Iuppiter (Iovis,m.), seuIupiter, est quintus aSole ordineSystematis Solaris planeta, et maximus gravissimusque. Suusputeus gravitationalis praecipuum munus in aliorum planetarum minorumque corporum (praesertimcometarum etasteroidum) orbitarum determinatione in Systemate Solare obit; cuius massa omnium aliorum planetarum iunctorum massae fere dimidium est.
Degigante gasioso agitur: solidam superficiem non possidet, sed simpliciter degasio constituitur, eo densior quo maior descensus versus planetaria intestina se faciens usque eo donec se liquefaciat. Causa suae naturae e magnae rotationalis velocitatis, sua formarotationalis ellipsoidis in polis complanati videtur.
Anno1672,Roemer Iovianos satellites observans tempus inter eclipsem (imprimisIus) brevius se facere, Tellure Iovi appronpinquante, et longius, Tellure discedente, percepit. Hic rarus effectus advelocitatem lucis ligatus est, determinato sic primum exacto valore.
Iuppiter praecipue per telescopium observando splendidus est. Atmosphaericas formationes faciliter visibiles ostendit,stratos etzonas notas, primas obscuras et secundas claras. Cum profunda visione non solum simpliciter parallelae inter se videri possunt, sed etiam prodire velut incisae structurae vorticum ubrae, velutMagnae Maculae Rubrae, stabilisanticyclonis, bis dimidioque Telluricae magnitudinis, se longitudinaliter fere metrum pro secunda moventis.
Iovisatmosphaera, Saturnianae similes, potissimehydrogeniohelioque, duobus eisdem praecipuis elementisSolem et, generatim,Universum constituentibus, componitur. Quae ventis maxime violentis, velocitates inter 500 et 600 km/h consequi potentibus, transigitur.
Iuppiter super se ipsum rapidior omnibus aliisSystematis Solaris planetis rotat. Super superficiem macularum progressione observanda, planeta profecto solidum corpus non rotare invenitur. Nihilominus, Solaris differentialis rotationis, rotationalis de aequatore ad polos velocitatis gradualem variationem ostendentis, dissimilis, Ioviana rotationalis periodus zonales variationes possidet, multo Telluricae atmosphaerae earum recordatas. Inter ±10° de aequatore amplexa in fimbria, rotationalis periodus fere 9h 50m est.
Subter atmosphaeramhydrogenium de gasioso statu liquidum fit, dum fere 24000 chiliometrorum altumhydrogenium metallicum liquidum fit; hic status valde singularis istius Solaribus in intestinis consecuti similis est, sed cum temperatura admodum minore. Quod enormis Iovianicampi magnetici responsale esse supponitur. Inter diversos status subdivisio exacta non est, et diversae hydrogenii phases gradatim una in alteram concinnantur.
In Iove adens gravitas, super liquidam superficiem, valde ingentissima, in Systemate Solare maxima, excluso naturaliter Sole. 2,64 vicibus in Tellure adentis par esse calculatur. Quod hominem, inter alia, supra Tellurem 80 chilogrammatum gravem, in Iove fere 200 chilogrammatum gravem esse significat. Praeter transformativas inventiones aut portentosas solutiones (velut astronauta aquario ambitu, in singulare naviculae sideralis piscina contento, immersus), hodiernus homo Iovis liquidam superficiem visitare nequit. Sed gasiosa atmosphaera explorari potest.
Alii gasiosi planetae (aut melius "liquidi"), id est,Saturnus,Uranus etNeptunus, Tellurici similem gravitatis valorem habent, et ergo theorice explorabiles ab homine sunt. Saturnus, praeter, quamquam valde magnus sit et volumen Iovis simile habeat, tamen massam valde minorem possidet, ut gravitas in superficiem Tellurica minor sit.
Quattuor satellites Galilaeani: Io, Europa, Ganymedes, Callisto
Iuppiter subtillimorumanulorum serie circumdatur parvis saxosis particulis compositorum.
Circum planetam 63 satellites rotant, quorum solum 16 nominantur. Maximi ponderis hi quattuor, etiamMedicei aut Galilaeani appellati, aGalilaeo Galilaei inventi sunt et ab hoc dedicatiCosmo II Medices, et sunt:
Io: intensae vulcanicae activitatis proprius, parva Iovis distantia et sua eccentrica orbita provocatae. Satelles continenter mutat propter vulcanicae materiae emissionem.
Europa: saxosum nucleum spisso glaciei strato, craterum carente, opertum habet. Unum Systematis Solaris corpus, insuper Tellure, in quo in liquido statu aqua, subter spissum superficialis glaciei stratum latens, inveni potest, est. Continui gelidae corticis super satellitis superficiem motus causa meteoritici crateres, in omnibus aliis Iovis satellitibus bene visibiles, inveni nequiunt.
Ganymedes: maximus satellitum, glacie saxisque formatur.
Callisto: glacie saxoque composito, superficiem plurimis cum crateribus habet.
Et Iuppiter anulorum systema anno1979 speculatroVoyager I inventum habet qui prope planetam supervolavit. Debilis structura videri de Tellure nequit, cui continenter aliae siderales missiones studuerunt.
Cum Shoemaker-Levy cometa super Iovianam superficiem impactus effectus.
Inter dies sextum decimum et vicensimum secundum Iulii anni1994,cometaeShoemaker–Levy 9 fragmenta revera pyrobolice super Iovem prolapsa sunt. Eventus diu praevisus erat, sed praevisiones eius quod visum esset ancipes erant. Numerosatelescopia planetae collineata, seu professionalia seu studiosa, photographias ceperunt quas omnes spectaculares definiverunt. Explosiones irruptione cometae factae et utiles Iovianae atmosphaerae proprietati subter immediata superficialia strata investigandae.
Primi fragminis collisio sexto decimo die Iulii decima et quadrante p.m. facta est, ob suam commotivitatem observatores stupefaciens. Fragmen Iovem 216000 chiliometrorum pro hora velox, 200000 megatonorum pariter potens attigit: temperatura post impactum 30000 graduum centigradoorum? crevit. Relictus crater tam magnus quam Telluris dimidium est.
De prima collisione cometae fragmina non solum gasio, glacie grandineque, velut exspectatis, sed etiam elementis firme sic robustioribus componi affirmari potuerunt, ut permiserint eisdem fragminibus non dissolvi contactu cum Iovis atmosphaera.
Voyager I planetae Iovis hanc photographiam 24º die Ianuarii amplius 40 miliones chilometrorum distans cepit.
Praecursor 10 (AnglicePioneer 10) menseDecembri anni1973 Iovis supervolatum effecit, exacte anno antea quoPraecursor 11 (AnglicePioneer 11) idem effecerit. Prima speculatra gasiosum planetam supervolantia, primum superficiem photographantia, fuerunt.
Februario anni1992, solare speculatrumUlixes (AngliceUlysses) circum Iovem appropinquationem 450.000 chilometrorum (6,3 Iovianos radios) distans effecit. Supervolatus opus erat ut polaris orbita circum Solem obtineretur, fructus captus est ut studia de Iovianamagnetosphaera implerentur. Quia speculatrum machinam cinematographicam inscensam non habebat, nullam imaginem cepit. Februario anni2004 speculatrum denuo Iovi appropinquavit, adhuc cum maiore distantia hac vice, fere 240 miliones chilometrorum.
Adventus Iovem anno1995,speculatrum Galilaeum (AngliceGalileo) mensuras photographiasque circum planetam perfecit usque ad annum2003 cum suo ambitu in atmosphaera.
SpeculatrumNovi Horizontes (Anglice:New Horizons) gravitationale auxilio fruitum est Iovem pridie Kalendas Martias anni 2007 supervolans ut necessaria velocitas ad remotissimumPlutonem anno2015 attingendum obtineatur.Novi Horizontes prima navicula versus Iovem directe eiecta postUlixem est.
Speculatri instrumenta imagines capere et Ioviani systematis data colligere pridie nonas Septembres coeperunt.
Telluri mirabiles Ioviani systematis, praecipue satellitum Galilaeanorum, imagines transmisit, data quae cum maiore subtilitate orbitalia aliquorum satellitum parametra obtinere permiserunt remittens.
Propter oceani liquidi super unum Iovianorum satellitumEuropam possibilitatem, magna iucunditas ut gelidis satellitibus singulatim studeant est. MissioNASA destinata eorum studio inserviebatur. MissionisOrbitri Iovianorum Gelidorum Satellitum (Anglice:Jupiter Icy Moons Orbiter, JIMO) eiectio anno 2012 exspectabatur. Quodam modo, missio ambitiosior putata est et sua pecuniaria suppeditatio abrogata est.
↑Vide situm interretialemlavocedelfiani, ubi dicitur "Modulus spatialis Huygens, quem percontatrum Cassini in spatium cosmicum portaverat, postridie Idus Ianuarias in Titanem appulsus est, quae maxima luna est Saturni", eNuntii Latini - Programma Radiophoniae Finnicae Generalis in terrarum orbe unicum. -21.1.2005.
Bagenal, F., T. E. Dowling, et W. B. McKinnon, edd.2004.Jupiter: The planet, satellites, and magnetosphere. Cantabrigiae: Cambridge University Press.ISBN 0-521-81808-7.
Beebe, Reta.1997.Jupiter: The Giant Planet. Ed secunda. Vasingtoniae: Smithsonian Institution Press.ISBN 1-56098-731-6.
.svg)
