Hypatia |
---|
 |
Genys | c. 360  Alexandria  |
---|
Mernans | Meurth 415  a dikroghenna  Alexandria  |
---|
Kenedhlogeth | Emperoureth Besontin  |
---|
Galwesigeth | awgrymer, filosofer, steronydh, skrifer, deviser  |
---|
Chyf delanwes | Plato, Plotinus,Aristotle, Theon of Alexandria, Diophantus of Alexandria, Ptolemy  |
---|
Movyans | neo-Platonieth  |
---|
Tas | Theon of Alexandria  |
---|
Hypatia, genys a-dro dhe 350-370 OK hag a verwis 415 OK o filosofer Platonek,mathemategydhes hasteronydhes, trigys en Alexandria,Ejyp. Hy thas o Theon, ha war-barth anjei a oberas war styryansow a ober Ptolemy.
Hi o prederydh a vri en skol filosofek neo-Platonieth en Alexandria, lebma feu dyskader filosofieth ha steronieth.
Hi yw an mathemategydh benow kensa dell veu hy bownans skrifys en hy hever en manylys. Hi o meur a vri en hy oos hy honan 'vel dyskajer da ha keskussulyer fur. Hypatia a skrifas styryans war ober Diophantus, hebm ewArithmetica.[1]
Ken feu pagan, hi o meur hy ferthyans tro'ha Kristonyon. Thera dhe Hypatia meur a studhyoryon Kristyon, ow komprehendya Synesius, neb a dheuth epskop Ptolemais. Pednfentydnyow hengovek a lever bos Hypatia gordhys gen Paganyon ha Kristonyon. Thera dhe hei meur a dhelanwes dres gwelhevyn bolitek Alexandria. War tu-ha diwedh hy bownans, Hypatia a gussulyas Orestes, is-rewlyas romanek Alexandria, neb o eskar politek dhe Cyril, epskop Alexandria. Kuhudhys veu Hypatia a lettya Orestes rag kesassoylya gen Cyril. En mis Meurth 415 OK, ledhys veu Hypatia gen bush a Gristonyon ledys gen den, Peder y hanow. Anjei a's omdhiwiskas ha's moldra der dhiskroghenna.
Sowdhanys veu anEmperoureth Romanek gen mernans Hypatia. Hi a veu gwres merther dhefilosofieth, ow telenwel filosofers neo-Platonieth dhe sevel orth Kristonedh. E'n osow Kres, prederys veu Hypatia ha bos symbol a vertus Kristyon. E'noos arnowydh, hi a dheuth ikon dhe reythyow benenes. Hy bownans ew deskrifys en niver a levrow ha fylmow, ow komprehendya an fylmAgora (2009) ow steredna Rachel Weisz ha levrow gen Umberto Eco (Baudolino), Charlotte Kramer ha Ki Longfellow.
Enorys veu Hypatia gen hanow planetik 238, diskudhys en 1884 gen an steronydh russek Viktor Knorre. Y dreustrogh ew 145 km. Ema kowdoll henwys Hypatia war anLoor, hag onan aral henwys Theon dhe enora hy thas ena ewedh.
An Fydhyans Hypatia ew kowethyans a guntel ha dyllo dogvednow ow tochya kowlwriansow benenes. Fondys veu enKernow en 1996. Aga huntel a lien benenes ew synjys en UniversitaKaresk. Ev a gomprehend an Kuntel Elizabeth Treffry.
Tekst koth
Greka onan a seyth lether dhort Synesius dhe Hypatia (versyon dyllys en 1553)
Lymnans gen Louis Figuier ow tochya an omsettyans war Hypatia dhort 1866
Hypatia (1885) gen Charles William Mitchel, ow tiskwedhes gwel en hwedhel
Hypatia; Or, New Foes with an Old face gen Charles Kingsley (1853)
[2][3]]]
Hypatia a skrifas displegyans a ober Perga war dreghow pigornek.
Rachel Weisz, steren an fylm, Agora
Umberto Eco
Kowdoll Hypatia dhort Apollo 16
Resegva planetik Hypatia 238
Ma an erthygel ma usya anFurv Skrifys Savonek a-barth Kernowek diwedhes.
- ↑Krebs,Groundbreaking Scientific Experiments, Inventions, and Discoveries;The Cambridge Dictionary of Philosophy; ail argraffiad, Cambridge University Press, 1999: "Greek Neoplatonist philosopher who lived and taught in Alexandria."
- ↑Grout, James, The Death of Hypatia, University of Chicago, http://penelope.uchicago.edu/~grout/encyclopaedia_romana/greece/paganism/mitchell.html
- ↑Booth 2017, pp. 21–22.