Skeusen a'n kilogram kenwra keswlasek, hemm yw an kilogram selys yw pub kilogram aral y'n bys warnodho. Y hwleir prenn musur gans meusvaow ryb y denewe. Gwrys yw ablatinom-iridiom, ha synsys yw yn Sèvres,Pow Frynk.
A-dhia 20 Me 2019 styrys yw yn termow divarennow fysegel elvennel. Kyns 20 Me 2019, styrys veu gans hirgrennen a gesalkanplatinom, an "kilogram kenwra keswlasek" gwrys yn1889, ha gwithys yn Saint-Cloud, mestrev aBaris.
An unses ma yw 2.20462262 peuns (unsesow koth 'Emperourethel'). Unses normal dosedh yw kilogram pub meter kubek (cg/m³).
le may
ρ yw dosedh an daklen (musurys yn kilogram pub meter kubek)
m yw gronnedh kowal an daklen (mususrys yn kilogrammow)
C yw dalghedh kowal an daklen (musurys yn metrow kubek)
26 Meurth1791 y tanvonas Frynk, Charles Maurice de Talleyrand-Périgord y hanow, lyther dhe WovernansPow Frynk, ow kelwel rag savonegi an kreft a vusur. Peswar dydh wosa degemeres an lyther ma, an Governans a fondyas Akademi ha rennys veu an ober a wul unsesow metrik, yth yw usys bys hedhyw.
7 Ebrel1795 derivys veu yn Pow Frynk bos an gram haval dhe "bosow absolut dalghedh andowr usi yn kub 1cm orth 1cm orth 1 cm, war dempredh rew". Mes diwysyans a vynn musurow moy ages centimeter ha gram. Konvedhys veu ynwedh bos posow rew ow varya, ow kregi war niver a faktorow, hag ytho, gwrys veu kenwra moy hewul es dowr, a vedha milgweyth moy es an gram, hemm yw an "kilogram". Y'n keth bledhen, styrys veu an "liter".
