Nomine nativoTyrtamus, patre Melanta fullone,[1]Eresi in insulaLesbo natus est.[2] IuvenisAthenas petivit ubi discipulus fit ab initioPlatonis, mox autemAristotelis. Inter annos347 et344 a.C.n. cum Aristotele itinera faciensAssi etStagirae degit. Aristotele Athenis anno fere323 a.C.n. effugo atque mox in insulaEuboea mortuo, Theophrastum opus a magistro relictum suscepisse liquet. Auctori multorum de rebus philosophicis scientificisque librorum successor, ipse libros etiam plures conscripsit, brevissimos autem cum longioribus intermixtos. Theophrastum iam vetulum lectica circumferri solitum; anno aetatis quinto et octogesimo mortuum;[3] pompam eius funebrem Athenienses omnes pedibus consecutos esse ait Diogenes Laertius.[4]
Athenaeus ex Hermippo "Theophrastum" refert "ad horam condictam inPeripaton ire solitum, corporis nitido et exacto cultu, illicque sedentem cum verba faceret, orationem sic instituere ut nullum gestum praetermitteret, nullam figuram corporis argumento convenientem. Itaque helluonem et gulosum cum aliquando imitaretur, exerta lingua labra circumlinxisse."[5] Uxorem nullam duxisse traditur. Diogenes Laërtius auctor est Nicomachum Aristotelis filium amasium Theophrasti fuisse, fonte non citato.[6] Epistulas inter se mittebant Theophrastus regesqueCassander etPtolemaeus I.[7]
Inter contubernales, qui cum eo discipuli fuerunt Aristotelis, numerare licetNeleus Scepsius infra memoratus[14] etCallisthenes, de cuius morte opus scripsit nobis non servatumCallisthenes sive de dolore. Aristoteles dixisse dicitur de Callisthene et Theophrasto "hunc freno, illum egere calcaribus" quod Theophrastus pro acumine ingenii cuncta facillime assequeretur, Callisthenes tardus esset ingenio.[15] Theophrastum cognovisseAlexandrum regem, celeberrimum Aristotelis discipulum, probabile est, indice trivialiHieronymum Rhodium in epistula quadam rettulisse e scripto vel colloquio TheophrastiPhilippum etOlympiam subdubitavisse ne Alexander effeminatus et ad venerem impotens foret,[16] indice graviori scientificos expeditionis Alexandri participesres botanicas utilissimas repperisse quae in libris Theophrasti botanicis recitantur.[17]
De successionibus Lycei seu scholae Peripateticae res non easdem sed magna parte inter se congruentes narrantDiogenes Laertius,Aulus Gellius,Athenaeus,Strabo. Hic enim debibliothecae Aristotelis fortuna disserit: Aristotelem libros suos scholamque suam Theophrasto, Theophrastum libros tam Aristotelis quam sui ipsiusNeleo tradidisse, discipulo amborum, qui bibliothecam totam ad locum suum natalemScepsin removit et posteris suis reliquit, hominibus indoctis, qui libros reclusos putrescere multos annos sinebant.[18] Athenaeus autem auctor est Neleum bibliothecam omnem regiPtolemaeo Philadelpho vendidisse;[19] quae relatio minime cum historia Strabonis consonat, maxime autem cum asseveratione eiusdem, alio modo aegre accipienda, Aristotelem conlectionem et ordinem bibliothecarum regibus Aegyptiis docuisse.[20]
Diogenes Theophrastum adiuvante amicoDemetrio Phalereo hortum adquisisse adseverat,[21] testamento Aristotelis citato quo debibliotheca horto schola nihil scribitur. Diogenes testamentum deinde Theophrasti citat quo libros suos omnes Neleo, hortum autem amicis suis legat rite enumeratis "si philosophizare velint", videlicet Hipparcho, Neleo,Stratone, Callino, Demotimo, Demarato, Callisthene, Melantae, Pancreonte, Nicippo.[22] Athenaeus Theophrastum ad conventiculum (σύνοδον) philosophicum pecuniam legavisse refert.[23]
Duo testamenta a Diogene Laertio relata successiones scholarcharum non praescribunt, sed inter curatores familiae Aristotelis nominatur Theophrastus; inter curatores testamenti Theophrasti nominatur "Strato Lampsacenus Arcesilae filius" qui scholarcha post Theophrastum fuerit.[24]Aulus Gellius anecdoton tradit de Aristotelis morituri successione: sectatores huius oravisse ut ipse deligeret successorem: certantes duo praecipuos fuisse Theophrastum Lesbium et Menedemum Rhodium: Aristotelem vinumLesbiumRhodiumque postulavisse, hocque primum degustavisse. "'Firmum' inquit 'hercle uinum et iucundum;' petit mox Lesbium, quo item degustato: 'utrumque' inquit 'bonum, sed ἡδίων ὁ Λέσβιος'" [scilicet 'Lesbium dulcius est']. "Id ubi dixit, nemini fuit dubium, quin lepide simul et uerecunde successorem illa uoce sibi ... delegisset."[25]
↑Diogenes Laertius,Vitae philosophorum 5.41. Anno nono et nonagesimo etiam vivebat si praefatioCharacterum fidem meret, sed spurium esse confitetur. Anno septimo et centesimo obiit secundum Eusebium.
↑Diogenes Laertius,Vitae philosophorum 5.41, de lectica citatis tam Favorino quam Hermippo, qui rem ex Arcesilai Pitanaei epistulam ad Lacydem Cyrenensem sumpserit.
↑Vide Hugo Bretzl,Botanische Forschungen des Alexanderzuges (Lipsiae: Teubner, 1903Textus apud archive.org); W. T. Stearn, "The Earliest European Acquaintance with Tropical Vegetation" inGardens' Bulletin, Singapore vol. 29 (1936) pp. 13-18
1557 :Aristotelis et Theophrasti scripta quaedam, quae vel nunquam antea, vel minus emendata quam nunc, edita fuerunt. Parisiis: Henricus StephanusTextus apud Monacenses
1605 : Daniel Furlanus,Adrianus Turnebus, interprr.,Theophrasti Eresii, Peripateticorum post Aristotelem principis, pleraque antehac Latine nunquam, nunc Graece et Latine simul edita. HanoviaeTextus apud Monacenses (De lapidibus,De signis pluviarum, ventorum, tempestatis, serenitatis,De igne,De odoribus,De sudoribus,De vertigine,De lassitudinibus,De piscis in sicco degentibus,De animalibus quae colorem mutant,De nervorum resolutione,De animi defectione,De animalibus quae repente apparent,De animalibus quae dicuntur invidere,De melle,Characteres; LiberDe innato spiritu Aristoteli attributus)
2003 : William W. Fortenbaugh, Robert W. Sharples, Michael G. Sollenberger, edd.,Theophrastus of Eresus: On Sweat, On Dizziness, On Fatigue. Lugduni Batavorum: Brill.ISBN 90-04-12890-5
Bibliographica
Charles B. Schmitt, "Theophrastus" in P. O. Kristeller, ed.,Catalogus Translationum et Commentariorum: Medieval and Renaissance Latin translations and commentaries vol. 2 (Vasingtoniae, 1971) pp. 239-322
De fontibus
William W. Fortenbaugh, Pamela M. Huby, Richard W. Sharples, Dimitri Gutas, edd.,Theophrastus of Eresus: Sources for his life, writings, thought, and influence. 2 voll. Lugduni Batavorum: Brill, 1992
J. M. van Ophuijsen, M. van Raalte,Theophrastus. Reappraising the Sources. New Brunswick Novae Caesareae: Transaction, 1998 (Paginae selectae apudGoogle Books)
De vita
William W. Fortenbaugh, Pamela M. Huby, Anthony A. Long, edd.,Theophrastus of Eresus: on his life and work. New Brunswick Novae Caesareae, 1985
Carolus Gottlob Zumpt,Über den Bestand der philosophischen Schulen in Athen und die Succession der Scholarchen. Berolini: Dümmler, 1843Textus apud archive.org
Edmond Barbotin,La théorie aristotélicienne de l'intellect d'àprès Théophraste. Lovanii, 1954
Innocentius M. Bochenski,La logique de Théophraste. Friburgiae, 1947
W. W. Fortenbaugh, R. W. Sharples, edd.,Theophrastean Studies on Natural Science and metaphysics, Ethics, Religion and Rhetoric. New Brunswick Novae Caesareae: Transaction Books, 1988
Giancarlo Movia,Anima e intelletto: ricerche sulla psicologia peripatetica da Teofrasto a Cratippo. Patavii, 1968
Hans Poppelreuter,Zur Psychologie des Aristoteles, Theophrast, Strato. Lipsiae: Teubner, 1892Textus apud archive.org
Gustav Senn,Die Entwicklung der biologischen Forschungsmethode in der Antike und ihre grundsätzliche Förderung durch Theophrast von Eresos. Aarau: Sauerländer, 1933 (Veröffentlichungen der Schweizerischen Gesellschaft für Geschichte der Medizin und der Naturwissenschaften. vol. 8a)
Stephen White, "Opuscula and Opera of Theophrastus" in W. Fortenbaugh, Georg Wöhrle, edd,On the Opuscula of Theophrastus (Stutgardiae: Steiner, 2002) p. 9 ff.
Arnaud Zucker, "Théophraste à mots découverts: sur les animaux qui mordent ou piquent selon Priscien" in Danièle Auger, Étienne Wolff, edd.,Culture classique et christianisme. Mélanges offerts à Jean Bouffartigue (Lutetiae: Picard, 2008) pp. 331-340CAIRN
Aliae encyclopaediae
"Theophrastos" in Konrat Ziegler, Walther Sontheimer, edd.Der kleine Pauly: Lexikon der Antike (Monaci: Artemis, 1975; DTV, 1979) vol. 5 coll. 720-725
William W. Fortenbaugh, Josip Talanga, "Theophrastus" in Donald J. Zeyl, ed.,Encyclopedia of Classical Philosophy (Londinii: Fitzroy Dearborn, 1997) pp. 552-553
Otto Regenbogen, "Theophrastos" inPauly-Wissowa: Realenzyklopädie der klassischen Altertumswissenschaft, Supplementband VII (Stutgardiae, 1940) pp. 1354-1562
