Darīus I seuDarēus (Graece Δαρεῖος, rectePersiceDāryavush hoc est boni servator[1]), "Magnus" dictus, natus549 a.C.n. et mortuus486, filiusHystaspis, fuitimperator Persarum et paterXerxis I. Darius rexPersiae factus est anno522 a.C.n., postquam coniuratione cum sex nobilibus Persis facta usurpatorem Bardya occidit et rerum potitus est. Ille est quiMarathone aGraecis victus est.
Darius ex alio ramoAchaemenidarum gentis atqueCyrus etCambyses natus eorum heres non erat. Ipsegenealogiam suam inscriptione Behistunia nobis tradiditː filius Hystaspis erat, filii Arsamae filii Ariaramnae filii Teispae filii Achaemenae. Eius pater regnante CambyseParthiaesatrapes erat (non Persiae ut volebatHerodotus[2]). Ipse Cambysen inAegyptum secutus erat. Frater ei fuitArtaphernes cuisatrapiam Lydiae etIoniae tradidit. Frater alter Dario fuitArtabanus, vir in HerodotiHistoriis sapiens et optimorum consiliorum auctor[3], tertium Artanes cuius filiam Phratagunen uxorem duxit.[4]
Plures uxores duxit Darius, omnes e nobilissimis gentibus Persicisː antequam regnaret iam tres liberos e filia Gobryae genuerat e quibus maximus natu erat Artobarzanes[5], minor natu ille Ariabignes qui classi Xerxis praeerat[6] etpugna Salaminia periit[7]; postquam rex factus est duas filias Cyri Magni duxitAtossam et Arystonen, filiam Smerdis (Cambysis fratris) et neptem Cyri Pamyn, postremo filiam Otanis, qui primus de coniuratione adversus magos cogitaverat, Phaedymen. Atossa et Phaedyme iam uxores Cambysis fuerant cuius heres videri volebat Darius[8]. Atossa ei peperit Xerxen qui Dario successit, Ariamenen/Masisten[9], Achaemenen[10] Hystaspenque[11]. Arystona ei peperit Arsamen[12], Gobryan[13], Artozostrenque. Pamys (Persice Uparmiya) peperit Ariomardum[14]. E Phrataguna, fratris Artanis filia, Abrocomen et Hyperanthen genuit qui ambo adThermopylas perierunt[15]. Simul Darius duas sorores duobus coniurationis sociis collocavit ː ex altera Otanes genuit filiam Amestrin quaeXerxi nupsit; ex alteraGobryasMardonium genuit quiPlataeensi proelio Persarum exercitum ducebat. Multae filiae Dario fuerunt et inter generos eius Herodotus nominabat duces Daurisen, Hymaien, Otanen qui adIonicam seditionem opprimendam electi sunt[16] necnon Mardonium, Gobryae filium, qui Artozostren, Arystonae filiam, matrimonio duxerat[17] et Artochmes[18].
Darius longam inscriptionemcuneiformibus signis inter 519 et 515 a.C.n. exaratam et in saxo 100 metris eminente super viam antiquam quaeBabyloneEcbatana ducebat incisam nobis reliquit. Qui textus "Behistunia inscriptio" dictus eventa primorum regni annorum narrat. Ita Darius cum paucis sociis die 10 mensis Bagavadis (29 septembris) anno 522 a.C.n. Bardya usurpatorem sese evertisse dicebat, qui frater Cambysis et filius minor Cyri Magni esse praetendebat. Revera tamen secundum Darium Bardya pluribus ante annis iussu Cambysis occulte occisus erat — tam occulte ut paene omnes Persae hanc caedem ignorassent — et suppositus Bardya tunc nihil aliud erat quammagus Gaumata aspectu fratri Cambysis simillimus. Rerum gestarum scriptores GraeciHerodotus[19] etCtesias mutatis locis et nominibus (apud Herodotum Bardya Smerdis appellatur[20]) et aliis minoribus rebus paene eadem referebant, videlicet quia a Persis hanc narrationem acceperant. At indagatores moderni[21] dubitant an non potius Darii mendacium fuerit quo caedem veri Bardya occultasset. Si ita esset Darius usurpator foret. Sunt tamen qui respondeant inscriptionem Behistuniam tam alte positam esse ut eam legere (aut delere ?) nemo possit ; unde liquere non ad homines sed ad deos destinatamː num Darium in deis adloquendis mentiri ? Alii alia sentiunt.
Herodotus septem nobiles Persicos coniuratos Smerdin occidisse scribebat quorum nomina enumerabat ː erantOtanes, primus coniurationis auctor qui fraudem magi per filiam cognoverat, Aspathines,Gobryas,Intaphrenes,Megabazus,Hydarnes atque ultimus e satrapia veniens accessit Darius[22]. Praeter unum Aspathinen, in cuius vice Ardumaniš filius Vakauka , vir alioqui ignotus, nominatur[23], eadem nomina in inscriptione Behistunia (IV.68) Persice et Accadice leguntur. Addebat Herodotus ita sorte ductum esse inter eos qui regnaret ː Otane omisso qui nec imperare nec imperari volebat ceteros tergo equi sedentes in campo solem orientem exspectasse ː nam qui equus sole orto primus hinnisset, dominum eius regnaturum. Sic sive forte sive strategemate ab agasone invento Darius rex renuntiatus est. Addebant nonnulli post hinnitum etiam fulminasse et tonuisseː ita deos electionem confirmasse[24].
Secundum Ctesian et Herodotum[25] feriae annuae ab illo tempore oppressam coniurationem magorum celebrabant quaemagophonia (magorum caedes) dicebantur. Illo die magi domo non exibant.
Cylindrus sigillaris Darii nomine inscriptus cum fictili figurarum incisarum expressione.Thebis in Aegypto inventus, hodie inMuseo Britannico servatur. Rex in curru stans leonem venatur, supra volitat deusAhura Mazda. Inscriptio cuneiformis trilinguis est.
Primo anno regni paene omnes provincae turbatis rebus Persarum occasionem libertatis vindicandae sibi oblatam credentes a Dario defecerunt, firmitatem novi regni temptantes. Darius autem exercitum quo Cambyses Aegyptum subegerat ducebat et undeviginti proeliis rebelles dispersos profligavit. Hoc ordine duces in inscriptione Behistunia nominabatː
Aššina inElam ab ipsis Elamitis metu Darii traditus est.
Nidintu Bêl qui nomen regium Nebuchednazzar III inBabylonia sibi assumpserat mense decembri522 a.C.n. duobus proeliis victus et Babylon capta.
Martya in Elam a fautoribus suis occisus.
Phraortes ut e genteCyaxaris natus rexMediae proclamatus ad vicum Martuš abHydarne die 12 Ianuarii521 a.C.n. (27 mensis Anamaka) proelio victus est. Deinde ipse Darius adversus eum iter fecit et mense Maio ad Kunduruš eum debellavit. Phraortem captivum mutilavit priusquam in crucem ageret[26].
Dux Darii Dadarši tribus proeliis Armenios rebelles vicit, die 20 Maii521 a.C.n. (8 mensis Thuravahara), die 30 Maii (18 Thuravahara), die 20 Iunii (9 Thâigaciš). Circa idem tempus alius dux Persarum Vaumisa Armenios bis proelo vicit. Illi Armenii Phraortis socii fuisse videntur[27]. Phraorte mortuo Tritantaechmes regnum Medorum sibi vindicavit. Et ipse proelio victus in crucem sublatus est.
Hyrcanii quoque etParthi cum Phraorte faciebant. Darius exercitum patri suo Hystaspi qui tum illisatrapiae praeerat misit et Hystaspes die 11 Iulii (die primo mensis Garamapada) rebelles profligavit[28].
Margiana quoque Frada duce a Dario secessit.Satrapes Bactriae Dadarši, eiusdem nominis atque dux qui Armenios profligavit, rebelles die 22 decembris (23 Açiyadiya) anno 521 a.C.n. proelio vicit[29].
Vahyazdâta vir Persicus Smerdis esse, Cyri filius, simulabat et regnum Persarum sibi vindicabat. Artavardiya dux adversus eum a Dario missus primum die 24 Mai atque iterum die 15 Iulii rebellem superavit[30]. Vahyazdata supplicio crucis adfectus est.
In Babylonia vir Armenius Arakha nomen regium Nebuchednazzar IV sibi assumpserat filium Nabonidi se esse dictitans.Intaphrenem adversus eum misit Darius, qui Babylonem cepit et eius incolas subegit[32].
Non multum afuitimperium Achaemenidarum quin in partes tum rescinderetur. Undeviginti proelia uno anno commisisse se iactabat Darius.
Ineunte regno multae seditiones ortae sunt, quas enumerabat inscriptio Behistunia, eorum virorum qui firmitatem novi regni temptabant, ut Babylonii Nidintu-Bël[33] et Arakka[34], Medus Phraortes,Elamita Aššina. Quos postquam vi coercuit et adiuvantibus ceteris coniuratis fines imperii sui pacavit Darius administrationi operam dedit. Terminossatrapiarum diligenter circumscripsit et tributa quotannis unicuique earum solvenda edicto decrevit[35]. Pecuniam tam diligenter exigebat ut Persae solerent dicere Cyrum patrem sibi fuisse, Cambysen dominum, Darium cauponem[36]. In omnibus rebus enim lucrum et reditum spectabat[37]. Monetam auream Persicam ad imitationem monetae Lydiae regisCroesi creavit. Nummi circiter 8 grammata pendentesDarici ex ipsius nomine appellabantur atque imagine regis genu subnixi et tela arcu mittentis signabantur[38]. Daricus moneta Persica usque ad Alexandrum Magnum fuit. Item magnas vias ob ingentem magnitudinem imperii necessarias stravit propter quas deversoria disposuit quae ministri suis — "oculis regis" dictis — cibum et equos recentes praeberent[39]. Simul linguamAramaicam linguam communem suorum subiectorum fecit et linguam Persicam cuneiformibus signis ad hoc inventis translitterari iussit, quae tamen nisi ad inscriptiones honorificas et solemnes in usu fuisse non videntur.
Ipse DariusAhuramazda deum venerabatur. Nihilominis religionem ceterorum populorum imperii sui in honore habebat tam Aegyptiacam quam Babyloniam aut Iudaeam aut Graecam[40], nec umquam subiectis religionem Persicam imponere conatus est. Ita pacem religiosam etsyncretismum fovit.
Nec populos tantum subiectos sed etiam nobilissimos e Persis qui auctoritatem suam aperte aspernabantur aut occulte spernebant reprimendos habuit. Ita unum e septem coniuratis,Intaphernen, qui seditionem Babylonii Arakka oppresserat, una cum propinquis morte damnavit quod secum contumeliose egisset[41]. Item Oroeten qui tum Ioniae,Lydiae, Phrygiae praeerat dolo interfici iussit quia potentiam eius reformidabat. Is enim nec iussus ad regem venire obtemperabat et nuntios regios necavit[42]. Aryandem quoque Aegypti satrapen morte damnavit quod re pecuniaria praevaricabat[43]. Ut Assyrii et Babylonii ante eum fecerant nonnumquam nationem rebellem deportabat et in novam regionem collocabat. Exempli gratia captivisEretriensibus terram in Cissia propeSusa dedit[44].
Post bella interna Darius qui imperium augere cupiebat insulamSamum cepit ubi clientem suum Sylosonem, qui Samo a fratrePolycrate expulsus erat,tyrannum[45] fecit. In insulisLesbo quoque (Coes)[46] etChio (Stratis)[47] tyrannos sibi similiter obnoxios habuit[48]. Postea ( circa 513 a.C.n. ?) Herodotus magnam expeditionem narrabat adversusScythas qui ultra ostiaDanubii habitabant, fortasse metallorum aureorum causa susceptam. PartemThraciae quidem facile subegit sed Scythae proelium recusabant et Darius infecta re in Asiam redire coactus est[49]. Ob hanc rem male gestamByzantii etChalcedonii a Persis defecerunt[50]. ItaqueMegabazum — unum e septem coniuratis — cum magno exercitu adHellespontum reliquit[51] cum ipseSardes proficisceretur. Ille Magabazus Perinthos deficientes punivit et Thraciam pacavit[52]. Cui successit Otanes Sisamnis filius qui insulasLemnum etImbrum cepit necnon urbes Graecas maritimas inHellesponto etPropontide[53].
Satrapes Aegypti Aryandes Barcam, urbem Graecam, expugnavit atque dominationem Achaemenidarum in parte Libyae Aegypto proxima firmavit[54]. Indos quoque propter flumen Indum habitantes subegit Darius postquam Scylacem regionem exploratum misit[55]. Apud illos Indos magna pars auri Persici producebatur[56].
Anno499 a.C.n. tyranniMilesii Histiaeus etAristagoras seditionem incivitatibus Graecis Ioniae moverunt. Illa seditio etCariam etAeolidem et litusHellesponti contaminavit[57]. E Graecia Athenienses etEretrienses auxilia miserunt quae una cum IonibusSardes ceperunt et incenderunt. Mox tamen Darius magnum exercitum adversus eos misit qui Iones vicit. Athenienses et Eretrii in Graeciam sese receperunt. Päulatim Darius regiones et urbes seditiosas atque etiam insulas vicinas utCyprum reciperavit. Anno494 a.C.n. Mileto capta incolae in servitutem redacti sunt[58].
Meminerat Darius quae fecissent Athenienses et Eretriiː nec mirum, siquidem Herodoto credimus, quoniam post Sardes incensas ministrum quendam iusserat quotienscumque cenaret magna voce ter clamareː "Domine, memento Atheniensiumǃ"[59]. Itaque anno492 a.C.n. Mardonium exercitum et classem ducentem misit qui per Thraciam et Macedoniam usque ad Graeciam pergeret. Nihil tamen effecit Mardonius quia classem tempestas fregit et Thraces exercitum adorti retinuerunt[60].
Anno491 a.C.n. Darius legatos in omnes civitates Graecas misit qui "terram et aquam" peterent. Fuerunt qui condiciones Persarum acciperent, utAeginetae qui tum navibus pollebant et inimici vicinique Atheniensibus erant. Athenienses vero in Barathrum, Lacedaemonii in puteum legatos Darii deiecerunt[61]. Nihilominus etiam in civitatibus qui Darii proposita reiecerunt fuere homines qui occulte aut aperte Medis favebant[62]. Itarex SpartaeDemaratus a civibus suis regno destitutus ad Darium transfugit et Athenis fama circumferebatur Alcmeonidas cum Persis facere[63], ne dePisistratidis loquar qui exercitum Persarum comitabantur, tyrannos Atheniensium Darii gratia fore sperantes.
Anno490 a.C.n. tandem DariusDatim et Artaphrenen magnum exercitummare Aegaeum traicere iussit quiNaxum[64] aliasque insulas ceperunt antequam Eretriam inEuboea a proditoribus quibusdam traditam delerent et eius incolas captivos ad Darium mitterent[65]. Sed cum partem exercitus inMarathonium campum exposuissent abhoplitis Atheniensibus etPlataeensibus victi sunt. Simul Athenas mari adoriri in animo habebant ː cum autemSunium promunturium circumnavigassent et Phaleris, portui Atheniensium, apppropinquarent iam redisse properanter milites qui Marathone pugnaverant animadverterunt. Quamobrem in Asiam proficisci maluerunt[66]. Ita civitates Graecae Asiae et nonnullarum insularum in Darii potestate manserunt, Graeci in Europa continenti libertatem non amiserunt.
Iam maiora parabat Darius ut Graeciam subigeret cum anno487 a.C.n. Aegyptus a Persis subito defecit. Et anno486 a.C.n. ipse obiit ; in totum regnavit per 36 annos. Cui successit Xerxes, filius maximus natu non omnium filiorum Darii sed filiorum ex Atossa natorum qui nepotes erant Cyri Magni.
DariusSusa caput imperii sui fecit ubi palatia magnifica aedificavit quae regnanteArtaxerxe incendium magnam partem delevit. Itaque multa quae ad nostram aetatem pervenerunt ab Artaxerxe restituta videntur. Certe Darius plerumque Susis sedebat ubi nonnullae inscriptiones dedicationis inventae.Persepolitanum palatium quoque circa490 a.C.n. perfectum (nonnulla etiam Xerxe imperante addita) ex nihilo creavit non longe a quo sepulchrum eius inveneris.
Canalem navigabilem inter flumenNilum etMare rubrum a pharaone quodam inchoatum perfecit[67] ita ut naves ex Aegypto ad Persiam navigare possent. RipasHellesponti ponte ab architecto Samio Androcle aedificato iunxit[68] tum cum exercitum in Europam adversus Scythas traducebat. EtViam Regalem construxit. Praetereasecundum templum Hierosolymitanum aedificari sivit[69], quod praecessor eiusCambysesIudaeis rogantibus recusarat.
Ita alter Imperii Persici conditor post Cyrum dici potest.
↑Herodotus exemplum illius cauponiae dabat ːThalia 117
↑Melpomene 166. E.G. Robinson,"The beginnings of the Achaemenid coinage",The Numismatic Chronicle and Journal of the Royal Numismatic Society, 1958 ː 187-193
Tabula aurea lapidea arca condita et in fundamentis Persepolitani Palatii posita cum inscriptione cuneiformi et trilingui.Nationes Dario oboedientes supra sepulchrum sculptae.
Pierre Briant,Histoire de l'empire perse : de Cyrus à Alexandre, Fayard, 1996.
Darius : les Perses et l'Empire, Gallimard, 1992Recensio critica
Klaus Bringmann, "Die Verfassungsdebatte bei Herodot 3.80-82 und Dareios Aufstieg zur Königsherrschaft",Hermes 1976(104)ː 266-279
M. A. Dandamaev,Persien unter den ersten Achämeniden (6. Jahrhundert v. Chr.), Wiesbaden, 1976. Versio Germana libriRussici ːИран при Первых Ахеменидах,Moscuae, 1963.[2]
Bruno Gallotta,Dario e l'Occidente prima delle guerre persiane, Mediolani, Cisalpino-Golliardica, 1980
Fritz Gschnitzer,Die sieben Perser und das Königtum des Dareios : ein Beitrag zur Achaimenidengeschichte und zur Herodotanalyse, Heidelbergae, Winter, 1977Recensio critica
.jpg)
