សាធារណរដ្ឋយេម៉ែន ٱلْجُمْهُورِيَّةُ ٱلْيَمَنِيَّةُ (ភាសាអារ៉ាប់ )បាវចនា ٱللَّهُ، ٱلْوَطَنُ، ٱلثَوْرَةُ، ٱلْوَحْدَةُAllāh, al-Waṭan, ath-Thawrah, al-Waḥdah “ព្រះ, ប្រទេស, បដិវត្តន៍, សាមគ្គី”
ស្ថានភាព {{#if: | | ធានីនិង ទីក្រុងធំបំផុត
សាណា [ n ២] Coordinates :15°20′54″N 44°12′23″E / 15.34833°N 44.20639°E /15.34833; 44.20639 ធានីនិរទេស អេដេន [ n ៣] ភាសាផ្លូវការ អារ៉ាប់ [ ៣] ក្រុមជនជាតិ
សាសនា
៩៩%ឥស្លាមសាសនា ១% រួមទាំងហិណ្ឌូសាសនា ,គ្រិស្តសាសនា និងសាសនាផ្សេងទៀត រដ្ឋាភិបាល រដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្ន ឯកតា រ៉ាសាដ អាល់-អាលីមី (ជម្លោះ)[ n ៤] ម៉ាអ៊ីន អាប់ឌុលម៉ាលិក សាអ៊ីដ (ជម្លោះ)[ n ៥] នីតិបញ្ញត្តិ សភា ក្រុមប្រឹក្សាស៊ូរ៉ា សភាតំណាងរាស្រ្ត ស្ថាបនា ២៦ កញ្ញា ១៩៦២ ៣០ វិច្ឆិកា ១៩៦៧២២ ឧសភា ១៩៩០ ១៦ ឧសភា ១៩៩១ ក្រឡាផ្ទៃ - ផ្ទៃសរុប
គ.ម២ (ទី ៤៩ ) - ផ្ទៃទឹក (%)
ធ្វេសប្រហែស ប្រជាជន - ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២១)
៣០,៤៩១,០០០ (ទី ៤៨ ) - ជំរឿន (ឆ្នាំ ២០០៤)
១៩,៦៨៥,០០០[ ៦] ៤៤.៧ នាក់/គ.ម២ (ទី ១៦០ ) GDP (PPP ) ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២២) - សរុប
៦៥.៦០៣ ពាន់លានដុល្លារ[ ៧] (ទី ១១១ )- ក្នុងម្នាក់
២,០៧៨ ដុល្លារ[ ៧] (ទី ២១៣ ) GDP (ចារឹក) ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២២) - សរុប
២៨.១៣៤ ពាន់លានដុល្លារ[ ៧] (ទី ១១១ )- ក្នុងម្នាក់
៨៩១ ដុល្លារ[ ៧] (ទី ១៩៥ ) ជីនី (២០១៤) ៣៦.៧[ ៨] មធ្យម HDI (២០១៩) ០.៤៧០[ ៩] ទាប · ទី ១៧៩ រូបិយវត្ថុ រីអាល់យេម៉ែន (YER )ល្វែងម៉ោង UTC +៣ (ម.ស.អ. )ទិសបើកបរ ស្ដាំ[ ១០] កូដហៅទូរស័ព្ទ +៩៦៧ កូដ ISO 3166 YE ដែនកម្រិតខ្ពស់ .ye ,اليمن.
ប្រទេសយេម៉ែន (អារ៉ាប់ ៖ٱلْيَمَن ), ដោយមានឈ្មោះជាផ្លូវការថាសាធារណរដ្ឋយេម៉ែន (អារ៉ាប់ ៖ٱلْجُمْهُورِيَّةُ ٱلْيَمَنِيَّةُ ) គឺជាប្រទេសនៅអាស៊ីខាងលិច នៅចុងខាងត្បូងនៃឧបទ្វីបអារ៉ាប់ មានព្រំប្រទល់ខាងជើងអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត និងអូម៉ង់ ទៅភាគឦសាន ហើយចែករំលែកព្រំដែនសមុទ្រ ជាមួយអេរីទ្រា ជីប៊ូទី និងសូម៉ាលី ជារដ្ឋអធិបតេយ្យ ភាពរបស់អារ៉ាប់ ធំជាងគេទីពីរនៅក្នុងឧបទ្វីប កាន់កាប់ ៥៥៥,០០០ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ (២១៤,០០០ ម៉ាយការ៉េ) រសមុទ្រលាតសន្ធឹងប្រហែល ២,០០០ គីឡូម៉ែត្រ (១,២០០ ម៉ាយ)[ ១១] រដ្ឋធានី ដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ប្រទេសយេម៉ែន និងជាទីក្រុងធំបំផុតគឺទីក្រុងសាណា គិតត្រឹមឆ្នាំ ២០២១ ចំនួនប្រជាជននៃប្រទេសនេះត្រូវបានគេប៉ាន់ស្មានថាមានចំនួន ៣០,៤៩១,០០០ នាក់
នៅសម័យបុរាណ យេម៉ែនគឺជាផ្ទះរបស់ពួកសាបាអ៊ីន [ ១២] [ ១៣] [ ១៤] រដ្ឋពាណិជ្ជកម្មដែលរួមបញ្ចូលផ្នែកខ្លះនៃប្រទេសអេត្យូពី និងអេរីទ្រា សម័យទំនើប ក្រោយមកនៅឆ្នាំ ២៧៥ CEព្រះរាជាណាចក្រហ៊ីមយ៉ារីត ត្រូវបានជះឥទ្ធិពលដោយសាសនាយូដា[ ១៥] គ្រិស្តសាសនា បានមកដល់សតវត្សទីបួនសាសនាឥស្លាម បានរីករាលដាលយ៉ាងឆាប់រហ័សនៅសតវត្សទីប្រាំពីរ ហើយកងទ័ពយេម៉ែនមានសារៈសំខាន់ក្នុងការដណ្តើមយករដ្ឋឥស្លាមដំបូង[ ១៦] រាជវង្ស ជាច្រើនបានកើតឡើងនៅសតវត្សទី ៩ ដល់ទី ១៦ ដូចជារាជវង្សរ៉ាស៊ូលីដ [ ១៧] ប្រទេសនេះត្រូវបានបែងចែករវាងចក្រភពអូតូម៉ង់ និងចក្រភពប៊្រីទីស ក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៨០០លទ្ធិហ្សាយឌី នៃព្រះរាជអាណាចក្រមូតាវ៉ាក់គីឡាយត៍យេម៉ែន ត្រូវបានបង្កើតឡើងក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី១ មុនពេលបង្កើតសាធារណរដ្ឋអារ៉ាប់យេម៉ែន ក្នុងឆ្នាំ ១៩៦២យេម៉ែនខាងត្បូង នៅតែជាអាណាព្យាបាលរបស់អង់គ្លេស ក្នុងនាមជាអាណាព្យាបាលអេដេន រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៦៧ នៅពេលដែលវាបានក្លាយជារដ្ឋឯករាជ្យ ហើយក្រោយមករដ្ឋម៉ាក្ស-លេនីននិយម រដ្ឋយេម៉ែនទាំងពីរបានរួបរួមគ្នា បង្កើតសាធារណរដ្ឋយេម៉ែនទំនើបក្នុងឆ្នាំ ១៩៩០ លោកប្រធានាធិបតីអាលី អាប់ឌុលឡោះ សាឡេ ជាប្រធានាធិបតីដំបូងគេនៃសាធារណរដ្ឋថ្មីរហូតដល់លាលែងពីតំណែងក្នុងឆ្នាំ ២០១២ បន្ទាប់ពីនិទាឃរដូវអារ៉ាប់ [ ១៨] [ ១៩]
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១១ មក យេម៉ែនបានធ្លាក់ក្នុងស្ថានភាពវិបត្តិនយោបាយ ដោយផ្តើមចេញពីការតវ៉ាតាមផ្លូវ ប្រឆាំងនឹងភាពក្រីក្រ ភាពអត់ការងារធ្វើ អំពើពុករលួយ និងប្រធានាធិបតី ផែនការរបស់លោកសាឡេហ៍ដើម្បីធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់យេម៉ែន និងលុបបំបាត់ការកំណត់អាណត្តិប្រធានាធិបតី[ ២០] ប្រធានាធិបតីសាឡេហ៍បានចុះចេញពីតំណែង ហើយអំណាចនៃប្រធានាធិបតីត្រូវបានផ្ទេរទៅលោកអាប់ដ្រាប៊ូ ម៉ង់ស៊ូរ ហាឌី ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ប្រទេសនេះបានស្ថិតក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិល (រួមជាមួយអន្តរាគមន៍យោធាដឹកនាំដោយអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ដែលមានបំណងស្ដាររដ្ឋាភិបាលរបស់លោកហាឌី) ជាមួយនឹងអង្គភាពរដ្ឋប្រូតូមួយចំនួនដែលទាមទារឱ្យប្រទេសយេម៉ែន៖គណៈរដ្ឋមន្ត្រីយេម៉ែន /ក្រុមប្រឹក្សាដឹកនាំប្រធានាធិបតី ,ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានយោបាយ , និងក្រុមប្រឹក្សាអន្តរកាលខាងត្បូង [ ២១] [ ២២] [ ២៣] [ ២៤] [ ២៥] យ៉ាងហោចណាស់ជនស៊ីវិល និងអ្នកប្រយុទ្ធចំនួន ៥៦,០០០ នាក់ត្រូវបានសម្លាប់នៅក្នុងអំពើហិង្សាប្រដាប់អាវុធនៅក្នុងប្រទេសយេម៉ែនចាប់តាំងពីខែមករាឆ្នាំ ២០១៦[ ២៦] សង្គ្រាមបានបណ្តាលឱ្យមានទុរ្ភិក្ស ប៉ះពាល់ដល់មនុស្ស១៧លាននាក់[ ២៧] កង្វះទឹកស្អាតមានសុវត្ថិភាព បង្កឡើងដោយទឹកដែលហៀរចេញនិងការបំផ្លិចបំផ្លាញហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទឹករបស់ប្រទេស ក៏បណ្តាលឱ្យធំបំផុតជំងឺអាសន្នរោគ រីករាលដាលលឿនបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រទំនើបជាមួយនឹងចំនួនករណីសង្ស័យលើសពី ៩៩៤,៧៥១[ ២៨] [ ២៩] មនុស្សជាង ២,២២៦ នាក់បានស្លាប់ចាប់តាំងពីការផ្ទុះឡើងបានចាប់ផ្តើមរីករាលដាលយ៉ាងឆាប់រហ័សនៅចុងខែមេសាឆ្នាំ ២០១៧[ ២៩] [ ៣០] វិបត្តិមនុស្សធម៌ដែលកំពុងបន្ត និងជម្លោះបានទទួលការរិះគន់យ៉ាងទូលំទូលាយចំពោះការមានឥទ្ធិពលកាន់តែអាក្រក់ទៅលើស្ថានភាពមនុស្សធម៌របស់យេម៉ែន ដែលអ្នកខ្លះនិយាយថាបានឈានដល់កម្រិតនៃ "គ្រោះមហន្តរាយមនុស្សធម៌"[ ៣១] ហើយអ្នកខ្លះថែមទាំងដាក់ស្លាកថាជាអំពើរបបប្រល័យពូជសាសន៍ [ ៣២] [ ៣៣] [ ៣៤] បានធ្វើឱ្យស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សរបស់ប្រទេសនេះកាន់តែអាក្រក់រួចទៅហើយ
យេម៉ែនជាសមាជិកនៃសម្ព័ន្ធអារ៉ាប់ អង្គការសហប្រជាជាតិ ចលនាមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ និងអង្គការសហប្រតិបត្តិការឥស្លាម ជាកម្មសិទ្ធិរបស់ក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច [ ៣៥] សំដៅទៅលើការរាំងស្ទះរចនាសម្ព័ន្ធធ្ងន់ធ្ងរជាច្រើនរបស់ខ្លួនចំពោះការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព[ ៣៦] នៅឆ្នាំ ២០១៩ អង្គការសហប្រជាជាតិបានរាយការណ៍ថាប្រទេសយេម៉ែនគឺជាប្រទេសដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេដែលត្រូវការជំនួយមនុស្សធម៌ ប្រហែល ២៤ លាននាក់ ឬ ៨៥% របស់ប្រជាជនរបស់ខ្លួន[ ៣៧] គិតត្រឹមឆ្នាំ ២០២០ ប្រទេសនេះត្រូវបានដាក់ខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងសន្ទស្សន៍រដ្ឋផុយស្រួយ [ ៣៨] អាក្រក់បំផុតទីពីរនៅក្នុងសន្ទស្សន៍ភាពអត់ឃ្លានសកល លើសតែដោយសាធារណរដ្ឋអាហ្វ្រិកកណ្តាល [ ៣៨] និងមានសន្ទស្សន៍អភិវឌ្ឍន៍មនុស្ស ទាបបំផុតក្នុងចំណោមប្រទេសមិនមែនអាហ្វ្រិកទាំងអស់
↑ ជម្លោះរវាងក្រុមប្រឹក្សាដឹកនាំប្រធានាធិបតី ,ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានយោបាយ , និងក្រុមប្រឹក្សាអន្តរកាលខាងត្បូង ↑ រាជធានីធម្មនុញ្ញក្រោមការគ្រប់គ្រងឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានយោបាយ ↑ ទាមទារដោយក្រុមប្រឹក្សាដឹកនាំប្រធានាធិបតី ជារាជធានីបណ្តោះអាសន្ន [ ១] [ ២] ↑ ជម្លោះរវាងលោករ៉ាសាដ អាល់-អាលីមី (ក្រុមប្រឹក្សាដឹកនាំប្រធានាធិបតី )[ ៤] និងលោកម៉ាឌី អាល់-ម៉ាសាត (ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានយោបាយ ) ↑ ជម្លោះរវាងលោកម៉ាអ៊ីន អាប់ឌុលម៉ាលិក សាអ៊ីដ (ក្រុមប្រឹក្សាដឹកនាំប្រធានាធិបតី) និងអាប់ឌែល-អាហ្ស៊ីស ប៊ីន ហាប់ទូរ (ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានយោបាយ) ↑ "New Yemeni government starts its work from Aden" .TheArabWeekly .↑ "EU Ambassadors to Visit Yemeni Interim Capital, Aden (Mussed)" .Asharq Al-Awsat .↑ "Yemen's Constitution of 1991 with Amendments through 2015" (PDF) .Constitute Project . Retrieved31 August 2020 .↑ Ghobari, Mohamed (7 April 2022). "Yemen president sacks deputy, delegates presidential powers to council" . Reuters (Aden ). https://www.reuters.com/world/middle-east/yemen-president-relieves-deputy-his-post-2022-04-07/ . "With this declaration a Presidential Leadership Council shall be established to complete the implementation of the tasks of the transitional period. I irreversibly delegate to the Presidential Leadership Council my full powers in accordance with the constitution and the Gulf Initiative and its executive mechanism." ↑ "IAEA's support to animal health services in Yemen" .IAEA . Archived fromthe original on 15 April 2021. Retrieved13 March 2021 .{{cite web }}:More than one of|archivedate= and|archive-date= specified (help ) ;More than one of|archiveurl= and|archive-url= specified (help ) ↑ "Statistical Yearbook 2011" . Central Statistical Organisation. Archived fromthe original on 9 October 2012. Retrieved24 February 2013 .{{cite web }}:More than one of|archivedate= and|archive-date= specified (help ) ;More than one of|archiveurl= and|archive-url= specified (help ) ↑៧,០ ៧,១ ៧,២ ៧,៣ "World Economic Outlook Database, October 2018" .IMF.org .International Monetary Fund . Retrieved2 March 2019 .↑ "GINI index (World Bank estimate)" .World Bank . Retrieved15 October 2017 .↑ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene . United Nations Development Programme. 15 December 2020. pp. 343–346. ល.ស.ប.អ. 978-92-1-126442-5 . http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf ។ បានយកមក 16 December 2020 . ↑ "Yemen" . International News Safety Institute. Archived fromthe original on 5 May 2010. Retrieved14 October 2009 .{{cite web }}:More than one of|archivedate= and|archive-date= specified (help ) ;More than one of|archiveurl= and|archive-url= specified (help ) ↑ McLaughlin, Daniel (1 February 2008). Yemen . Bradt Travel Guides. p. 3. ល.ស.ប.អ. 978-1-84162-212-5 . https://books.google.com/books?id=eQvhZaEVzjcC . ↑ Burrowes, Robert D. (2010). Historical Dictionary of Yemen . Rowman & Littlefield. pp. 319. ល.ស.ប.អ. 978-0-8108-5528-1 . https://books.google.com/books?id=tjXRfqBv_0UC . ↑ St. John Simpson (2002). Queen of Sheba: treasures from ancient Yemen . British Museum Press. p. 8. ល.ស.ប.អ. 0-7141-1151-1 . ↑ Kenneth Anderson Kitchen (2003). On the Reliability of the Old Testament . Wm. B. Eerdmans Publishing. p. 116 . ល.ស.ប.អ. 0-8028-4960-1 . https://archive.org/details/onreliabilityold00kitc . ↑ Yaakov Kleiman (2004). DNA & Tradition: The Genetic Link to the Ancient Hebrews . Devora Publishing. p. 70. ល.ស.ប.អ. 1-930143-89-3 . ↑ Marta Colburn (2002). The Republic of Yemen: Development Challenges in the 21st Century . CIIR. p. 13. ល.ស.ប.អ. 1-85287-249-7 . ↑ Karl R. DeRouen; Uk Heo (2007). Civil Wars of the World: Major Conflicts Since World War II, Volume 1 . ABC-CLIO. p. 810. ល.ស.ប.អ. 978-1-85109-919-1 . ↑ Laura Etheredge (2011). Saudi Arabia and Yemen . The Rosen Publishing Group. p. 137. ល.ស.ប.អ. 978-1-61530-335-9 . ↑ Burrowes, Robert."Why Most Yemenis Should Despise Ex-president Ali Abdullah Saleh" .Yemen Times . Archived fromthe original on 16 June 2017. Retrieved20 August 2015 . {{cite web }}:More than one of|archivedate= and|archive-date= specified (help ) ;More than one of|archiveurl= and|archive-url= specified (help ) ↑ James L. Gelvin (2012). The Arab Uprisings: What Everyone Needs to Know . Oxford University Press. p. 68. ល.ស.ប.អ. 978-0-19-989177-1 . ↑ Mareike Transfeld (2014)."Capturing Sanaa: Why the Houthis Were Successful in Yemen" .Muftah . Archived fromthe original on 21 តុលា 2014. Retrieved17 October 2014 . ↑ Steven A. Zyck (2014)."Mediating Transition in Yemen: Achievements and Lessons" (PDF) .International Peace Institute . Retrieved17 October 2014 . ↑ Silvana Toska (26 September 2014). "Shifting balances of power in Yemen's crisis" . The Washington Post . https://www.washingtonpost.com/blogs/monkey-cage/wp/2014/09/26/shifting-balances-of-power-in-yemens-crisis/ . ↑ "Houthi leader vows to defend 'glorious revolution'" . Al Jazeera. 8 February 2015. http://www.aljazeera.com/news/2015/02/houthi-leader-vows-defend-glorious-revolution-150207145038603.html . ↑ Aboueldahab, Noha."Yemen's fate was sealed six years ago" .www.aljazeera.com . ↑ "The Yemen war death toll is five times higher than we think – we can't shrug off our responsibilities any longer" . The Independent . 26 October 2018. https://www.independent.co.uk/voices/yemen-war-death-toll-saudi-arabia-allies-how-many-killed-responsibility-a8603326.html . ទំព័រគំរូ:Cbignore ↑ Bin Javaid, Osama (25 April 2017). "A cry for help: Millions facing famine in Yemen" . Al-Jazeera . http://www.aljazeera.com/video/news/2017/04/raises-famine-alarm-yemen-170425075042281.html . ↑ Lyons, Kate (2017-10-12). "Yemen's cholera outbreak now the worst in history as millionth case looms" . The Guardian . ល.ត.ម.អ. 0261-3077 . https://www.theguardian.com/global-development/2017/oct/12/yemen-cholera-outbreak-worst-in-history-1-million-cases-by-end-of-year . ↑២៩,០ ២៩,១ "Yemen. Cholera Response. Weekly Epidemiological Bulletin" (PDF) . 2017-12-19. Archived fromthe original (PDF) on 7 January 2018. Retrieved2022-05-08 .{{cite web }}:More than one of|archivedate= and|archive-date= specified (help ) ;More than one of|archiveurl= and|archive-url= specified (help ) ↑ "High-Level Meeting on the Humanitarian Situation in Yemen" (PDF) .UN (OCHA) . 22 September 2017. Archived fromthe original (PDF) on 2 តុលា 2017. Retrieved1 October 2017 .↑ Borger, Julian (5 June 2015). "Saudi-led naval blockade leaves 20 m Yemenis facing humanitarian disaster" . The Guardian . https://www.theguardian.com/world/2015/jun/05/saudi-led-naval-blockade-worsens-yemen-humanitarian-disaster . ↑ Kentish, Benjamin (October 9, 2016). "Saudi-led coalition in Yemen accused of 'genocide' after airstrike on funeral hall kills 140" . The Independent . https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/yemen-air-strike-bomb-kills-140-saudi-arabia-usa-white-house-a7352386.html . ទំព័រគំរូ:Cbignore ↑ Bachman, Jeff (November 26, 2018)."US complicity in the Saudi-led genocide in Yemen spans Obama, Trump administrations" .The Conversation . RetrievedJanuary 13, 2020 .As a scholar of genocide and human rights, I believe the destruction brought about by these attacks combined with the blockade amounts to genocide. ↑ Taves, Harold (2019-02-23). Genocide in Yemen-Is the West Complicit? (Essay). https://www.researchgate.net/publication/331306103 . "Is there a genocide in Yemen? Based on the definition of genocide: The deliberate killing of a large group of people, especially those of a particular ethnic group or nation. The answer is an unequivocal YES." ↑ "LDCs at a Glance | Department of Economic and Social Affairs" .Economic Analysis & Policy Division | Dept of Economic & Social Affairs | United Nations . 2008-05-25. Retrieved2020-07-29 .↑ "Least Developed Countries (LDCs) | Department of Economic and Social Affairs" .Economic Analysis & Policy Division | Dept of Economic & Social Affairs | United Nations . 2010-09-23. Retrieved2020-07-29 .↑ "Yemen: 2019 Humanitarian Needs Overview [EN/AR]" .ReliefWeb . United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (OCHA). 2019-02-14. Retrieved2019-06-17 .↑៣៨,០ ៣៨,១ "Global Data | Fragile States Index" .fragilestatesindex.org . Retrieved2020-07-29 .