Kesek kardike . Peyvênkar kirin hevreh in. kirin lêkera xwerû, gerguhêz ,k-ya nerm
bi cih anîn ,pêk anîn ,encam dan Tu çidikî ?
Bikin ! –Neke ! –Meke !
Min hemû ev karkiriye .
niyet hebûn,li ber bûn ,biniyet bûn,hewl dan,armanc bûnMindikir bipirsim lê ez newêriyam.
nêzîk bûn,kêm man ku tiştekbiqewime Ji qehrandike xwe bikuje.
lîstin ,pê ve mijûl bûnEz futbolêdikim . ―Ez futbolê dilîzim.
zewicîn ,mêr kirin,şû kirin,jin anîn , wekhevser qebûl kirinEz bêmêr bimirim jî, ez tenakim .
gan kirin,seks kirinxwestin Kir ku ji avê derbas bibe. — (Mela Mûsayê Hekarî Amadekar: Hêmin Omer , Durrû’l Mecalîs 2022 ["1857"], r. 116) weklêkereke sivik bo çêkirinalêkerên nû jinavdêr ûrengdêran Agadarî : Gelek peyv bi alîkariyalêkera sivik ya "kirin" tên çêkirin loma rêzkirina hemûyan li vir ne mimkin e. Bnr.Lêkerên li gel "kirin" (pêkhatî)
Hevreha soranîکردن ( kirdin ) , kurdiya başûrîkirdin kirdin kerdey kerdene کردن ( kerden ) , tacikîкардан ( kardan ) , partî𐭪𐭫𐭲 ( kirt ) , pehlewî𐭪𐭫𐭲 ( kirt ) , avestayî𐬐𐬆𐬭𐬆𐬙𐬀 ( kərəta “ kirî ” ) û𐬐𐬆𐬭𐬆𐬥𐬀𐬊𐬌𐬙𐬌 ( kərənaoiti “ ew dike ” ) , hexamenişî𐎠𐎤𐎢𐎫𐎠 ( a-ku-u-t-a /akutā/ “ wî kir ” ) , sanskrîtîकृणोति ( kṛṇóti ) ûकरोति ( karóti ) , hindîकरना ( kerna ) , ûrdûyîکرنا ( kerna ) , hîtîtî𒆪𒂊𒅕𒋫 ( ku-e-er-ta “ kir ” ) û𒆪𒅕𒈪 ( ku-er-mi “ dikim ” ) , lîtwanîkùrti ( “ kirin, çêkirin, ava kirin ” ) ûkerė́ti ( “ sihr kirin” ) , rûsîча́ры ( čáry “ sihrkirin ” ) . hemû jiproto-hindûewropî *kʷer- ( “ kirin,çêkirin ,ava kirin ” ) .
Ji heman rehî herwiha peyvakar -kar -ker -gar -ger -ger wek bo nimûne di peyvaasinger hesinger
Peyv ji zimanekîhindûîranî ketiye hinek zimanênûralî jî, bo nimûne: ûdmûrtîкарыны ( karyny ) û komî-permyakîкерны ( kerny ) .
Wek paşgirên-kâr -ker -gâr tirkîkî , bo nimûne di van peyvên tirkî de:muhafazakâr peyker rüzgâr
Çavkanî: Cheung, Johnny , Etymological Dictionary of the Iranian Verb 2007 Chyet, Michael L. Kurdish-English Dictionary , Ferhenga Kurmancî-InglîzîYale University Press .Derksen, Rick:Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon [Ferhenga etîmolojî ya peyvên mîrasî yên slavî] (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill 2008. Kloekhorst, Alwin (2008): Etymological Dictionary of the Hittite Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 5), Leiden, Boston: Brill. Lubotsky, Alexander .Indo-Aryan inherited lexicon University of Leiden .Mallory, J. P.; Adams, D. Q., editors (1997):Encyclopedia of Indo-European culture [Zanistnameya Çandeya Kultûra Hindûewropî], London, Chicago: Fitzroy Dearborn Publishers. Tsabolov, R. L. Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка "], Moskova, 2001-2010
bi cih anîn, encam dan, çêkirin (1)
Afrîkansî :doen → af Albanî :bëj → sq Almanî :tun → de ,machen → de Elmanîşî :tue Amharî :ማድረግ ( madräg ) Aragonî :fer → an Aramiya nû ya asûrî :ܥܵܒ݂ܹܕ ( ʿawed ) Aromanî :fac Asamî :কৰ ( kor ) Astûrî :facer → ast Aşkunî :ko Aynuyî :キ ( ki ) Azerî :eləmək etmək → az ,qılmaq Balînî :gaé Baskî :egin Belarusî :рабі́ць impf ( rabícʹ ) ,зрабі́ць pf ( zrabícʹ ) Bengalî :করা ( kôra ) Bextiyarî :کردن ( kerden ) Bretonî :ober → br Bulgarî :пра́вя ( právja ) Burmayî :လုပ် → my ( lup ) ,ပြု → my ( pru. ) Çeçenî :да ( da ) ,дан ( dan ) Çekî :dělat impf udělat pf Çerokî :ᎾᏛᏁᎭ ( nadvneha ) Çînî :Mandarînî :做 ( zuò ) ,作 → zh ( zuò ) Çuvaşî :ту ( tu ) Dalmatî :fur Danmarkî :gøre → da ,udføre Endonezyayî :buat → id ,laku → id ,melakukan → id Erebî :فَعَلَ ( faʿala ) ,عَمِلَ ( ʿamila ) Erebiya cezayirî :دار Erebiya misrî :عمل ( ʕamal ) Erebiya hîcazî :سَوَّى ( sawwa ) Ermenî :անել → hy ( anel ) Esperantoyî :fari → eo Estonî :tegema → et Extremaduranî :hazel Farisî :کَردَن ( kardan ) Fînî :tehdä Fransî :faire Friyolî :fâ Frîsiya bakur :düünj du Frîsî :dwaan Gaelîka skotî :dèan Galîsî :facer → gl Gotî :𐍄𐌰𐌿𐌾𐌰𐌽 ( taujan ) Gurcî :კეთება → ka ( ḳeteba ) Guwaranî :japo → gn Haîtî :fè Hindî :करना → hi ( karnā ) Hîlîgaynonî :buhat pagbuhat Hmongî :ua Holendî :doen → nl Îbranî :עָשָׂה ( asá ) ,פָּעַל ( pa'al ) Îdoyî :facar → io Îlokanoyî :aramid Îngilîziya kevn :dōn Îngilîzî :do → en ,perform → en ,execute → en Îngûşî :де ( de ) Înterlîngua :facer Îrlendî :déan dein Îstriyotî :fà Îtalî :fare → it Îzlendî :gera → is ,gjöra Japonî :する → ja ( suru ) ,やる → ja ( yaru ) ,なさる ( nasaru ) ,致す → ja ( いたす, itasu ) Javayî :gawe → jv ,gawé → jv Kamkata-viriyî :ku Kankanayiya bakurî :ikkan Kannadayî :ಮಾಡು → kn ( māḍu ) Kapverdî :faze Katalanî :fer Keçwayî :ruray → qu ,rurai Keşmîrî :کَرُن ( karun ) Kirgizî :этүү ( etüü ) Kîngalî :කරනවා ( karanawā ) Koreyî :하다 → ko ( hada ) Korsîkayî :fà Kreyoliya morîtanî :fer Kumikî :этмек ( etmek ) Ladînî :fé fèr Latgalî :dareit Latînî :faciō → la ,agō → la Latviyayî :darīt → lv ,veikt Lawsî :ເຮັດ → lo ( het ) ,ທຳ ( tham ) Lezgînî :авун ( avun ) Lîtwanî :daryti → lt Lombardî :fà Mòçenoyî :mòchen Makedonî :прави → mk ( pravi ) ,врши ( vrši ) ,направи → mk ( napravi ) Malayalamî :ചെയ്യുക → ml ( ceyyuka ) Malezî :buat → ms Maltayî :għamel Mazenderanî :هاکردن ( hâkërden ) Mbya guaraniyî :japo Mecarî :tesz → hu ,csinál → hu Misrî : (jrj Mongolî :Kirîlî:хийх → mn ( hijh ) Nahwatliya klasîk :chīhua Nahwatlî :chīhua → nah Nanayî :анго- Napolîtanî :fà Nedersaksî :Saksoniya jêrîn ya holendî :doan Almaniya jêrîn a almanî :doon Nepalî :गर्नु → ne ( garnu ) Normandî :faithe Norwecî :Norweciya bokmålî :gjøre → no ,utføre → no Norweciya nînorskî :gjere → nn ,utføre → nn Oksîtaniya kevn :far Oksîtanî :far → oc ,har → oc ,faire → oc Oriyayî :କରିବା → or ( kôriba ) Osetî :кӕнын ( kænyn ) Oygurî :قىلماق ( qilmaq ) Ozbekî :qilmoq → uz Palî :karoti Papyamentoyî :hasi Peştûyî :کول ( kawël ) Pîpîlî :-chiwa -chihua Polonî :robić → pl impf zrobić → pl pf czynić → pl impf uczynić → pl pf Portugaliya kevn :fazer Portugalî :fazer → pt ,realizar → pt Puncabî :ਕਰਨਾ ( karnā ) Qazaxî :істеу → kk ( ısteu ) Qiptî :ⲉⲓⲣⲉ ( eire ) Rapanuyî :haka Romagnolî :fêr Romancî :far Romanyayî :face → ro Rusî :де́лать impf ( délatʹ ) ,сде́лать pf ( sdélatʹ ) Rusînî :роби́ти impf ( robýty ) Saksoniya kevn :dôn fremmian gifrummian Samogîtî :darītė dėrbtė Sanskrîtî :करोति → sa ( karóti ) Sanskrîtî :कृणोति → sa ( kṛṇóti ) Sardînî :fàchere Sardînî :fai Sebwanoyî :buhat buhaton Sicîlî :fari → scn Sindhî :ڪَرَڻُ → sd Sirboxirwatî :Kirîlî:радити Latînî:raditi → sh ,činiti → sh Sîlhetî :ꠇꠞꠣ ( xora ) Skotî :dae Slaviya rojavayî ya kevn :робити impf ( robiti ) Slovakî :robiť → sk impf urobiť pf Slovenî :storiti ukreniti narediti Sorbî:Sorbiya jêrîn :cyniś impf Sorbiya jorîn :činić impf sčinić pf Spanî :hacer Swêdî :göra → sv Şanî :ႁဵတ်း ( hét ) Tabasaranî :апӏуб ( aṗub ) Tacikî :кардан → tg ( kardan ) Tagalogî :gawin gumawa isagawa Tamîlî :செய் → ta ( cey ) ,பண்ணு → ta ( paṇṇu ) Tayiya bakurî :ᩁᩮᩢ᩠ᨯ ᨿᩮ᩠ᨿᩡ ᨿᩡ ᨿ Tayî :ทำ → th ( tam ) Telûgûyî :చేయు → te ( cēyu ) Teterî :эшләү ( eşläü ) Tetûmî :halo Tirkî :yapmak → tr ,etmek → tr ,kılmak → tr Tirkmenî :etmek → tk Tokpisinî :mekim → tpi ,wokim Toxarî B :yām- Tuvanî :кылыр ( kılır ) Udmurtî :карыны ( karyny ) Urdûyî :کَرْنا ( karnā ) Ûkraynî :роби́ти impf ( robýty ) ,зроби́ти pf ( zrobýty ) Venîsî :far → vec Viyetnamî :làm → vi Waigalî :ća Walonî :fé → wa Waxiyî :car- Weylsî :gwneud Ximêrî :ធ្វើ → km ( thvəə ) Yagnobî :карак Yidîşî :טאָן ( ton ) Yonagunî :きるん ( kirun ) Yûnanî :κάνω → el ( káno ) Kevn:πράσσω ( prássō ) ,ποιέω ( poiéō ) ,ῥέζω ( rhézō ) ,ἔρδω ( érdō ) ,δράω ( dráō ) ,τελέω ( teléō ) Zimanê destan ê emerîkî :C@SideTrunkhigh-PalmDown-C@SideTrunkhigh-PalmDown RoundVertSidetoside-RoundVertSidetoside Claw5@SideTrunkhigh-PalmDown-Claw5@SideTrunkhigh-PalmDown RoundVertSidetoside-RoundVertSidetoside
kirin mê
kar ,kiryar ,emel ,fêl ,fealiyet ,xebat ,şol ,encamdan ,bicihanîn ,çêkirin Kirina wî karî ne hêsan e.
Divê mirov jikirinê netirse.
Li jortirbinêrin .
Almanî :Tat → de m Akt → de n Werk → de nt Başkîrî :ғәмәл → ba ( ğämäl ) Belarusî :дзе́янне → be nt ( dzjéjannje ) ,акт → be n ( akt ) Bulgarî :де́йствие → bg nt ( déjstvie ) ,постъпка → bg m ( postǎpka ) ,акт → bg n ( akt ) Çekî :skutek → cs n čin → cs n Çînî :行為 → zh ,行为 → zh ( xíngwéi ) Danmarkî :gerning → da g handling → da g Erebî :عَمَل → ar n ( ʿamal ) ,فِعْل → ar n ( fiʿl ) Ermenî :արարք → hy ( ararkʻ ) Esperantoyî :faro → eo ,ago → eo Eweyî :dɔwɔwɔ → ee Farisî :کردار → fa ( kirdar ) ,کار → fa ( kâr ) ,اعمال → fa pj ( e'mal ) Fînî :teko → fi ,toimi → fi Fransî :acte → fr n action → fr m œuvre → fr m Frîsî :died → fy nt Gaelîka skotî :gnìomh → gd n Holendî :daad → nl m Îbranî :מעשה → he m ( ma'ase ) Îngilîzî :deed → en ,action → en ,disposition → en ,doing → en ,execution → en ,performance → en ,executing → en Îtalî :fatto → it n gesto → it ,gesta → it Îzlendî :dáð → is m Japonî :行為 → ja ( こうい, kōi ) Katalanî :fet → ca n acte → ca n Koreyî :행위 → ko ( haeng-wi ) Latînî :āctus → la n Luksembûrgî :Dot → lb m Makedonî :дело → mk nt ( delo ) ,постапка → mk m ( postapka ) Mecarî :tett → hu Norwecî :dåd → no ,gjerning → no Portugalî :ação → pt m feito → pt n Portugalî :faptă → ro Rusî :посту́пок → ru n ( postúpok ) ,де́йствие → ru nt ( déjstvije ) ,дея́ние → ru nt ( dejánije ) ,акт → ru n ( akt ) Sanskrîtî :कार्य → sa nt ( kārya ) Sirboxirwatî :чи̑н → sh n Sirboxirwatî :čȋn → sh n Slovakî :skutok → sk n čin → sk n Slovenî :dejanje → sl nt Spanî :hecho → es n acto → es n acción → es m obra → es m Swêdî :gärning → sv ,dåd → sv Telûgûyî :చర్య → te ( carya ) Tirkî :iş → tr ,yapma → tr ,etme → tr ,koyma → tr ,hareket → tr ,eylem → tr ,fiiliyat → tr ,icra → tr ,ika → tr ,iştira → tr ,gezdirme → tr Ûkraynî :ді́я → uk m ( díja ) ,ді́яння → uk nt ( díjannja ) ,акт → uk n ( akt ) Yûnanî :πράξη → el m ( práxi ) Yûnaniya kevn :πρᾶξις → grc m ( prâxis )
Binêre herwiha:kirîn
Agadarî: Gelek peyv bi alîkariyalêkera sivik ya "kirin" tên çêkirin loma rêzkirina hemûyan li vir ne mimkin e. Bnr.Lêkerên li gel "kirin" (pêkhatî) û: