Divê ev gotarji aliyê rêziman, hevoksazî yan jî rastnivîsê ve were sererastkirin. Ji kerema xwe re vê gotarê li gorîstandardên Wîkîpediyayêsererast bikin.(sibat 2025)
Fakulteyên Felsefe û Teolojiyê yên San Miguelê(en) Colegio Máximo de San José(en) Inmaculada Concepción Seminary(en) Sankt Georgen Graduate School of Philosophy and Theology(en)
Papa Fransîs an jîPapa Franciscus (latînî:Franciscus, navê wî yê sivîlJorge Mario Bergoglio, jdb. 17 kanûna pêşîn 1936 liBuenos Aires,Arjentînê - m. 21 nîsan 2025, liDomus Sanctae Marthae,Vatîkanê), ji sala 2013an heta mirina xwe di sala 2025an de papayê dêrakatolîkan bû.
Ew di 13ê adara 2013an de weke papa hat hilbijartin û navê xwe kir Fransîs (Fransiscus). Fransîs papayê yekem e ku jiAmerîkaya Latînî bû.
Di xwandina xwe de, pêşîteknîkên kîmya xwand. Piştre bi ber keşetiyê ve çû, bûkeşe. Piştre, dibistaneke keşetiyê xwand liVilla Devoto. Di 11ê adara 1958an de xwandina xwe ya wê bi dawî kir. Piştre xwandina lihumaniora ku liŞîleyê kir. Piştre li Arjentînê asta felsefê weke doktora xwand. Dûre li gelek zanîngehan xwandina dînnasiyê, anku teolojiyê, kirin heta sala 1967an. Di 13ê kanûna pêşîn a 1969an de êdî weke serok û keşe karê xwe bi erkî kir û gelek axiftinên wî ku navaroka wan pir xurt in kir. Êdî weke profesorê teyolojiyê li zankoya ûfakûlteya San Miguel ma. Ji sala 1980 heta 1986an jî weke dîrektoriya felsefê û teolojiyê boColegio Máximo de San Miguel û fakûlteyên din kir.
Li Arjentînê, wî temenekî mazin bo dêrê avêt. Di bin rejîma leşkerî a Arjentînê de weke yekî xwegirtî ê muhafazakar ma. Bo xizan û hejaran kar kir, bi vê yekê, di nava keşeyên ciwan û xelkê dêrê de baş tê nasîn û navê wî derket.
Di 13e adara 2013an weke papa hat hilbijartin li dewra Benedîkt XVI.[çavkanî hewce ye]
Di 13ê kanûna pêşîn a 1969an de xwedî erk bû weke yê rastkar û ankûordînert.[çavkanî hewce ye] Dûre karê xwe li San Miguel weke mamosteyê teolojiyê. Ji sale 1973an heta sale 1979an, li Arjentînê saziya teyolojîk û li gorî fermanên dînî ku bi rêvebibê lê bi cih kir. Ji sale 1980î heta 1986an, weke rektor li San Miguel. Piştre liFrankurtê di beşa Felsefe-teyolojiyê ya Hochschule Sankt Georgen xwand. Piştî karê kar û xwandina xwe ya li wir, hatxwastin li welêt û piştre ew jî vegerîya welêt û li wir bidest pêşengtîya xwe kir weke keşa.
Di 20'ê gulana 1992'an de bûmetran wekealîkar li Buenos Aires û Auca. Di 3ê hezîrana 1997'an de di karê xwe gavekê pêş de çû û weke 'yê berdestê metranê' welêt derket li pêş li Buenos Aires. Di 28'ê sibata 1998'an, piştî metranê giştî çû ber dilovaniya xwe, êdî wî dewsa wî girt û li welêt bû metranê sereke û yê pêşî. Piştî Kardînal û metran Antonio Quarranccin, di heman salê de derket li pêş û hemû kar wî hilda ser milê xwe û bi rê ve bir. Û bû weke yê pêşî ku li ser "kursiyê ku dibin siha pîroz de li ser rûnişt" hat dîtin.
Di 21'ê sibata2001'ê e weke kardînal hat hilbijartin li berdestêYûhena Pawlos II ji aliyê dêra San Roberto Bellarmine ve. Weke yê kurîya jî liRoma ku di bo agahîyan diçû û dihat bo papa kar kir. Karê kongresyon bo enstîtuyan û rastkirin, hevkarî û alîkarî,kongresyon bo xizmeta xwûdê, Kongresyonên bo keşeyan û ew komîsyona papa boAmerîkaya Latînî, wî kir û karên wan bi rê ve bir.
Papa Fransîs ser balkonê Basilica di San Pietro liVatîkanê (13.3.2013).
Di 13'ê adara 2013'an de di hilbijartina pêncem a ji aliyê kardînalan ve di roja duyem de weke papa hat hilbijartin. Navê Fransîs hilda. Navê Fransîs, heta niha weke navê pêşî ku ji aliyê yekî ji parzemîna Amerika ve ku hat hilbijartin ve hat bi kar anîn a. Ji Gregor III ve heta niha, weke yê ne ewropayî ya. Her wiha weke yekî ji terîqetaCîzwîtî care pêşî tê bijartin weke papa.
Di jiyane xwe de, hertimî xwest ku jiyaneka hesan bijî. Bo vê yekê, piştî ku bo piskopos û ankû metran jî, li qasra piskopostiyê cihekî hesan ji xwe re bijart û tê de jîya. Piştî ku hart bijartin jî jiyane li karkirinê bijart. Jêre lîmuzin û şifor jî hat tesiskirin, lê wî red kir. xwarina xwe bixwe jî, wî bi destê xwe de çê dikir. Bi vî rengî, hertimî, weke yekî bawermend û ku diaya xwe dike, hat naskirin. Di nava xizanan de jîya û bi pirsgirêkên wan ve alakadar bû.
Çend gotûbêjên doktrîna civakî û exlaqî ya dêra katolîkan ku ji aliyê papayan ve hatine parastin ew bûn: li dijî zarokjiberbirina azad ûewtanaziyê; li dijî homoseksueliyê wekî hilbijartina azad û kesanî; li dijî lêkolînên ligelşaneyên bingehîn û girşî û bikaranînakondoman wekî metodakontrola zarokanînê.
Piştî ku papa Fransîs, hat hilbijartin, nîqaşên ku piştî roja ku ew hat hilbijartin di roja din de, li ser jiberkirina zarokan(Zarokjiberbirin), ankûabort, ûzewaca hevzayendan û ankûhomoseksuel[1] bû. Bi wê re, li ser muhafazakariya wî hat nîqaş kirin. Berî hilbijartina wî, nîqaşên ku li ser mezhebê katolik ku hebûn ku bi rengê "katolikiyê, xwe ji pêşketin û guharandinan re girtiye." Bi vî rengî, nîqaşên mihafazakariyê li ser katolikîyê re berî hilbijartina Fransîs dest pê kiribûn.
Lê li ser rewşa wî ya li Arjentînê re hebûn. Dihat gotin ku di dema rejima leşkerî de, ew şermazar nekir û di gelek aliyan ve bi wê re tevgerîya. Piştî bijartina wî weke papa, êdî nîqaşên li ser wî jî zêde bûn. Herî zêde, nîqaşên li ser guharandin û mihafizakariyê bi wî re û bi hilbijartina wî re bûn. Dihat gotin ku "pêwîstî, bi guharandinê û xwe nûkirinê di katolikitiyê de heye." Ji ber vê yekê jî, libendwarîyek bi wî re û bi hilbijartina wî re bû ku ew bibe bersiv ji van xwestekan re û pêşketinaka nû di katolikitiyê de bide kirin. Li Ewropa jî, katolikî, weke mezhebê ku xwe naguharêne ya. Di hin nîqaşan de jî tê gotin ku "li dijî xwe guhartinê ya." Mijarên ku tê gotin ku wê herî zêde dest bi avêje wan xizanî, guharîna di nava katolokiyê de û mijaraabort, ankû jibergirtina zarokan a jinan a[1].
