| Soranî | ||
|---|---|---|
| کوردی، سۆرانی | ||
| Welatên lê tê axaftin |  Îran Îraq | |
| Axiverên zimanê zikmakî | 10.000.000 - 12.750.000 kes[1] | |
| Malbata zimanî | Zimanên hind û ewropî | |
| Awayên kevn | ||
| Sîstema nivîsê | Tîpên erebî | |
| Rewşa fermî | ||
| Welatên lê zimanê fermî ye | Îraq | |
| Sazkerên zimên | − | |
| Kodên zimanî | ||
| ISO 639-3 | ckb | |
Soranî ankurdiya navendî an jîkurmanciya jêrîn, zaravayekîzimanê kurdî ye. Zimanê fermî yêHikûmeta Herêma Kurdistanê (Iraq) ye. Di rastiya xwe de ev navê devokekê ye ku li nêzîkîSilêmaniyê tê axaftin, lê di pêvajoya dîrokî de navê xwe li hemû devokên zaravayê soranî kiriye. Îro devokênmukrî, kurdî û yên din bi navê soranî têne nasîn. Bi giştî bitîpên kurdî-erebî tê nivîsandin; herwiha, gotarên bitîpên latînî jî hene. Soranî zêdetir liKurdistana başûr û rojhilat tê bikaranîn.
Lihevhatina rêzê ergatîv dikurdiya soranî de yek ji geşeyên gramêrî yên girîng e ku di zimanê kurdî ya nûjen de rawesta. Hêman gavê dema ku zaravên wekîkurdiya kurmancî û hin qeymênkurdiya başûr hîn jêrrêzê ergatîvî bi tevahî digirin, gelek qeymên soranî —bi taybetî liHewlêr,Silêmanî, ûMehabadê— veguherî ne ber rêza nomînatîv-akusatîv.[2]
Lê zaravasineyî (ku li Sine, Îranê tê xeberdan) hîn têgihiştinên ergatîv digire, bi taybetî di fiilên nekarî yên borî de.[3]
Di hevkêşeya ergatîv de, navdarê fiilê nekarî wekî navdarê tamê fiilê karî tê şîfre kirin (bi navê absolutîv), lê navdarê tamê fiilê karî wekî ergatîv tê nîşandan.
- Ez kitêbê dixwînim.
- Min kitêb xwend.
Min = navdarê ergatîv
kitêb (yj) = tam (obje) ya absolutîv
xwend = fiilê karî ya borî
- Ez du kitêban dixwînim.
- Min du kitêb xwendin.
Min = navdarê ergatîv
du kitêb (pj) = tam (obje) ya absolutîv
xwendin = fiilê karî ya borî
- Ez te dibînim.
- Min tu dîtî.
Min = navdarê ergatîv
tu = tam (obje) ya absolutîv
dîtî = fiilê karî ya borî
- Tu min dibînî.
- Te ez dîtim.
Te = navdarê ergatîv
ez = tam (obje) ya absolutîv
dîtîm = fiilê karî ya borî
Ev rêz bi taybetî ji zaravên kevnar û kevnekî kurdî ye.
| Sedem | Terîf |
|---|---|
| Têkiliya zimanî | Têkiliyên zêde bi zimanên ku rêza nomînatîv digirin (wekîfarisî ûtirkî) sedemê kêm bûna rêza ergatîv bûn.[2] |
| Hewldanên standardkirinê | Cêxistinê standardkirina zimanê nivîsîn û belavokê ya soranî sedemê hilbijartina rêza nomînatîv bû.[4] |
| Siyasetên zimannasî | Polîtîkên dewletî di Iraq û Îranê de geşeya cihêrengiya zimanê kurdî bisînor kirin.[5] |
Yek ji zaravên sereke yênkurdiya navîn zarava erdelanî ye, ku di herêma kevn a miratiya Erdelan de tê gotin. Ev herêm rolê sereke lîstin di pêşketina edebiyata nivîsî ya soranî de, bi taybetî di dema miratiya Babanan de. Zarava erdelanî hîn têkildariya kevnar di gramêr û fonolojiyê de digire, herçiqas ew rêza ergatîv bi temamî neparastî ye.[7]
| Neteweyî | |
|---|---|
| Yên din | |
| Ev gotara kurtşitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê libiguhêre bike.(Çawa?) |
