfn.wikipedia.org/w/index.php?title=Ido&oldid=39989"
Categorias:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp