Zanyarên nûjen tînin ziman ku ji sedsala 19an û pê ve, dibînin ku pirtûk bi sedan sal piştî kuMûsa jiyaye, di sedsalên 6em û 5em berî zayînê de hatiye nivîsandin. Li ser bingeha şirovekirina zanistî ya delîlên arkeolojîk, genetîkî û zimanî, pir zanyar Genesis wekî mîtolojiya Cihû-Xiristiyanî dibînin.
Ev li du beşan tê dabeş kirin, dîroka seretayî (beş 1-11) û dîroka bav û kalan (beş 12-50).[4] Dîroka seretayî têgînên nivîskar di derbarê cewhera xwedawend û têkiliya mirovan bi afirînerê wê re destnîşan dike:Xwedê dinyayek ku ji mirovan re baş û guncaw e diafirîne, lê dema ku mirov wê bi gunehan xera bikeXwedê biryar dide ku afirandêriya wî hilweşîne, tenêNûh û malbata wî ya rast diparêze ku têkiliya di navbera mirov ûXwedê de ji nû ve saz bikin.[5]
Bi emrêXwedê, ji dûndanaNûhBirahîm ji cihê jidayikbûna xwe (ji bajarê Ur a Sumerê) here welatêKenanê, kuXwedê daye, ku ew li wir wekî xerîb dimîne, wekî kurê wîÎshaq û neviyê wîAqûb. NaviyênYaqûb dibe "Îsraîl" û bi zarê kurê wîYûsif, zarokênÎsraêl bi tevayî 70 kes bi malên xwe ve diçinMisrê. Destpêbûn ji bo amadekirina hatinaMûsa liÎsraêl û liMisirê bi dawî dibe.
Navê pirtûkê ji mijara wê ya destpêkê tê: "destpêk", "esil". Ev têgîn di yewnaniya kevn de bi navdêrî, wekîgenesis hatiye wergerandin. Ji ber vê yekê Septuaginta Yewnanî jê re sernavê "Pirtûka Destpêkê" dest nîşan kiriye: βιβλίον τῆς Γενέσεως,Biblion tès Geneseôs (genitive) yan jî bi hêsanî Genesis.
Çîroka afirandina Genesis du çîrokên cuda pêk tîne; her du beşên pêşîn bi giştî bi van ve girêdayî ne. Di ya yekem de,Elohim, peyva giştî yaîbranî ya ji boXwedê, ezman û erdê tevî mirovahiyê, di şeş rojan de diafirîne û di roja heftan de radiweste. Di ya duyemîn de, ku niha jê re "Yahwe Elohim", XudanXwedê tê binav kirin, ew du kesan,Adem ûHewa, wekî mêr û jina pêşîn diafirîne, û wan diBaxçeyê Edenê de bi cih dike.
Di beşa sisiyan deXwedê ferman dide ku ji fêkiyê dara zanîna qencî û xerabiyê nexwin. Adem û Hewa soza nayînin cih.Marekî axaftvan, ku wek mexlûqekî xapînok an hîlekar hatiye nîşandan,Hewa dixapîne ku li dijî daxwazaXwedê fêkiyê bixwe ûAdem jî bîne rê ku ew jî ji wî fêkiyê bixwe. Li ser vê yekêXwedê wan davêje derve û nifiran li herduyan dike.Adem jiber vî yekê ji aliyê Xwedê hat nifir kirin ku risqê xwe bi westiyayî û xebatê bi dest bixe ûHewa jî bi êş zarokan welidîne. Ev yek ji aliyê xirîstiyanan ve wekî daketina mirovahiyê tê şîrovekirin.Hewa du kurên bi navênQayîn ûHabîl tîne dinyayê.Qayîn li baxçe dixebitî, Habîl jî bi goşt dixebite; ew her du dehî yên xwe pêşkêşîXwedê dikin.Xwedê pêşkêşaHabîl ji yaQayîn zêdetir eciband. Piştî vî ecibandinê Qayîn,Habîl dikuje. Paşê Xwedê nifiran li Qayîn dike û Hewa kurekî din bi navê Sêth tîne ku cihêHabîl bigire.
Piştî ku gelek nifşênAdem ji rêzênQayîn û Sêth derbas zêde bûn, dinya ji ber gunehê mirovan ûNefîlîman xera dibe ûXwedê dixwaze mirovahiyê ji ber xerabiya wan ji holê rake. LêbelêNuh tenê mirovê qenc e; Ji ber vî yekê Xwedê jiNûh û malbata wî ya rast re dixwaz e ku keştiyeke çêbikin û mînakên heywanan bigirin û ji heywanan paqij heft cot û ji heywanên nepak cotek bigirin. Paşê Xwedê lehiyek mezin dişîne ku dinyaya mayî ji holê rake. Gava ku av paşde diçin,Xwedê soz dide ku ew ê carek din dinyayê bi avê xera neke, rondikek wekî sembola soza xwe çêdike.Xwedê dibîne ku mirovatî ji bo avakirina bajarekî birca mezin,Birca Babîlê, hevkariyê dikin û mirovahiyê bi gelek zimanan dabeş dike û wan ji tevliheviyê ji hev vediqetîne. Ji şaxa malbeteke dirêj a ku ji Nûh zêde bûye heta Îbrahîm, Xwedê ferman dideÎbrahîm ku ji welatê xwe yêMezopotamyayê here welatêKenanê. Li wir, Xwedê soz dide Îbrahîm û soz dide ku neslê wî wê bi qasî stêran zêde bibe lê ku mirov wê çarsed sal li welatê xerîbiyê zilmê li wan bikin û piştî vî yekê "jiÇemê Misirê hetaÇemê Firatê" ji wan re bibe welat.
