Ella Jane Fitzgerald (jdb. 25ênîsanê1917 - m. 15êhezîranê1996)[1]hunermend,stranbêj ûbestekarekafroamerîkî bû, ku carinan wekî "First Lady of Song", "Queen ofJazz", û "Lady Ella" tê binav kirin. Ew ji ber paqijiya awaza xwe, vegotina bêhempa, biwêj, întonasyon, dengê bêkêmasî û jêhatîbûna împrovîzasyonê hate nas kirin, nemaze di stranbêjiya wê yascat de. Îro Ella Fitzgerald wekî yek ji stranbêjên herî bi bandor û navdar ênsedsala 20an tê hesibandin.
Ella Fitzgerald di 25ê nîsanê 1917 de liNewport News,Virginia, ji dayik bû û di bin şert û mercên dijwar de liYonkers,New York mezin bû. Kariyera wê ya muzîkê di sala1934an de dest pê kir, dema ku liŞanoya Apollo di pêşbirka amatorî de serket û bidengê xwe yê awarte bal kişande ser xwe. Zûtir piştî wê, ew bû endamaChick Webb Band û serkeftina xwe bi strana "A-Tisket, A-Tasket" di sala1938 de destpê kir. Piştî mirinaChick Webb, Fitzgerald berî destpêkirina kariyera xwe ya solo bi demkî bû vokalîsta komê.
Ella Fitzgerald bi stranbêjiya xwe ya zelal, bi întonasyona xwe ya bêhempa û jêhatîbûna wê ya stranbêjiyê navdar bû, ku wê bi wan re sînorên jazzê derbas kir. Di repertuara wê de ne tenê jazz, lê di heman demê deswing,blues,pop ûbossa nova jî hebû. Ew bi taybetî bi tomarkirina rêzeya Songbook disalên 1950î û1960î de navdar bû, ku tê de wê karênbestekarên mezin ênamerîkî yên wekîGeorge Gershwin,Cole Porter ûDuke Ellington şîrove kirin. Ev tomar hîn jî wekî şaheserên strana cazê têne hesibandin.
Di dirêjahiya kariyera xwe de, Fitzgerald bi gelek mezinên qada muzîkê re xebitî, di nav deLouis Armstrong,Count Basie ûFrank Sinatra.Albûmên wê û performansa zindî ew kir îkonek li seranserêcîhanê. Wê gelek xelat wergirtine, di nav de 13Xelatên Grammy ûMedalya Neteweyî ya Hunerê. Tevî serkeftina wê, Fitzgerald nerm ma û bi kesayetiya xwe ya germ dihate nas kirin.
Digel mîrateya xwe yamuzîkê, Fitzgerald beşdarî karênxêrxwaziyê jî bû ûWeqfa Xêrxwazî ya Ella Fitzgerald damezrand, da kuperwerdeh û piştgirîya muzîkê bideciwanên bê îmkan. Di salên paşîn ên kariyera xwe de, ew ji pirsgirêkêntenduristiyê, di nav denexweşiya şekir, cefa kişand, ku di dawiyê de bû sedema jêkirina her du lingên wê. Lêbelê, wê heya dawiyasalên 1980î performansa xwe domand û heyranên xwe bi evîna xwe ya muzîkê dilşad kir.
Ella Fitzgerald di 15ê hezîrana 1996an de di 79 saliya xwe de li Beverly Hills, California, jiyana xwe jidest da. Xebata wê ya jiyanê heya roja îroyîn li cîhana jazzê û ji derveyî wê şekil dide. Ew ji nifşên muzîkjen û temaşevanan re bûye îlham.
- ^"Biography".Ella Fitzgerald (bi îngilîziya amerîkî). Roja gihiştinê 12 kanûna paşîn 2025.
|
|---|
| Navneteweyî | |
|---|
| Neteweyî | |
|---|
| Akademîk | |
|---|
| Hunermend | |
|---|
| Însan | |
|---|
| Yên din | |
|---|
.jpg)
