Movatterモバイル変換

[0]ホーム
URL:

Перейти к содержанию
Википедия
Жугъурун

Иран

Википедия:1000
Википедиядихъай
Иран
Исламдин Республика Иран
جمهوری اسلامی ایران
Ирандин‎‎ пайдахИрандин‎‎ герб
ПайдахГерб
Гимн:Ирандин гимн
Кьилин шегьер:Тегьран
Шегьерар:Тегьран,Мешгьед,Исфагьан,Тебриз,Караж,Шираз
ЧӀал:Фарси
Идара авунин тегьер:Исламдин республика
Кьил:Али Хаменеи (рахбар),
Ибрагьим Раиси (президент)
Майдан:1 648 195 км²
 · Цин кьадар %:0,7
Агьалияр:81 000 000 кас (17-лагьай)
 · Агьалийрин чуькьуьнвал:49,1 кас/км²
Пул:Ирандин риал
КъВБ:1100 млрд.$ (23-лагьай)
 ·АСКА КъВБ:13 073$
ИПВИ:0,797 (65-лагьай)
Домен:.ir
Телефондин код:+98
Сятдин чӀул:+3:30 / +4:30,IRST

Исламдин Республика Иран, куьрелдиИран, гьакӀни 1935-лагьай йисал кьванПерсия —Кьиблединни ракъакӀидай патан Азияда авай гьукумат я. Кьилин шегьер —Тегьран я.

КъВБ-диз килигна (маса къачунин алакьунин паритетдин жигьетдай) экономикадин кьадардал гьалтайла исламдин дуьньяда Иран кьудлагьай чкадал ала, РагъакӀидай патан Азияда — кьведлагьайдал (Туьркиядалай гуьгъуьниз[1]). Иран — технологиядин жегьетдай региондин виридалайни вилик фенвай гьукуматрикай сад я. Стратегиядин фикирдай Иранди Евразиядин чӀехи метлеб квай регионда чка кьунва, адаз ири нафтадинни тӀебии газдин запасар ава.

Тарих

[дуьзар хъувун |вики-текст дуьзар хъувун]

Кхьенвай чешмейриз килигайла Ирандин тарихди саки 5 агъзур йис желбзава. Адан чилер садлагьай гьукумат —Элам — чи девирдилай вилик III-лагьай агъзур йисузХузестанда арадал акъатна. Вич Агьеменидрикай тир Садлагьай Дарий авай чӀавуз Персиядин империяГрециядилайниКиренаикадилай гатӀумнаИнд ваТарим вацӀарал кьван яргъи тир.

Вичин кхьенвай тарихдин чӀехи паюнин къене Персия хьиз малум тир Иран 2000-дилай пара йисан къене дуьньядин виридалайни таъсирлу сиясатдинни медениятдин юкьварикай сад тир. Пара виш йисарин къене агъавал ийизвай дин заратуштравал тир. XVI-лагьай виш йисахъ ислам Ирандин гьукуматдин дин хьана.

АятоллаХомейнидин гъилик кваз 1979-лагьай йисуз Иранда Исламдин инкъилаб хьана, адан нетижада монархия алудна гадарна ва исламдин республика малумарна.

География

[дуьзар хъувун |вики-текст дуьзар хъувун]

РагъакӀидай патаИракьдихъ галаз, кефердинни рагъакӀидай патаАзербайджандихъ галаз[2],Эрменистандихъ галаз[2],Туьркиядихъ галаз[2] ва кьабул тахьанвайСуван Къарабагъдин Респубдикадихъ галаз[2], кефердин патаТуьркемнистандихъ галаз[2], рагъэкъечӀдай пата —Афгъанистандихъни[2]Пакистандихъ[2] галаз сергьят пайзава. Кефердин патай адан къерехарКаспий гьуьлуь, кьибледин патайИндиядин океандин Персиядин ва Омандин заливри кьунва.

Баянар

[дуьзар хъувун |вики-текст дуьзар хъувун]

ЭлячӀунар

[дуьзар хъувун |вики-текст дуьзар хъувун]
 И шаблондиз килигун 
  Темадин сайтар
Гафарганарни энциклопедияр
BIBSYS: 90221401 ·BNE: XX451360 ·BNF: 153420449 ·CiNii: DA01363859 ·GND: 4027653-3 ·ISNI: 0000000404539679 ·LCCN: n79039880 ·NDL: 00564213 ·NKC: ge131735 ·NLA: 35236304 ·SUDOC: 026488655, 026488930 ·VIAF: 149669363, 2945159337534613150000 ·WorldCat VIAF: 149669363, 2945159337534613150000
⛭

Азербайжан ² ·АСЭ ·Афгъанистан ·Багьрейн ·Бангладеш ·Бруней ·Бутан ·Вьетнам ·Гуржистан ² ·Израиль ·Индия ·Индонезия ·Иордания ·Ирак ·Иран ·Йемен ·Камбоджа ·Кипр ¹ ·Киргизия ·Китай ·КХДР ·Кувейт ·Къазакъстан‎ ² ·Къатар ·Лаос ·Ливан ·Малайзия ·Мальдивар ·Мисри ³ ·Монголия ·Мьянма ·Непал ·Оман ·Пакистан ·РагъэкъечӀдайпатан Тимор ·Республика Корея ·Сауди Арабистан ·Сингапур ·Сирия ·Тажикистан ·Таиланд ·Турция ² ·Туьркменистан ·Узбекистан ·Урусат ² ·Филиппинар ·Шри-Ланка ·Эрменистан ·Япония

Кьабул тавунвай ва са кьадар кьабул авунвай гьукуматар:Абхазия ² ·Азад Кашмир ·Гьукумат Ва ·Вазиристан ·Суван Къарабагъ ·Иракдин Курдистан ·Кеферпатан Кипр Туьркерин Республика ·Кьиблепатан Осетия ² ·Палестина ·Тайвань ·Тамил-Илам ·Гьукумат Шан

¹ Са кьадаревропада ава. ² Европада авай. ³ Са кьадарафрикада ава.
Чешне "https://lez.wikipedia.org/w/index.php?title=Иран&oldid=93014" я
Категория:
Чуьнуьхай категория:
[8]ページ先頭
©2009-2025 Movatter.jp