Spatium propositorum variorum linguarum Transnovaguineanarum.Familiae variae quae sunt notio Rossiana phyli Transnovaguineanae. Maxima diversitas is terris altis orientalibus invenitur. (Ex Ross 2005, Anglice signata.)
Proto-Transnovaguinea reconstruuitur cum usitato inventario simplice Papuano: quinquevocales,/i e a o u/, tres phonationes occlusivorum in tribus locis,/p t k, b d ɡ, m n ŋ/ (Andreas Pawley seriem dictam reconstruit in nasalis/mb nd ŋɡ/), affricato palatale/dʒ ~ ndʒ/, fricativo/s/, et approximantibus/l j w/.Syllabae plerumque sunt (C)V, sed CVC in finibus vocabulorum fieri potest. Multae ex his linguistonum verbalem habent.
Ross insequens paradigma pronominale pro Transnovaguineana reconstruit, cum*a~*iablautum pro singulare~non-singulare:
ego
*na
nos
*ni
tu
*ga
vos
*gi
is, ea, id
*(y)a, *ua
ei
*i
Est forma coniuncta pro 'nos', minus saepe testificata,*nu, atque*ja pro 'tu', quod fortasse, apud coniecturam Rossianam, fuit forma urbana. Praeterea fueruntsuffixadualia*-li et*-t, etplurale suffixum*-nV, (n cum vocale), ac suffixa pronumeris collectivis*-pi- (duale) et*-m- (plurale), quae pronos inclusivum fuerunt cum ad primam personam adhibentur. Reflexa autem suffixorum collectivorum solum in terris altis mediis et orientalibus inveniuntur, et ergo tam vetus quam proto-transnovaguineana fortasse non sunt.
Pawley, Andrew.1998. The Trans New Guinea Phylum Hypothesis: A Reassessment. InPerspectives on the Bird's Head of Irian Jaya, Indonesia, ed. Jelle Miedema, Cecilia Odé, et Rien A. C. Dam, 655–690 Amstelodami: Rodopi.ISBN 9789042006447. OCLC 41025250.
Pawley, Andrew.2005. The Chequered Career of the Trans New Guinea Hypothesis: Recent Research and Its Implications. InPapuan Pasts: Cultural, Linguistic and Biological Histories of Papuan-Speaking Peoples, ed.Andrew Pawley, Robert Attenborough, Robin Hide, et Jack Golson, 67–107. Canberrae: Pacific Linguistics.ISBN 0858835622. OCLC 67292782.
Ross, Malcolm.2005. Pronouns as a Preliminary Diagnostic for Grouping Papuan Llanguages. InPapuan Pasts: Cultural, Linguistic and Biological Histories of Papuan-Speaking Peoples, ed.Andrew Pawley, Robert Attenborough, Robin Hide, et Jack Golson, 15–66.ISBN 0858835622. OCLC 67292782.
Wurm, Stephen.1975.Papuan Languages and the New Guinea Linguistic Scene: New Guinea Area Languages and Language Study 1.Textus. Canberrae: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University. OCLC 37096514.