Сайттың алғашқы аты TheFacebook деп аталды және ол текГарвард университетiнiң студенттерiне ғана қол жетімді болды, кейінірекБостонның басқа университеттерініңстуденттеріне де жол ашылды, ал содан соң.edu доменіндегі электрондық мекенжайы бар АҚШ-тың кез келген оқу орнындағы студенттер де тіркеле алатын болды[3]. 2006 жылдың қыркүйек айынан бастап 13 жастан асқан электрондық поштасы бар ғаламтор пайдаланушыларына қол жетімді болды[3]. 2013 жылдың наурыз айындағы мәлімет бойынша Facebook-ты пайдаланушылар саны 1,11 миллиардты құрайды, олардың көбісі мобильді құрылғыдардың көмегімен кіреді. Facebook-тың 2009 жылғы қаржы айналымы 700 млн АҚШ доллларын құрады[4].
Facebook-те өзің туралыфотосуреттер мен мәліметтері бар профиль жасауға, достар шақыруға, хат алмасуға, өз мәртебеңді (статусыңды) өзгертуге, өзіңнің және бөгде адамдардың «қабырғаларына» хабарлама жазып кетуге, фотосуреттер мен бейнежазбаларды жүктеуге, қауымдастықтар құруға (мүдделер бойынша бiрлестiк) мүмкiндiк бередi[5].
2007 жылыFacebookбағдарламашыларға қосымшалар (ойындар,музыканы айырбастау құралдары, фотосуреттермен және тағы басқалар) құрып және бұдан табыс табуды ұсынады. Бұл мүмкiндiктің арқасында сайттың қатысушылары көбейеді[6].Facebook қолданушыларына өзара әрекеттесе алатын функциялардың жиынтығын ұсынады. Арасындағы өте әйгiлiлері - виртуалды ымдау,фотоальбомдар және таныс қолданушылардың хабарлама тастап кете алатын «қабырға».Қолданушы өз парақшасында жариялалған ақпаратқа қол жеткiзу деңгейін бақылай алады[7].
Бұған қол жеткізу үшiн ЦукербергГарвард университетініңкомпьютер желiсiнiң қорғалатын бөлiмдерiн бұзды және жеке фото бөлінділерді көшiрiп алды. Гарвард сол кезде (фотосуреттерi бар тiзбе және негiзгi мәлiметпен) студенттiк альбомы болмады.Facemash ағымдағы екi сағат ішінде 450 кірулер және 22 000 фото-көрулерді жүзеге асырды[9].
Сайт жылдам жайылып өстi, бiрақ Гарвард әкiмшiлiгi сайтты бiрнеше күнге жауып тастады. Цукерберг әкiмшiлiк қауiпсiздiктi, авторлық құқықты, жеке өмiрдің дербестiгiн бұзғаны үшін айыпталды; жазамен ол қуылу керекті. Ақыр соңында айыптаулар сыдырылды. Цукерберг бастапқы жобаға түйлiктi[10].
Марк Цукерберг өз идеясының атауынFacebook деп қоюы, жоғары сыныптардағы оқу жылдарына байналанысты болды. Оның оқыған аса танымалPhillips Exeter Academy оқу орнында, жаңадан келіп түскен студенттерге курстастарының фотосуреттері, мекен-жайылары мен телефон нөмерлері жазылған анықтама берілген. Анықтаманың негізгі атауы «The Photo Address Book» болды, бiрақ барлық студенттер оны жай ғана «The Facebook» деп атады[12].
Сайттың iске қосуынан кейiн алты күн өткен соң, Гарвард уиверситетінің жоғары курсының үш студенттері – Камерон Уинклвосс, Тайлер Уинклвосс және Дивья Нарендра - Цукербергке алдандырып тығырыққа кіргізгені үшін, HarvardConnection.com әлеуметтiк желiсiн жасауға көмектесетін сияқты болып алдағаны үшін, оның орынына олардың идеясын қолдана отырып бәсекелесетін өнімді құрғаны үшін айыптады. Олар Harvard Crimson университеттiк газетiне шағым түсіргеннен кейін тергеу басталды. Артынан сотқа Цукербергке қарсы шағым түсірген.
Әлеуметтiк желiдегi мүшелiктер Гарвардколледжiнiңстуденттерiмен ғана шектелдi, және онда бiр ай iшiнде гарвардтың студенттерiнiң жартысынан көбі тiркелдi. Содан кейін сайттың өркендеуіне көмектесу үшін Цукербергке Эдуардо Саверин (қаржыдиректоры), Дастин Московиц (бағдарламашы), Эндрю Мак-Коллум (суретші) және де Крис Хьюз қосылды. 2004 жылыныңнаурызында Facebookтың аумағын Стэнфордқа, Колумбия университетiне және Йеляге дейiн кеңейiткен. Соңыра басқа университеттерде, Бостон университетi, Нью-Йорк университеті, Массачусетс технологиялық институты, содан соң Канада және АҚШ университеттерiнiң көпшiлiгiнде ашылды[13]. 2004 жылдың 4 ақпаны күніЦукерберг TheFacebook-ті мына мекен-жай бойынша іске қостыthefacebook.com[14].
The Facebookкомпаниясы2004 жылдың маусымында Пало-Альтоға (Калифорния) көшті. Сол жылы өзінің алғашқы инвестициясын алды. Компания 2005 жылға $ 200 000 АҚШ долларына facebook.com домен атының сатып алуынан кейiн өзініңThe артикльін алып тастады.2006 жылдың 26 қыркүйегiнен бастап электрондық поштасы бар интернеттiң 13 жастан асқан әрбiр қолданушысы үшiн тіркелуге мүмкіндік ашылды[15].
2007 жылының24 қазанындаMicrosoftтiң $ 240 миллион долларғаFacebookтың 1,6% акцияларының алғаны туралы жариялады, ал компания 15 миллиард долларларға бағаланды. MicrosoftFacebookке халықаралық хабарландыруларды орналастыруға рұқсат алды. Facebook 2008 жылдың қазанында Дублинде өзінің халықаралық штаб-пәтерiнiң ашылуы туралы жариялады. 2009 жылдың қыркүйегiнде пайда табысы туралы тұңғыш рет жариялаған[12][15]. 2010 жылдың қарашасында SecondMarket Inc мәліметтері бойынша компанияның құны $ 41 миллиард АҚШ долларын құрады. Сайып келгенде,FacebookАҚШ-тағыинтернет-компаниялардың арасында үшiншi (Google жәнеAmazonнан кейiн) орынға ие болды. 2011 жылдың 2-шi қаңтарындаThe New York Times газетінің мәліметі бойынша Facebookтың құны 50 миллиард АҚШ долларына жеттi. Осыған сәйкес мәлiметпен 2012 жылға компаниясының IPO өткiзуiн жоспарланады[16].
2011 жылдыңнаурыз айында мынадай хабар тараған:Facebook әртүрлі себептермен күніне сайттан жуықтағанда 20 000 профиль өшіреді екен. Олар әртүрлі бұзақылықтар, соның ішінде спам тарату, контенттен бас тарту, кәмелет жасқа толмағандардың қолданылуы және т.б[17].
2011 жылдың басында өзінің жаңа штаб-пәтері, бұрынғы кампус Sun Microsystems Менло-Парк қаласы,Калифорния штатына көшу туралы хабарлаған[18][19].
Facebook-тің Қазақстандағы қолданушыларының жас айырмалығына диаграмма[20].Facebook-тің Қазақстандағы қолданушыларының еркектер мен әйелдердің үлесі[20].
Қазіргі таңда, Facebook-тіңқазақ тілді толық нұсқасы бар. Facebook интерфейсін қазақ тіліне аударуға атсалысуға мүмкіндік берілді. Аудармашылар қазақ тілді нұсқасын жасауға атсалысты. Пайдаланушылар қазақ тілді нұсқасын пайдалана алады.
2011 жылдың қараша айына дейінгі көрсеткіш бойынша,SocialBakers аттыfacebook әлеуметтік желісіне сараптама жасайтын ұйымның хабарлауынша (http://www.socialbakers.com/facebook-statistics/kazakhstan(ағыл.)) Қазақстан facebook әлеуметтік желісін қолданатын елдердің ішінде 100 орынға көтерілді. Соңғы мәліметтер бойынша Қазақстанда 340 660 адам аталған әлеуметтік желінің қызметін қолданады[20][21].
2011 жылдың 6 айында 51 480қазақстандық facebook әлеуметтік желісіне қосылған. Әлеуметтік желіні Қазақстанда еркектерге (47%) қарағанда әйелдер (53%) көбірек қолданады.
Қазіргі кездеFacebook-ке тіркелгенде басқа әлеуметтік желілерден достарыңды шақыру қызметі қосылған. Осы қызметFacebook-те қазақстандықинтернет қолданушылар көбеюіне септесіп отыр.Қазақстанда 18-24 жас аралығындағы азаматтарfacebook желісін қолданатындардың ең үлкен тобын құрайды.ҚазақстанОрталық Азия елдері ішінде бірінші орынды алып отыр. Соңғы айлардаfacebook қолданушылар санының көбеюінMail.Ru акцияларыныңЛондонҚор биржасында сатылуымен байланыстырушылар бар.Facebook иелеріресейлік ақпараттық-ойын сауықтық порталдың минориталдыакциясын сатып алған[22].
7 қазанда топтардың жаңадан жасалған интерфейсi ұсынылған. Интерфейс әзірлеушілер жаңа туындыны адамдар арасында жылдам әрі қауіпсіз түрде мәлімет алмасуына мүмкіндік береді деп күтілуде. Жаңа топтардың ерекшелiктерi: құжаттарды бірлескен түрде өңдеуге, топтық чатқа, электрондық пошта арқылы хабарлама жариялауға мүмкіндік береді.
2011 жылдың 16 қаңтарында «Алтын глобус» кинопремиясын 86-інші салтанатты рәсімінде 2010 жылдың «Үздік фильмі» атағын иеленді, бұл драматуралық жанрдағы көрінісДэвид Финчераның «Әлеуметтiк желi» фильмі.«Әлеуметтiк желi» -Facebookтiң жасалу тарихы туралы фильм[25].
Пало-Альтодағы штаб-пәтеріFacebook-тың басты беті, әрі сол жерден тіркелуге болады.Facebook танымалдылығы. Facebook-тің 2004 жылғы 1 милион қолданушылары 2011 жылы 750 милионға жетті.Facebook - қолданушылар жас айырмашылықтары бойынша келтірілген.
Компанияның бұрынғы қызметкерлері, солардың ішінде Мэтт Колер, Джефф Ротшильд, Адам Д`Анжело, Крис Хьюз, Оуэн Ван Натта, Рейд Хоффман, Марк Пинкус және т.б. — әр қайсысына 1% -тен төменге тиесілі болды.
Қалған 30%-ы капитал салымшыларының арасында бөлініп алынды[27][28].
Маңызды басқару қызметшi Шерил Сандберг (COO ) және Дональд Грэм (төраға ), Крис Кокс (өнiм бойынша вице-Президент) тұрады. 2011 жыл сәуiрiнеFacebook-тың күйі бойынша 2000 қызметкерден астам және 15 елдердегi өкiлдiгi есептейдi[29].
Facebookтың табыстарының көпшiлiгi жарнамадан түседi[30][31]. Демек,MicrosoftFacebook-тың эксклюзивтiк әрiптесi болып табылады, Facebookтың баннер жарнамасының қызмет көрсетуi үшiн Microsoftтiң түгендеуiн жарнамаларда бар болатын тек қана жарнамалық хабарлаулар қызмет көрсетедi[32].
2011 жылы дерек өңдеу орталығының тапсырысыFacebook-тың салыстырғанда қазiргi дерек өңдеу орталықтарымен энергия тұтыну айтарлықтай ("38% төмен") төмендейдi[33].
Facebookтың пайда болғанынан бастап алғашқы жылдан-ақ әлеуметтiк желiден өз мәлiметтерiңді толық алып тастауға мүмкіндіктің болмауы турасында қолданушылар наразылықтарын айтты[29].
2009 жылыаккаунтты толығымен өшіру қызметін ойлап тауып, іске қосты. Баптаулар жүйесінен аккаунтты өшіруге болады, сонымен қатар сіз туралы мәліметтер сақталады, бірақ бұл мәліметтердіFacebook қолданушылары көре алмайды. Қолданушы өз есімімен сайтқа кейінірек кіргенде мәліметтер қайта қалпына келеді. Өз аккаунтыңыз толықтай өшіру және қайта қалпына келтірмес үшін арнайы қалыпты (форманы) толтыруыз қажет[34].
XHTML-белгілерінің әртүрлілігін көрсететін FBML (Facebook Markup Language Fundamentals) деген интерфейс белгілерінің арнайы тілді қосымша бар екен. Бұл қосымша Facebookтың интерфейсiнiң дайын элементтерiн қолдану мүмкiндiгiн жеткiзiлiп берiледi.
↑Geier, Thom, Jensen, Jeff; Jordan, Tina; Lyons, Margaret; Markovitz, Adam;et al.. THE 100 Greatest Movies, TV Shows, Albums, Books, Characters, Scenes, Episodes, Songs, Dresses, Music Videos, and Trends that entertained us over the 10 Years,Entertainment Weekly (желтоқсан 11, 2009).
↑abKaplan, KatherineFacemash Creator Survives Ad Board. The Harvard Crimson (19 қараша 2003). Тексерілді, 5 ақпан 2009.Дереккөз қатесі: Invalid<ref> tag; name "facemash survives" defined multiple times with different content
↑The IT Crowd series 3 DVD review. Den Of Geek.com (March 22, 2009). — «Anyone who passes more than 15% of their working day on Facebook will love the 'Friendface' episode in series 3, which gently suggests that the likes ofFriends Reunited and Facebook have a tendency to dig up situations – and people – that were buried with good reason» Тексерілді, маусым 7, 2010.
